گزارش موسسات معتبر بین‌المللی حاکی از آن است که در 100 روز نخست فعالیت دولت تدبیر و امید صادرات نفت ایران کاهشی حدود 200 تا 250 هزار بشکه را تجربه کرده است. آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک در گزارش‌های جداگانه‌ای از کاهش صادرات نفت ایران در مهر‌ماه سال جاری خبر داده و IEA تاکید کرده است: همزمان با کاهش صادرات نفت ایران به چین، کره جنوبی، هند و ژاپن، حجم صادرات روزانه نفت ایران مهر ماه با کاهشی 45 درصدی به 715 هزار بشکه در روز رسیده‌است.
در این بین اما به گزارش خبرگزاری مهر، اوپک هم با انتشار گزارش جداگانه‌ای تولید نفت ایران در مهر ماه سال جاری را حدود دو میلیون و ۶۵۱ هزار بشکه در روز اعلام کرده است. از این رو حجم صادرات طلای سیاه ایران از حدود یک میلیون بشکه در مرداده ماه هم اکنون به سطح ۷۱۵ هزار بشکه کاهش یافته است.با این وجود پس از توافق بزرگ هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در ژنو، محدودیت‌های پیش روی صادرات نفت ایران کاهش یافته، به طوری‌که برخی از مشتریان سابق نفت ایران همچون تایوان، سریلانکا و آفریقای جنوبی خواستار آغاز مذاکرات به منظور از سرگیری واردات نفت شده‌اند.
مطابق با پیش‌نویس توافق‌نامه ژنو، مقرر شده است که برخی از محدودیت‌های بیمه‌ای، تامین کشتی‌های نفتکش و نقل و انتقال ارز از طریق برخی از بانک‌ها برداشته شود، اما با وجود لغو این تحریم‌ها ایران برای بازگشت به بازار باید با کشورهایی همچون عربستان، عراق، روسیه، ونزوئلا و برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس رقابت کند.
فروشندگان زیاد شدند
و خریداران کاهش یافتند
غلامحسین حسن تاش درباره مهمترین مشکلات پیش روی ایران برای بازگشت به بازار جهانی نفت گفت: هم اکنون بازار نفت در شرایط اشباع به سر می‌برد و به دلیل بحران اقتصادی حاکم بر منطقه یورو تقاضا برای خرید طلای سیاه در پایین ترین سطح قرار دارد.
رییس اسبق موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی با تاکید بر اینکه هم اکنون تقاضای نفت توسط کشورهای نوظهور اقتصادی جهان همچون هند، برزیل، چین و برخی از کشورهای آسیایی متاثر از بحران اقتصادی آمریکا و اروپا در سطوح پایینی قرار دارد، اظهار کرد: براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در سال ۲۰۱۴ میلادی تنها عرضه نفت توسط کشورهای غیر اوپک حدود ۷/۱ میلیون بشکه افزایش می‌یابد.این کارشناس اقتصاد انرژی با یادآوری اینکه همزمان با رشد عرضه نفت توسط کشورهای عضو و غیر عضو اوپک در سال ۲۰۱۴ تقاضا برای خرید نفت تنها ۱/۱ میلیون بشکه افزایش می‌یابد، بیان کرد: به عبارت دیگر سال آینده بازار با شرایط فعلی با رشدی روزانه ۷۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه‌ای عرضه روبه‌رو است. وی با بیان اینکه در صورت افزایش تولید نفت لیبی و نیجریه و اجرای طرح‌های جدید افزایش تولید نفت عراق، وضعیت برای بازگشت ایران به بازار نفت مشکل تر هم خواهد شد، افزود: در این بین پیشنهاد می‌شود وزارت نفت برای بازگشت به بازار از ظرفیت‌های وزارت خارجه و صنعت، معدن و تجارت هم استفاده کند.حسن تاش در پاسخ به این سوال که آیا ارزان فروشی نفت می‌تواند تاکتیک مناسبی برای ایران به منظور تصاحب بازارهای از دست رفته باشد، توضیح داد: قطعا ارزان‌فروشی نفت موفق نخواهد بود و شرکت ملی نفت ایران باید از ظرفیت اوپک برای بازگشت به بازار نفت استفاده کند.
رییس اسبق موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی خاطرنشان کرد: ایران با دیپلماسی باید در بین اعضای اوپک برای رعایت سهمیه‌ها و کنترل عرضه اعضا اقدام کند.
ارزان فروشی نفت ممنوع است
جواد یارجانی، رییس اسبق امور اوپک هم با بیان اینکه شرایط فعلی برای فروش نفت قطعا از شرایط جنگ تحمیلی بدتر نیست که حتی یک روز هم صادرات نفت ایران متوقف نشد، تبیین کرد: سیاست‌ها باید به گونه‌ای باشد که این پیام را بدهیم که دنیا از نفت ایران نباید بی نیاز شود.
این دیپلمات اسبق وزارت نفت با تاکید بر اینکه در طول چند سال گذشته بخشی از پالایشگاه‌های جهان، نفت سایر کشورها را جایگزین نفت ایران کرده اند، گفت: با این وجود شرکت ملی نفت ایران باید تاکتیک‌ها و روش‌های جدید و مبتکرانه‌ای را برای افزایش صادرات نفت در دستور کار قرار دهد.
یارجانی درباره احتمال ارزان فروشی نفت برای تصاحب بازارهای از دست رفته هم توضیح داد: ارزان فروشی نفت قطعا روش مناسبی نیست زیرا رقبا هم می‌توانند به راحتی قیمت نفت خود را پایین بیاورند، از این رو این تاکتیک مناسبی برای افزایش صادرات نفت نخواهد بود.
۳ چالش بزرگ برای بازگشت ایران به بازار نفت
سید محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک نیز با یادآوری اینکه بازگشت ایران به بازار جهانی نفت زمان‌بر خواهد بود، تصریح کرد: هم‌اکنون پایین بودن تقاضا، افزایش عرضه و ورود نفت از ذخایر نامتعارف همچون شیل اویل‌ها از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی ایران برای بازگشت به بازار جهانی نفت است.
مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه تا چند سال گذشته آمریکا واردکننده نفت بود اما امروز به صادرکننده این کالا تبدیل شده است، بیان کرد: با این مشکلات بازگشت ایران به بازار نفت به زمان نیاز دارد.وی همچنین در خصوص تخفیف به مشتریان برای فروش نفت هم توضیح داد: شرکت ملی نفت ایران حتی در دوران تحریم‌ها هیچگونه تخفیفی به مشتریان ارائه نمی‌کرد و فقط بخشی از هزینه‌های خریداران از محل تحریم که منجر به افزایش هزینه حمل و نقل، نقل و انتقال پول و بیمه می‌شد توسط شرکت ملی نفت پرداخت شده است.خطیبی با بیان اینکه ارزان‌فروشی نفت یا راه انداختن جنگ قیمتی فقط به سود مصرف‌کنندگان خواهد بود، خاطرنشان کرد: باید یکسری از مذاکرات در سطح بالا توسط وزارت امور خارجه برای افزایش صادرات نفت انجام شود.