کشور به وزارت گاز نیاز دارد

گروه نفت و پتروشیمی-بهاره رادمنش: روز گذشته همایش «گاز: دیروز، امروز، فردا» با هدف بهره‌گیری از تجربیات مدیران سابق شرکت ملی گاز ایران، بررسی چالش‌ها و فرصت‌ها و همچنین چشم‌انداز صنعت گاز ایران، در محل شرکت ملی گاز برگزار شد. در ابتدای این نشست عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز، با اشاره به ممنوع التبلیغ بودن کتاب تجربه بیست ساله مدیران سابق شرکت ملی گاز اظهار کرد: نگاه دولت قبل به گونه‌ای بود که به تجربیات مدیران سابق توجهی نداشت و کسانی را که در گذشته کار کرده بودند مافیا می‌دانست. فلسفه انتشار این کتاب نیز بررسی همین موضوع است. وی در ادامه با رجوع به کتاب مذکور و ذکر بخش‌هایی از صحبت‌های مهندس جراحی، مدیر‌عامل شرکت ملی گاز در سال‌های ۱۳۶۵ تا ۶۸، درباره مافیای گاز تشریح کرد: وقتی به عمق مطلب برویم کسانی از این واژه استفاده کردند که از ۹۰ درصد حوزه بی‌اطلاع بودند و بی‌اطلاعی خود را به وجود مافیا تعبیر کردند.

عراقی در ادامه با اشاره به محدودیت‌های حوزه گاز از جمله نبود طرح جامع انرژی و خصوصی‌سازی نسنجیده و بدون برنامه این بخش تصریح کرد: شرکت گاز با محدودیت‌های شدید در زمینه جذب سرمایه‌گذاری و همچنین عدم دسترسی به تکنولوژی برتر جهان روبه‌رو است.

از سوی دیگر، به‌رغم صحبت‌های دولت دهم، خزانه کشور خالی است و پروژه‌ها بدون منابع مانده‌اند. حتی امکان دارد تا چند سال دیگر امکان انتقال گاز عسلویه را نداشته باشیم.

مهندس جراحی نیز در این همایش با تاکید بر مشکلات موجود شرکت گاز، اظهار کرد: خیلی از پروژه‌های ناتمام گاز کشور از زمانی که من این شرکت را ترک کردم، پس از گذشت ربع قرن همچنان ناتمام مانده‌اند.

وی در ادامه راه رفع مشکلات و مسائل را تغییرات ساختار شرکت گاز دانست و افزود: ساختار کنونی شرکت گاز جوابگوی شرایط زمان حال نیست و زمانی که ۶۵ درصد سهم سبد انرژی کشور را گاز تشکیل می‌دهد، ما به وزارت گاز نیاز داریم. از سوی دیگر، طی این سال‌ها به حجم کار توجهی نشده است. حجم کار بیش از چیزی است که می‌بینیم و قطعا این بار سنگین اشتغال هم ایجاد می‌کند. در صنعت گاز باید بخش بالادستی و تولید در اختیار خود شرکت گاز باشد، زیرا اولویت وزارت نفت، تولید نیست و به دلیل سهم ۶۵ درصدی باید از نفت محوری دور شویم و باتوجه به روند کار در قرن ۲۱ توسعه گاز محور را مدنظر قرار دهیم.

جراحی با اشاره به ذخیره بیش از ۱۵ درصدی گاز در روسیه، تشریح کرد: در کشور ما با تولید سالانه حدود ۱۶۰ میلیارد مترمکعب تنها ۵/۱ درصد ذخیره‌سازی انجام می‌شود و اگر با همین آهنگ پیش برویم همواره نگران زمستان‌های سرد خواهیم بود. این در حالی است که سالانه معادل ۳۸۵ میلیون بشکه نفت خام، گاز در کشور تلف می‌شود، که این میزان معادل ۵/۱ فاز پارس جنوبی است. به عبارت دیگر سالانه ۷ میلیارد دلار گاز می‌سوزد.وی معتقد است: برای جلوگیری از این تلفات، باید از شستا و اویک با توجه به گستردگی شرکت‌های زیرمجموعه آنها و بالا بودن سود شستا برای کمک به حل مشکلات شرکت گاز استفاده کرد و از آنها خواست تا برای سرمایه‌گذاری در شرکت گاز بسیج شوند.

وی در ادامه با اشاره به قرارداد کرسنت و مباحث مطرح شده پیرامون آن تشریح کرد: در همه جا گفته شده است که قیمت گاز در این قرارداد پایین است، درحالی که گاز قیمت بین‌المللی ندارد و هیچ کس در مورد هزینه گاز تلف شده صحبت نمی‌کند.

