سید‌فواد نبوی- کمبود گاز بر اثر برودت شدید هوا در چند روز گذشته یک‌بار دیگر گریبان مردم و صنایع مختلف را گرفت.
از قطع گاز یا کاهش فشار این سوخت پاک در شبانه روز گذشته هر ساعت خبری منتشر می‌شود، به طوری که مردم به ویژه در مناطق سردسیر مجبور شدند تا از منایع دیگر انرژی استفاده کنند.
برودت شدید هوای روزهای گذشته، در برخی مناطق کشور به‌خصوص استان‌های شمالی منجر به قطع برق و آب این مناطق نیز شد و برخی منطقه‌ها که تاکنون دمای زیر صفر را تجربه نکرده بودند، با سرمای فراگیر و مشکلاتی مواجه شدند و کاهش فشار گاز نیز در برخی مناطق در غرب و شمال غرب
کشور، استان‌های شمالی را نیز در‌برگرفت، از جمله استان مازندران کاهش محسوسی را تجربه کرد.
در این میان سخنگوی شرکت ملی گاز ایران با اشاره به اینکه یکشنبه شب ۴۹۱ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی مصرف شد، گفت: این میزان مصرف یک رکورد در تاریخ گازرسانی محسوب می‌شود. هم‌اکنون مصرف گاز تمام مشترکان کشور ۵۷۰ میلیون مترمکعب است، یعنی هر آنچه تولید و واردات داریم به بخش مصرف می‌رسد و کل ۶۰۰ میلیون مترمکعب تولید کشور با احتساب ۳۰ میلیون متر‌مکعب گاز صادراتی به ترکیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ایرانی‌ها با کمتر از یک درصد جمعیت دنیا ٤ تا ۵/۴ درصد گاز دنیا را مصرف می‌کنند و با این که در رده سوم جمعیتی دنیا نیست اما بعد از آمریکایی‌ها و روس‌ها سومین کشور مصرف‌کننده گاز در جهان است.
در همین حال براساس قراردادی که با کشور ترکمنستان از چندین سال پیش داشتیم، ایران روزانه می‌تواند تا ۴۵ میلیون متر‌مکعب گاز بر حسب نیاز از این کشور وارد کند ولی ترکمن‌ها حدود ۳۰میلیون متر‌مکعب را تحویل می‌دهند و باید گفت میزان مصرف گاز در کشور در آستانه هشدار قرار گرفته است.
یادآوری این نکته نیز ضروری به نظر می‌رسد که درحال حاضر ایران به کشورهای ترکیه با ٣٠ میلیون مترمکعب
و ارمنستان (تهاتری) ٣ میلیون مترمکعب در روز گاز صادر می‌کند، سوآپ گاز هم به نخجوان از طریق کشور آذربایجان بین٥٠٠ هزار تا یک میلیون مترمکعب در روز است.
موازنه تولید و مصرف گاز قرار بود با وارد مدار شدن فازهای پارس جنوبی برابر شود، اما هنوز فازها وارد مدار نشده‌اند، بنابراین تولید هم در سال جاری افزایش نیافت و باید همچنان منتظر فازهای جدید پارس جنوبی بود تا مشکل کمبود گاز برای همیشه به خاطره‌ها بپیوندد.
هرچند که در سال‌های گذشته با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌ها یعنی مخازن ذخیره سازی، جمع آوری
گازهای همراه و جلوگیری از سوزانده شدن آنها و نیز افزایش واردات ظرفیت تولید کشور به ۷۰۰ میلیون متر‌مکعب رسیده بود، اما در صورت رعایت الگوی مصرف و نیز صرفه‌جویی می‌توان میزان مصرف گاز کشور را کنترل کرد.
قطع گاز صنایع و نیروگاه‌ها پیامد مصرف بی‌رویه
با افزایش مصرف، قطع مقطعی گاز برای واحدهای صنعتی مانند سیمان، فولاد، پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها و ادارات دولتی پر‌مصرف صورت گرفته و حتی برخی از جایگاه‌های سی.ان.جی نیز بعد از هشدارها نسبت به صرفه جویی در مصرف گاز خانگی، به علت نبود گاز تعطیل شده‌اند.
افزایش بی‌سابقه مصرف گاز در کشور یک بار دیگر مجتمع‌های پتروشیمی گازی را با چالش مواجه کرد و در ۲۴ ساعت گذشته به دنبال کاهش دمای هوا و افزایش مصرف گاز مشترکان خانگی، برخی از مجتمع‌های پتروشیمی در ماهشهر و عسلویه با کمبود گاز مواجه شده و به همین دلیل شرکت ملی گاز ایران ناچار به کاهش تزریق خوراک به این واحدها شده است.
شرکت ملی گاز از شرکت‌های پتروشیمی خواسته یا با حداقل تولید به فعالیت بپردازند یا تولید خود را تا اطلاع ثانوی متوقف کنند.
اما روز گذشته مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرد که مجتمع‌های پتروشیمی که در پی سرمای شدید با کمبود گاز مواجه شده‌اند دارای ذخیره کافی محصول هستند و خللی در تامین بازار پتروشیمی وجود ندارد.
معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی اظهار کرد: متاسفانه در روزهای گذشته چند مجتمع پتروشیمی به علت افزایش مصرف گاز خانگی و تجاری با توقف یا کاهش تولید مواجه شده‌اند اما تدابیر لازم برای جبران کاهش خوراک پتروشیمی‌های گازی اندیشیده شده است و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده هیچ کمبودی در بازار وجود ندارد.
وی ادامه داد: مذاکره با شرکت ملی گاز ایران و شرکت ملی نفت مناطق نفت‌خیز جنوب برای تامین خوراک مورد نیاز مجتمع‌های پتروشیمی ادامه دارد و تفاهم‌های خوبی تاکنون انجام شده است.
باید پذیرفت که مردم همکاری لازم را برای صرفه‌جویی انجام نمی‌دهند و بی‌رویه در حال مصرف گاز هستند.
حدود۳۴ تریلیون مترمکعب ذخایر اثبات شده گازی ایران در حال مصرف بی حساب و کتاب
مردم است و باید در این مورد با یک عزم ملی چاره‌ای اندیشید و از این سوخت پاک صیانت کرد. روند افزایش مصرف گاز از همان تابستان جاری برای مسوولان وزارت نفت قابل پیش‌بینی بود و وزیر نفت هم امسال را سال سختی در تامین گاز دانست، اما در عین حال تاکید کرد تمام تلاش خود را به کار می‌برد تا پایان سال جاری به مرور فازهای باقی مانده پارس جنوبی را وارد مدار تولید کند تا نگرانی‌ها نسبت به کمبود تولید گاز کاهش یابد.
از سوی دیگر متولیان امر بر این عقیده‌اند که اگر مشترکان بتوانند تنها ٥ درصد در مصرف گاز صرفه‌جویی کنند، می‌توانند به اندازه یک فاز پارس جنوبی یعنی ٢٥ میلیون مترمکعب در مصرف گاز صرفه‌جویی کنند.
به هر حال کارشناسان انرژی به مردم توصیه می‌کنند که اگر مشترکان بتوانند همان صرفه‌جویی معمولی را داشته باشند آن هم بدون اینکه ناچار باشند وسایل گرمایشی خود را خاموش کنند یا به سختی بیفتند، می‌توانند تا ٥ درصد در مصرف گاز صرفه جویی کنند که این حجم گاز در شرایط سرمای فراگیر و پایدار در کشور می‌تواند سهم مهمی در توزیع عادلانه‌تر انرژی پاک داشته باشد.