آنچه در چهاردهمین نمایشگاه تخصصی تجهیزات صنعت نفت اهواز گذشت
هندسه بومی‌سازی تولید نفت
اگــرچـــه هنـــوز زمان اعلام نتایج آزمون‌های کیفی نرسیده یا اعلام نشده ولی وجود یک سالن کامل مختص به دانش‌بنیان‌ها و همین‌طور موضوع قرارداد و تفاهم‌نامه‌ها نشان از توفیق نسبی خودکفایی در نظام ماشین‌آلات‌سازی نفتی کشور می‌دهد. آن‌طور که مدیرعامل شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب اعلام کرد، در این نمایشگاه ۲۸۱مجموعه شامل ۱۰۹شرکت دانش‌بنیان، ۹۷شرکت سازنده، ۲۷شرکت خدمات فنی و مهندسی و سایر تامین‌کننده‌ها حضور یافته‌اند و تلاش این بوده تا مجموعه‌های علمی و فنی و تخصصی در این نمایشگاه فعال شوند.
علیرضا دانشی در یک نشست خبری که در خلال نمایشگاه نفت اهواز برگزار شد، بیان کرد: نمایشگاه چهاردهم ساخت تجهیزات صنعت نفت در خوزستان فرصت و نقطه عطفی برای فعالیت‌های اقتصادی سازنده در کشور است که باید مجموعه کارفرمایی بخش دولتی و مراکز دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها و ... از آن بهره‌مند شوند و رشد کنند تا مشکلاتشان حل شود.
وی افزود: در نمایشگاه چهاردهم تلاش این بود تا از نمایشگاه‌های شعاری فاصله بگیریم و محتوای نمایشگاه از نظر فنی و تخصصی ارتقا یابد. همچنین یکی دیگر از اهداف نیز بحث فرصت‌سازی در درون نمایشگاه برای ایجاد ارتقای زنجیره اقتصادی است؛ زیرا یکی از مشکلات سازنده‌ها محدود بودن سفارش‌هاست و دچار مشکلات می‌شوند.
دانشی در این خصوص گفت: دنبال دریافت مجوزات صدور خدمات فنی و مهندسی هستیم و این موضوع را پیگیری خواهیم کرد تا بعضی از شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه بتوانند خدمات فنی و مهندسی صادر کنند. به گفته وی، هم‌اکنون مناطق نفت‌خیز جنوب به‌دنبال آن است تا مجوزی دریافت کند که بتوانیم میان سازنده و بازار مصرف بیرون واسط شویم و مشکلات سازندگان را برطرف کنیم.مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با بیان اینکه این شرکت پای کار آمده است تا صنعت نفت در بخش بالادستی توسعه یابد، اظهار کرد: سهم شرکت‌های استان خوزستان در این نمایشگاه زیاد است؛ اما از استان تهران بیشترین شرکت‌کننده در نمایشگاه چهاردهم ساخت تجهیزات صنعت نفت خوزستان بوده‌اند.
دانشی افزود: عزم و اراده دولت سیزدهم بر این است که گفتمان میان سازنده‌ها، نظام پیمانکاری و نظام دولتی اتفاق بیفتد. ما همه مردم ایران را یاور و پشتیبان نفت می‌دانیم تا به برد همه‌جانبه برای کشور دست یابیم؛ زیرا این کار به رشد منطقه‌ای نیز کمک خواهد کرد.
۸.۵ همت قراردادهای پژوهشی و بومی‌سازی
به گفته دانشی امسال ۳۰ قرارداد پژوهشی، تحقیقاتی، فناوری و تولید بار اول تعریف کرده‌ایم که رقم این قرار دادها حدود ۱.۵همت است و در مجموع این شرکت پارسال و امسال بیش از ۳هزار میلیارد تومان قرارداد با مراکز پژوهشی امضا کرده یا در حال امضاست که همه این قراردادها برای تولید بار اول هستند که این حجم از قرارداد برای نخستین‌بار در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی رقم می‌خورد.
همچنین به گفته وی، امسال در نمایشگاه چهاردهم تخصصی ساخت تجهیزات صنعت نفت ۵۰قرارداد به ارزش ۷هزار میلیارد تومان امضا شد که بیشتر با دانش‌بنیان‌ها و مراکز علمی بوده است.
مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب ادامه داد: اعتقاد ما این است که با ورود دانش‌بنیان‌ها و علمی کار کردن در کشور می‌توانیم تحریم‌ها را شکست دهیم. دانشی در ادامه گفت: ما باید در مرز دانش حرکت کنیم و نوآوری و خلاقیت داشته باشیم؛ زیرا مهندسی معکوس دیگر فایده ندارد و از این طریق می‌توانیم تحریم‌ها را شکست دهیم.
