قیمت‌ها در بورس کالا دستوری نباشد

گروه بنگاه‌ها - مهتاب رحمتعلی: در شرایطی که افزایش قیمت خوراک و کاهش موجودی گاز مجتمع‌های پتروشیمی به دلیل برودت هوا باعث شده است موجودی محصولات در بورس کالا کاهش یابد، این امر روی قیمت‌های بازار نیز اثر گذاشته است. اختلاف قیمتی بورس و بازار به این ترتیب روند صعودی به خود گرفته و همین امر باعث افزایش تقاضا در بورس کالا شده‌است. در این میان فعالان صنعت پتروشیمی با انتقاد از روند تصمیم‌گیری دولت در زمینه قیمت خوراک، تلاش می‌کنند مانع از تصویب نرخ ۱۵ سنت توسط کمیسیون تلفیق شوند. در این بین نشست غیررسمی مدیران این صنعت در هفته قبل که خبرگزاری فارس خبر آن را منتشر کرده بود حکایت از نگرانی این فعالان دارد.

این در حالی است که کمیسیون صنایع با پیشنهاد نرخ ۱۵ سنتی به کمیسیون تلفیق رقمی در حدود ۴ برابر نرخ فعلی را مطرح کرده است. صرفنظر از اینکه این قیمت مناسب است یا خیر اما لازم است سیاست‌های جایگزین به عنوان مشوق برای توسعه بخش پتروشیمی مطرح شود. یکی از این سیاست‌ها، آزادسازی نرخ محصولات پتروشیمی در بازار و بورس کالا است.

در این رابطه مدیر فروش پتروشیمی جم در گفت‌وگو‌ با «سنا» اعلام کرده است باید معاملات بورس کالا را به سمت عرضه و تقاضای واقعی سوق دهیم تا دیگر واسطه‌ها به هر طریق ممکن سعی نکنند به بورس بیایند و از نوسان قیمت بورس و بازار سود‌های باد آورده به جیب بزنند.

به عقیده فراهی، در حال حاضر بزرگ‌ترین معضل تولیدکنندگان در معاملات بورس کالا به فرمول تعیین قیمت پایه و گذاشتن غیر‌کارشناسانه سقف قیمت برمی‌گردد و وزارت صنعت باید برای عادلانه شدن دادوستدها این محدودیت‌های قیمتی را حذف کند. وی در این باره توضیح داد: متاسفانه در بازار برخی محصولات مشاهده‌ می‌شود که افرادی با خرید از بورس کالا به اندازه خود تولید‌کننده سود کسب‌ می‌کنند و محصول را دو برابر قیمت بورس در بازار آزاد‌ می‌فروشند که عامل اصلی این موضوع پایین نگه داشتن دستوری قیمت‌ها و گذاشتن کف و سقف قیمت غیر‌منطقی است؛ البته ناگفته نماند که در این بین برخی اعلام‌ می‌کنند بورس باید حذف شود که البته بحثی کاملا غیر‌منطقی و جهت‌دار است که فقط صورت مساله را پاک‌ می‌کند.

مدیر فروش پتروشیمی جم ادامه داد: از دید کلان نیز معاملات بورس کالا به نفع کشور است، اما باید محدودیت‌های بی‌دلیل از معاملات این بازار توسط وزارت صنعت برداشته شود.

محسن فراهی ابتدا درخصوص اقدام جدید این شرکت برای عرضه مستقیم در بورس کالا گفت: پتروشیمی جم در گذشته از طریق یک شرکت واسطه محصولاتش را در بورس کالای ایران عرضه‌ می‌کرد اما به تازگی تصمیم گرفتیم تا به طور مستقیم در معاملات بورس کالا حضور پیدا کنیم تا به خوبی در جریان نیاز خریداران قرار بگیریم.

وی افزود: در شیوه قبل بوروکراسی‌های اداری وجود داشت که دارای نواقص و تاخیرهای زیادی بود، اما برای حفظ منافع مشتریان بورس کالا و همچنین صرفه‌جویی در هزینه‌های شرکت تصمیم گرفتیم تا به طور مستقیم محصولاتمان را در بورس عرضه کنیم. با این کار هزینه انبارداری شرکت پایین‌ می‌آید و‌ می‌توانیم در مواقع لازم حجم عرضه‌ را بیشتر کنیم یا حتی روزهای عرضه را بنا به شرایط عوض کنیم. اما در گذشته برای انجام چنین کارهایی باید با شرکت واسط نامه‌نگاری‌ می‌شد و شرکت درخواست را به شرکت کارگزاری‌ می‌داد که دیگر آن روند طولانی پایان یافته است.

