پس از تاخیر در توسعه فازهای گازی و لایه نفتی پارس‌جنوبی، طرح تولید هلیوم از این میدان مشترک گازی به دلیل نبود منابع مالی کلان و تکنولوژی‌های پیچیده فعلا منتفی شده است و در این بین ایران با وجود در اختیار داشتن بزرگ‌ترین ذخیره هلیوم جهان، واردکننده صرف این گاز ناشناخته از روسیه است. به گزارش خبرگزاری مهر، پارس جنوبی هر چند به دلیل برخورداری بیش از ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز طبیعی و ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی جایگاه بزرگ‌ترین میدان فراساحلی گاز جهان را به خود اختصاص داده است اما در دو سال اخیر مسوولان شرکت ملی نفت ایران از برداشت گسترده گاز هلیوم پارس جنوبی توسط قطر مطلع شده‌اند. در شرایط فعلی به طور متوسط سالانه قطر حدود ۲۵ میلیون مترمکعب گاز هلیوم از میدان مشترک پارس جنوبی برداشت می‌کند که پیش بینی می‌شود تا پایان سال‌جاری میلادی ظرفیت برداشت هلیوم قطر از پارس جنوبی با افزایشی بیش از دو برابری از مرز ۵۰ میلیون مترمکعب عبور کند. در حال حاضر از پارس جنوبی با در اختیار داشتن بیش از ۲۸ درصد ذخایر گاز هلیوم جهان به عنوان بزرگ‌ترین ذخیره این گاز فوق سبک یاد می‌شود و پس از این میدان مشترک گازی بین ایران و قطر، روسیه و ایالات متحده آمریکا بیشترین ذخیره گاز هلیوم جهان را در اختیار دارند. با این وجود از حدود دو سال گذشته مطالعات جامع برداشت هلیوم ایران به یک شرکت روسی واگذار شد که در نهایت سال گذشته این شرکت نتایج تکمیلی مطالعات انجام شده را در اختیار شرکت نفت و گاز پارس قرار داد که با ارزیابی این بسته جامع اطلاعاتی، وزارت نفت نخستین گام به منظور استخراج هلیوم را برداشت. بر این اساس آبان ماه سال گذشته رستم قاسمی وزیر نفت با صدور بخشنامه‌ای به ۴ شرکت اصلی وزارت نفت خواستار مشارکت تمامی شرکت‌ها به‌منظور تدوین سند راهبردی، تکمیل مطالعات امکان‌سنجی و ارزیابی اقتصادی و شناسایی اقتصادی ترین فناوری به منظور استحصال، انتقال و ذخیره‌سازی هلیوم از گاز پارس جنوبی شد. در شرایط فعلی تولید و استحصال گاز هلیوم از پارس‌جنوبی با دو چالش کلیدی سرمایه‌گذاری کلان به منظور طراحی، ساخت، نصب و راه اندازی واحدهای استحصال در هر یک از پالایشگاه‌های گاز عسلویه و دوم فناوری و تکنولوژی بسیار پیچیده سردسازی گاز و جداسازی هلیوم روبه‌رو است. با این وجود از سال گذشته تاکنون اقداماتی به منظور یکپارچه‌سازی و تجمیع کل اطلاعات صنعت نفت درباره نحوه استخراج، ذخیره‌سازی و انتقال این گاز ناشناخته انجام شده است که در حال حاضر با وجود تکمیل مطالعات جامع اما هیچ‌گونه فعالیت اجرایی پژوهشی و عملیاتی برای تولید هلیوم در مقیاس‌های آزمایشگاهی، نیمه صنعتی و صنعتی انجام نشده است. در این بین در شرایط فعلی ایران واردکننده صرف گاز هلیوم از روسیه است و با توجه به مصارف این گاز فوق سبک در صنایع مختلف به ویژه صنایع پزشکی اما بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گاز هلیوم جهان این گاز ناشناخته را از روسیه وارد می‌کند. از این رو همزمان با تاخیرهای چندین‌ساله در طرح توسعه فازهای گازی و لایه نفتی پارس جنوبی و عقب ماندگی از شریک قطری، طرح تولید هلیوم هم به ماموریتی جدید برای دولت آینده تبدیل شده است.