وی با اشاره به بومی‌سازی ۲۰ هزار قلم کالا در مناطق نفت‌خیز جنوب گفت: در دولت سیزدهم ۷۵۰۰ قلم کالا که جزو تحریم‌ها بودند در حال بومی‌سازی هستند.
اینکه هرکدام از این اقلام بومی‌سازی‌شده مربوط به کدام یک از شرکت‌های زیرمجموعه بوده، تا حدودی از سوی مدیرعاملان شرکت‌های اروندان و کارون ارائه شد. در یک نمونه عبدالله عذاری اهوازی، مدیرعامل شرکت نفت و گاز اروندان در نشست خبری در روز پایانی نمایشگاه صنعت نفت خوزستان اعلام کرد: در بحث بومی‌سازی در سال۱۴۰۰ و قبل از آن تعداد تقاضای ارائه‌شده ۵۳قلم بوده که حدود ۲۲میلیارد تومان ارزش داشته است؛ اما از سال۱۴۰۱ به بعد در بحث ارجاع به واحد ساخت داخل ۸۱۱قلم کالا به ارزش ۱۶۱میلیارد تومان ارجاع داده شده است تا ساخت داخل انجام شود. به گفته وی همچنین در بحث ارجاع به اداره خرید نیز حدود ۳۷میلیارد تومان کالای ساخت داخل خریداری شده است و در این زمینه باید گفت حدود ۵برابر نسبت به دوران قبل از سال۱۴۰۱ در بحث خودکفایی، بومی‌سازی و ساخت داخل قدم برداشته‌ایم. وی گفت: امسال در نمایشگاه صنعت نفت خوزستان تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای زیادی امضا و منعقد شده که مجموع ارزش قراردادها حدود ۷۴۳میلیارد تومان بوده است که با بخش‌های مختلف از جمله دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش بنیان و... منعقد شده است. مدیرعامل شرکت نفت و گاز اروندان اظهار کرد: در بحث تولید بار اول ۶پروژه انجام شده که در سطح وزارت نفت منجر به انعقاد قرارداد شده است که از مجموع این پروژه ۴طرح مربوط به شرکت اروندان بوده است.
همچنین شرکت نفت و گاز کارون به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت زیرمجموعه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب که بیش از ۲۷درصد نفت کشور را تولید می‌کند، ۲۲۰قطعه شامل ۳هزار قطعه با ارزش بیش از ۱۴میلیارد تومان را به واسطه شرکت‌های دانش‌بنیان ساخته است، افزون بر آن تعمیر بیش از ۱۷۰قلم و هزار و ۵۰۰قطعه با ارزش ۲۰میلیارد تومان در سال را نیز انجام داده است.
حساسیت به مساله آلودگی
نمایشگاه اهواز علاوه بر تولیدکننده و مصرف‌کننده‌ها ضلع سومی هم داشت که در بخش اطلاع‌رسانی رویدادها فعال بودند. خبرنگاران استانی و کشوری همواره در میان غرفه‌ها و سالن‌ها به دنبال اخبار دسته اول می‌گشتند و آن‌طور که باید خبرنگاران بومی چشمان تیز خود را برای مشاهده و تحلیل مسائل زندگی شهروندان خود به‌کار گرفته بودند. آلودگی محیط زیست اصلی‌ترین و حیاتی‌ترین محور پیگیری این خبرنگاران به‌عنوان یک شاخص اصلی در ارزیابی ایفای نقش‌های مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها دنبال می‌شد. البته همگان می‌دانند که این موضوع تا چه اندازه ملی و جهانی است؛ ولی پیگیری در یک سطح محلی می‌تواند حلقه اتصال خواسته‌های اساسی مشترکی باشد که زندگی انسان‌ها را با یکدیگر گره زده است.