فراهی اظهار کرد: این کار همچنین به سود سهامداران شرکت است، زیرا وجه حاصل از فروش محصولاتمان بدون تاخیر به حساب اصلی شرکت واریز‌ می‌شود و به عبارت بهتر بازگشت پول سریع‌تر شده است. اما در گذشته شرکت واسط کارمزدی جدا از کارمزد کارگزاران دریافت‌ می‌کرد که به این ترتیب روند جدید از همه لحاظ به سود مشتریان، شرکت و سهامداران است.

وی در پاسخ به این پرسش «سنا» که آیا از نحوه معاملات بورس کالا راضی هستید گفت: در حال حاضر مشکلاتی در معاملات بورس وجود دارد که به نفع هیچ یک از طرفین معامله یعنی خریدار و فروشنده نیست. البته باید گفت که نواقص کنونی در معاملات به هیچ عنوان تقصیر بورس کالا نیست و در جلسه انجمن صنفی کارفرمایان صنعت پتروشیمی که با حضور مدیر‌عامل بورس کالا برگزار شد، زمینه‌های برطرف شدن محدودیت در معاملات بررسی شد و مشخص است که بورس کالا هم به دنبال اصلاح روند معاملات و کمک به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: بی پرده بگویم در حال حاضر که محدودیت‌هایی در بورس کالا وجود دارد، تولیدکنندگان حجم تولیداتشان را براساس نیاز داخل تنظیم نمی‌کنند، زیرا عرضه در بورس با قیمت‌های دستوری برای شرکت‌ها مقرون به صرفه نیست. شرکت‌ها باید منافع سهامدارانشان را تامین کنند و وقتی‌ می‌توانند در بازار آزاد یا حتی از طریق صادرات، محصولاتشان را به قیمت واقعی بفروشند، بورس کالا را در اولویت قرار نمی‌دهند؛ در شرایطی که همه ما‌ می‌دانیم بورس کالا در همه جای دنیا به کمک صنایع آمده و در کشور ما نیز باید اینطور باشد.

فراهی تصریح کرد: در حال حاضر قیمت پایه محصولی که در بازار آزاد پنج هزار تومان است، در بورس کالا ۳ هزار و ۹۵۰ تومان تعیین شده که به این ترتیب منافع تولید‌کننده از مسیر بورس نمی‌گذرد. او افزود: متاسفانه باید بگویم که برنامه تولید بسیاری از شرکت‌ها براساس نیاز بازارهای بین‌المللی تنظیم‌ می‌شود، زیرا هزینه‌های فروش صادراتی به عرضه محصولات در بازار داخل‌ می‌چربد و مسوولان مربوطه باید با تقویت و بازگشت سازوکار بورس کالا به شیوه سال‌های گذشته، همه تولیدکنندگان را به حضور کامل در این بازار شفاف ترغیب کنند.

مدیر فروش پتروشیمی جم در پایان گفت: انتظار ما تولیدکنندگان از مسوولان این است که با نگاهی منطقی به بورس کالا، اجازه دهند تا قیمت‌ها بر مبنای سازوکار شفاف این بازار کشف شود. تالار بورس کالای ایران مانند سایر بورس‌های جهان برای رقابت شفاف و عادلانه خریداران ایجاد شده تا دیگر حرف و حدیثی در داد‌و‌ستد‌ها - مانند معاملات حواله‌ای- نباشد و محصولات براساس نرخ‌های بین‌المللی و روتین در این بورس کشف قیمت شوند که به طور حتم این روند به سود منافع ملی کشور است. از طرفی پس از برداشته شدن محدودیت‌ها از معاملات بورس کالا، تولید‌کنندگان مشتاق حضور در معاملات بورس و فروش محصولاتشان براساس نرخ‌های جهانی و رقابت با خریداران خواهند بود که همین موضوع افزایش عرضه و منطقی‌تر شدن قیمت‌ها را به دنبال دارد. در سوی مقابل دیگر حضور دلالان در بورس سودی برای آنها ندارد، زیرا قیمت‌های بورس واقعی شده و امکان نوسان‌گیری برای آنها وجود ندارد.