غلامعلی رحیمی * طی هفته گذشته در پی امیدواری‌ها نسبت به گفت‌وگوهای سازنده درخصوص پرونده هسته‌ای ایران در ژنو و همچنین اظهار نظر تحلیلگران بازار نفت مبنی بر کاهش ۱۵-۱۰ دلاری قیمت نفت خام در بازارهای جهانی در صورت توافق هسته‌ای ایران با گروه ١+٥ و بازگشت کامل نفت خام ایران و لیبی به بازار نفت، بهای نفت خام در بازارهای جهانی از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بود. بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۱ الی ۸ نوامبر) از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۶۱/۹۴ دلار تا کمتر از ۳۷/۹۳ دلار در هر بشکه در تاریخ ۵ نوامبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۶۰/۹۴ دلار افزایش یافت. طی هفته گذشته عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • امیدواری تحلیلگران و فعالان بازار نفت به گفت‌وگوهای سازنده در خصوص پرونده هسته‌ای ایران در ژنو؛ • برنامه‌های جدید ایران برای بازگشت کامل به بازار نفت و افزایش ظرفیت صادراتی به بیش از ۲ میلیون بشکه در روز؛ • اظهار نظر تحلیلگران بازار نفت مبنی بر کاهش ۱۲ دلاری قیمت نفت خام برنت دریای شمال در صورت توافق هسته‌ای ایران با گروه ١+٥، بر اساس گزارش شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی؛ • اظهار‌نظر ایان تیلور، مدیرعامل شرکت سوئیسی ویتول مبنی بر احتمال کاهش ۱۵-۱۰ دلاری قیمت نفت خام برنت و WTI در صورت ازسرگیری تولید نفت خام لیبی و کاهش تحریم‌ها علیه ایران (کاهش قیمت هر بشکه نفت خام برنت دریای شمال از ١٠٥ دلار کنونی به ٩٠ تا ٩٥ دلار و قیمت نفت WTI آمریکا از ٩٥ دلار کنونی به ٨٠ تا ٨٥ دلار برای هر بشکه)؛ • اظهارنظر کارشناس بازار نفت مبنی بر توانایی جمهوری اسلامی ایران برای افزایش سریع سطح تولید و صادرات نفت خام در صورت رفع تحریم‌های غرب علیه ایران و تلاش این کشور برای بهبود شرایط قراردادهای نفتی به منظور جذب سرمایه‌های خارجی در صنعت نفت و گاز؛ • اعلام شرکت‌های آمریکایی، اروپایی و روسی برای حضور در صنعت نفت ایران، در صورت لغو تحریم‌های غرب علیه ایران؛ • پیش‌بینی کاهش ۸ درصدی سهم بازار اوپک طی ۵ سال آینده در پی افزایش تولید نفت شیل (نفت رسی) و حضور عرضه‌کنندگان جدید نفت در بازار، بر‌اساس آمار منتشره بولتن آماری سالانه ۲۰۱۳ اوپک؛ • افزایش ۵/۱ میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره ۲۵ اکتبر الی ۱ نوامبر ۲۰۱۳ و رسیدن آن به سطح ۴/۳۸۵ میلیون بشکه؛ • افزایش ۵ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۲۵ اکتبر الی ۱ نوامبر و رسیدن آن به سطح ۸۵۸/۷ میلیون بشکه در روز؛ • کاهش ۲۳۵ هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۲۵ اکتبر الی اول نوامبر و رسیدن آن به سطح ۲۲۴/۷ میلیون بشکه در روز که به میزان ۷۸۷ هزار بشکه کمتر از میزان مشابه سال گذشته است؛ • کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۷-۴ نوامبر؛ • افزایش ارزش دلار در مقابل یورو؛ • تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه؛ البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات مثبت موجب تقویت قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی شده و از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری نمود. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • بازتاب سخنان وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر غیرمحتمل بودن توافق زودهنگام ایران و غرب بر سر برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران؛ • انتشار آمار اشتغالزایی فراتر از انتظار در آمریکا؛ • بهبود انتظارات درباره شرایط اقتصادی آمریکا در پی تداوم تلاش بانک مرکزی این کشور درباره برنامه جدید سیاست‌های پولی؛ • افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۸-۷ نوامبر؛ • افزایش ۴/۱ درصدی و ۲ درصدی واردات نفت خام چین و ژاپن از ایران در ٩ ماه نخست سال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته؛ • پیش‌بینی بانک گلدمن ساکس مبنی بر کاهش ۷۶۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام اوپک در سال ٢٠١٣در مقایسه با سال ۲۰۱۲ در پی اختلال دوباره در تولید نفت لیبی؛ • کاهش ۶۵۰ هزار بشکه‌ای صادرات روزانه نفت خام عراق از بندر بصره در پی وزش طوفان و رسیدن آن به سطح ۲۴/۱ میلیون بشکه در روز؛ • افت شدید صادرات نفت خام لیبی در پی تشدید اعتراض‌ها در تاسیسات نفتی غرب لیبی؛ • کاهش ۱۱۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت خام ١٢ عضو سازمان اوپک در ماه اکتبر ۲۰۱۳ و رسیدن آن به میانگین ۹۰/۲۹ میلیون بشکه در روز (پایین ترین سطح خود در حدود دو سال اخیر) در پی اختلال در عرضه نفت لیبی و افت عرضه از سوی ایران و نیجریه و به رغم رکورد تولید نفت عربستان سعودی، بر اساس تازه ترین نظرسنجی رویترز از منابع فعال در شرکت‌ها، مقام‌های اوپک و تحلیلگران بازار نفت؛ • ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل و نقل نفت خام. بر‌اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۱ الی ۷ نوامبر ۲۰۱۳، از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود ۵۳/۱۰۵ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۶۴/۱۰۲ دلار کاهش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۷ نوامبر، با ۲ دلار و ۵۱ سنت کاهش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۳ دلار و ۶۳ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱ نوامبر معادل ۱۰۶ دلار و ۱۴ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه اکتبر ۲۰۱۳، با ۲ دلار و ۴ سنت کاهش نسبت به میانگین ماه سپتامبر، به هر بشکه ۱۰۶ دلار و ۶۹ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه سپتامبر معادل ۱۰۸ دلار و ۷۳ سنت در هر بشکه بود. متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران نیز طی دوره ۱ الی ۷ نوامبر از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود ۹۷/۱۰۷ دلار تا کمتر از ۵۰/۱۰۴ دلار در هر بشکه کاهش یافت. قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه دسامبر، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۹۱/۱۰۵ دلار در تاریخ ۱ نوامبر تا کمتر از ۴۶/۱۰۳ دلار در هر بشکه در تاریخ ۷ نوامبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۱۲/۱۰۵ دلار در تاریخ ۸ نوامبر افزایش یافت. همچنین در روز ۸ نوامبر، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۵۲/۱۰ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود. روند تغییرات روزانه قیمت نفت خام در بازارهای مختلف بر‌اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۱ نوامبر معادل ۴/۳۸۵ میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (۲۵ اکتبر ۲۰۱۳) به میزان ۵/۱ میلیون بشکه افزایش یافته و معادل ۶/۱۰ میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲ نوامبر ۲۰۱۲ بیشتر است. میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل ۱/۰ روز افزایش یافته و در سطح ۸/۲۵ روز قرار گرفته که معادل ۴/۰ روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان ۱۶ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۰۶۸/۱۵ میلیون بشکه در روز قرار گرفته که به میزان ۴۰۱ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۲۵ اکتبر الی ۱ نوامبر به میزان ۵ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۸۵۸/۷ میلیون بشکه در روز قرار گرفته و معادل ۱۸۱/۱ میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲ نوامبر ۲۰۱۲ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۴۵۹/۷ میلیون بشکه به ۲۲۴/۷ میلیون بشکه در روز (معادل ۲۳۵ هزار بشکه) کاهش یافته که معادل ۷۸۷ هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. *کارشناس ارشد انرژی موسسه مطالعات بین المللی انرژی (www.iies.org )

کاهش قیمت نفت در صورت توافق هسته‌ای

کاهش قیمت نفت در صورت توافق هسته‌ای