در ادامه این نشست صالحی فروز، مدیرعامل شرکت ملی گاز در سال‌های ۱۳۷۰ تا ۷۴، اظهار کرد: پالایشگاه آبادان پس از جنگ تحمیلی طی کمتر از ۶ ماه راه‌اندازی شد، درحالی که در ابتدای کار با وجود ۶۴ سانتیمتر شن و ماسه خورنده بر روی تجهیزات پالایشگاه، راه‌اندازی آن طی زمان کمتر از یک سال به‌زعم آمریکایی‌ها یک ادعای جاه‌طلبانه بود، ولی در آن زمان دفتر کار شرکت ملی گاز به آبادان منتقل شد و پالایشگاه ظرف مدت پنج ماه به بهره‌برداری رسید.

محمد‌نژاد، مدیرعامل شرکت ملی گاز در سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۱ نیز با تاکید بر ملی بودن پروژه‌های گازی کشور اظهار کرد: مراحل طراحی، مهندسی و اجرای خط لوله «آیت یک» توسط متخصصان ایرانی انجام شد.

وی در ادامه افزود: با حکم آیت‌الله ‌هاشمی‌رفسنجانی، رییس جمهور وقت، موظف به بستن قرارداد فروش گاز به ترکیه و از سوی دیگر خرید گاز مورد نیاز استان‌های شمالی از ترکمنستان بودیم.

وی همچنین در ادامه با اشاره به کارهای باقی مانده قرارداد با ژاپن در زمینه پروژه‌های مقاوم در برابر زلزله بر لزوم عملیاتی کردن سایر پروژه‌ها تاکید کرد و خاطرنشان کرد: باتوجه به اینکه شهر تهران بر روی سه گسل قرار دارد تنها با حرکت گسل ری ما بیشترین صدمه را از جانب گاز خواهیم دید.

محمد‌نژاد با اعتراض به ساختار کنونی شرکت گاز تصریح کرد: الان تقریبا شرکت گاز مثل شرکت پخش است و صادرات در اختیار وزارت نفت است، درحالی که باید صادرات به طور کامل در اختیار شرکت گاز قرار بگیرد.

وی صیانت از نیروی انسانی را از مهم‌ترین مسائل پیش روی مدیران فعلی شرکت گاز دانست و به عدم توجه به عنصر آموزش در این حوزه اشاره و یادآوری کرد: مدیریت نگهداری و استفاده از دانش روز از اولویت‌های مدیران در عصر حاضر برای صیانت از نیروی انسانی سازمان است.

ملاکی، مدیرعامل شرکت گاز در سال‌های ۱۳۸۱ تا ۸۴، در ادامه نشست با اشاره به این نکته که کشور ما به‌رغم وابستگی بالا به انرژی سال‌ها است شورای انرژی ندارد، افزود: بالا بردن ضریب اطمینان موضوع مهمی است و به این موضوع هم در امر انتقال و هم در امر توزیع باید توجه خاص داشته باشیم، اگرچه به‌رغم تلاش‌ها هنوز هم اطمینان لازم در زمینه منابع ذخیره‌سازی وجود ندارد.

وی در ادامه افزود: بحث روز جهان اکنون مربوط به بورس انرژی است که شرکت گاز در حال پیگیری این موضوع و عرضه گاز در بورس است تا به این ترتیب بحث بازرگانی گاز از مسائل فنی گاز جدا شود.

کسایی زاده،مدیرعامل شرکت گاز در سال‌های ۱۳۸۴ تا۸۶، نیز با اشاره به مشکلات صنعت گاز کشور اظهار کرد: ریشه بسیاری از مشکلات، در نداشتن استراتژی گازی است.

زمانی که در کشور استراتژی گاز داشته باشیم هرکس نمی‌تواند براساس سلیقه شخصی عمل کند و از تصمیم‌های لحظه‌ای جلوگیری می‌شود، همچنین نگرانی قطع و افت فشار گاز را نخواهیم داشت، ولی درحال حاضر در شرایطی به سر می‌بریم که بعضی از استراتژی‌های چند ساله در عرض چند ساعت عوض می‌شوند.

وی در ادامه با بیان اینکه شکل کلی ساختار شرکت گاز می‌تواند به دوگونه یکپارچه و جزایری اداره شود، اما در کشور ما به شکل دوم عمل می‌شود و این مساله باعث شده است از سال ۷۲ تاکنون تامین گاز زمستان‌ها دغدغه شرکت ملی گاز شود. از سوی دیگر نبود استراتژی گازی سبب شده است که به عنوان مثال اگر دو پالایشگاه همزمان اورهال شوند کشور با کمبود مواجه می‌شود که این مساله نشان دهنده این موضوع است که شرکت گاز به روزمرگی دچار است و بین تولید و مصرف فاصله زیادی وجود دارد و متاسفانه در اکثر موارد گازرسانی از تولید جلوتر است.