غلامعلی رحیمی* بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۲۷ سپتامبر الی ۴ اکتبر) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۸۷/۱۰۲ دلار در هر بشکه تا ۰۴/۱۰۲ دلار در تاریخ اول اکتبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۸۴/۱۰۳ دلار افزایش یافت. طی هفته گذشته عمده‌ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • تعطیلی نیمی از فعالیت‌های تولید نفت در خلیج مکزیک به دلیل نزدیک شدن طوفان گرمسیری (خلیج مکزیک تامین کننده حدود یک پنجم نفت تولیدی آمریکا است)

• اعلام وزیر نفت قزاقستان مبنی بر توقف تولید از میدان بزرگ نفتی کاشاگان قزاقستان به دلیل نشت گاز

• افزایش ۴۳۸ هزار بشکه‌ای واردات نفت خام آمریکا طی دوره ۲۰ الی ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳ و رسیدن آن به سطح ۳۶۳/۸ میلیون بشکه در روز

• کاهش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره ۳۰ سپتامبر الی ۳ اکتبر

• افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره (سوم‌وچهارم) اکتبر

• کاهش تولید نفت خام اوپک به پایین‌ترین سطح خود در حدود ۲ سال اخیر در سپتامبر ۲۰۱۳ و رسیدن آن به سطح ۰۷/۳۰ میلیون بشکه در روز در پی افت تولید عراق، بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی رویترز از منابع فعال در شرکت‌ها، مقام‌های اوپک و تحلیلگران بازار نفت

• ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌و‌نقل نفت خام.

البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات منفی موجب تضعیف قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری نمود. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:

• ادامه مشکل بودجه آمریکا و نامشخص بودن زمان تعدیل سیاست محرک اقتصادی فدرال رزرو

• افزایش نگرانی‌ها از کاهش تقاضای نفت خام آمریکا (بزرگترین مصرف‌کننده نفت خام جهان) در پی تداوم تنش میان جمهوری خواهان مجلس نمایندگان آمریکا با دولت باراک اوباما که به تعطیلی بخش‌هایی از دولت فدرال این کشور انجامیده است.

• اتفاق نظر تحلیلگران مبنی بر تاثیر منفی ادامه بحران بودجه در آمریکا بر میزان تقاضا برای نفت و کاهش رشد اقتصادی این کشور

• افزایش ۲۱ درصدی صادرات نفت خام ایران در ماه سپتامبر در مقایسه با ماه اوت، بر‌اساس گزارش بلومبرگ

• تعویق بررسی تحریم کامل نفت ایران در سنای آمریکا به دنبال فشارها برای توقف روند تشدید تحریم‌ها علیه ایران

• افزایش ۷ هزار بشکه‌ای تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۲۰ الی ۲۷ سپتامبر و رسیدن آن به سطح ۷۸۴/۷میلیون بشکه در روز

• افزایش ۴/۵ میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره ۲۰ الی ۲۷ سپتامبر و رسیدن آن به سطح ۷/۳۶۳ میلیون بشکه

• کاهش ۱۴۶ هزار بشکه‌ای خوراک روزانه پالایشگاه‌های آمریکا طی دوره ۲۰ الی ۲۷ سپتامبر و رسیدن آن به سطح ۴۴۵/۱۵ میلیون بشکه در روز

• افزایش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره سوم و چهارم اکتبر

• کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره یکم تا سوم اکتبر

• رشد تولید نفت خام روسیه در ماه سپتامبر و رسیدن آن به سطح ۱۰/۵۳ میلیون بشکه در روز، بر اساس آمار وزارت انرژی این کشور

• تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه.

براساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۲۷ سپتامبر الی ۳ اکتبر، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۴۷/۱۰۶ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۴۲/۱۰۵ دلار در تاریخ ۱ اکتبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۷۹/۱۰۶ دلار در هر بشکه افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۳ اکتبر، با ۳۶ سنت کاهش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۵ دلار و ۹۷ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲۷ سپتامبر معادل ۱۰۶ دلار و ۳۳ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه سپتامبر ۲۰۱۳، با ۱ دلار و ۲۱ سنت افزایش نسبت به میانگین ماه اوت، به هر بشکه ۱۰۸ دلار و ۷۳ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه اوت ۲۰۱۳ معادل ۱۰۷ دلار و ۵۲ سنت در هر بشکه بود.

متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران نیز طی دوره ۲۷ سپتامبر الی ۳ اکتبر از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۸۵/۱۰۶ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۷۶/۱۰۵ دلار در تاریخ اول اکتبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۰۳/۱۰۷ دلار در هر بشکه افزایش یافت.

همچنین قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بازار بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه نوامبر، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۶۳/۱۰۸ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۷ سپتامبر تا کمتر از ۹۴/۱۰۷ دلار در تاریخ اول اکتبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۴۶/۱۰۹ دلار در هر بشکه در تاریخ ۴ اکتبر افزایش یافت. همچنین در روز ۴ اکتبر، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۵/۶۲ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.

براساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۲۷ سپتامبر معادل ۷/۳۶۳ میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (۲۰ سپتامبر) به میزان ۴/۵ میلیون بشکه افزایش یافته و معادل یک میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۲ کمتر است. میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل به میزان ۵/۰ روز افزایش یافته و در سطح ۱/۲۳ روز قرار گرفته است که معادل ۷/۱ روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان ۱۴۶ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۴۴۵/۱۵ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان ۵۹۹ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.

تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۲۰ الی ۲۷ سپتامبر به میزان ۷ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۷۸۴/۷ میلیون بشکه در روز قرار گرفته که معادل ۲۶۴/۱ میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۲ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۹۲۵/۷ میلیون بشکه در روز به ۳۶۳/۸ میلیون بشکه در روز (معادل ۴۳۸ هزار بشکه در روز) افزایش یافته که معادل ۲۵۷ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.

*کارشناس ارشد اقتصاد انرژی

نوسان قیمت نفت در بازارهای جهانی ادامه دارد