در پاسخ به این پرسش‌ها، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با اشاره به بحث گازهای همراه و آلودگی محیط زیست اظهار کرد: اگر مشعل‌ها خاموش شوند آلودگی هوا برطرف نمی‌شود؛ زیرا به منابع اصلی آلودگی هوا توجه نمی‌شود؛ تردد خوردوها، تولید برق و فرهنگ نادرست مصرف سوخت‌های فسیلی و... از جمله این عوامل هستند. دانشی با بیان اینکه پروژه‌هایی تعریف شده است و مشعل‌ها را خاموش خواهیم کرد، گفت: ۸۰درصد گازهای همراه جمع‌آوری شده و برای کمتر از ۲۰درصد از باقی‌مانده تعدادی پروژه تعریف کرده‌ایم تا جمع‌آوری به‌طور کامل انجام شود. یک نمونه از این اتفاق را مدیرعامل شرکت نفت و گاز اروندان اعلام کرد که به گفته او مربوط به کاهش گاز مشعل دارخوین بوده است. «در این زمینه در گذشته حدود ۳۰ تا ۴۰میلیون فوت مکعب گاز در این بخش سوخته می‌شد؛ اما با اقداماتی که در دارخوین انجام شد اکنون حدود ۳ تا ۴میلیون فوت مکعب گاز سوزانده می‌شود.»
عذاری اهوازی همچنین تصریح کرد: در هویزه قراردادی ۷۳میلیون دلاری با هلدینگ خلیج فارس داریم که در بحث جمع‌آوری گازهای همراه است و بیش از ۱۰۰فوت مکعب از گازهای همراه در ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ تبدیل به محصول می‌شود. وی درخصوص توسعه میدان نفتی سهراب و مباحث مربوط به بحث‌های زیست محیطی این میدان اضافه کرد: میدان نفتی سهراب تولیدی شده است و خط لوله آن نیز به زودی تکمیل می‌شود؛ اما به‌صورت همزمان بحث‌های فنی و زیست محیطی آن با سازمان محیط زیست دنبال می‌شود.
در این زمینه شرکت نفت قصد ندارد با کشیدن خط لوله محیط زیست را تخریب کند و تلاش خواهیم با استفاده از لوله‌های (آرتی‌پی) که بسیار گران هستند به محیط زیست آسیب نزنیم. عذاری اهوازی ادامه داد: در این خصوص بحث‌های مطرح‌شده درباره خشک شدن هورالعظیم هیچ ربطی به شرکت نفت ندارد و باید گفت اصلا چنین چیزی نیست و بحث سدهای بالا دستی و خشکسالی در عراق باعث خشکی هورالعظیم شده است.
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون نیز از بزرگ‌ترین شرکت‌های زیرمجموعه مناطق نفت‌خیز جنوب است که مدیرعامل آن در یک نشست خبری به بیان اقدامات شرکت متبوع خود در ارتباط با محیط زیست پرداخت. حسن شهرویی گفت: حدود ۹۵درصد گازهای همراه نفت جمع‌آوری می‌شود و برای ۵درصد باقی‌مانده نیز پروژه‌های مرتبط در حال اجراست، هم‌اکنون پروژه جمع‌آوری گازهای مشعل با همکاری پتروشیمی مارون در حال اجراست که بیش از ۵۰درصد پیشرفت کاری داشته و امیدواریم تا سال آینده تمام گازهای همراه را جمع‌آوری کنیم. وی با اشاره به اینکه در حوزه محیط زیست اقدام‌های خوبی انجام شده و بیش از ۸۰هزار بشکه پساب در چاه تزریق می‌شود اظهار کرد تا سال آینده تمام گازهای همراه جمع‌آوری می‌شود که بیش از ۹۵درصد این پساب‌ها تولید شرکت نفت و گاز کارون است. وی ادامه داد: در زمینه احیای خاک‌های آلوده و ایجاد مزرعه زیستی، دو پیمان با شرکت دانش‌بنیان امضا شده است که در زمینه صیانت از محیط زیست و رفع آلودگی خاک اقدام مناسبی به‌شمار می‌رود.
آمار تولید نفت
در حوزه میزان تولید نفت شرکت مناطق نفت‌خیز تقریبا تمام سوالات خبرنگاران با ارجاع به عبارت «امنیتی بودن» بی‌پاسخ ماند و تنها به درصدهای رشد و اهداف بلندمدت اکتفا شد.
مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در این خصوص گفت: برنامه‌های تولید در نفت در دولت قبل چاه‌محور بود و این به‌معنای نابودی نفت بود؛ اما امسال برنامه پنج‌ساله برای تولید در مناطق نفت‌خیز جنوب ارائه کرده‌ایم که به ظرفیت تولید ۳میلیون و ۲۸۰ دست یابیم.
مدیرعامل اروندان نیز طی سخنانی از افزایش تولید ۱۰۱درصدی نسبت به برنامه مصوب سخن گفت و اعلام کرد: تولید به خوبی در مجموعه میادین تحت اختیار شرکت نفت و گاز اروندان در حال انجام است.
مدیرعامل نفت و گاز کارون نیز با بیان اینکه بیش از ۲۷درصد نفت کشور از سوی شرکت نفت و گاز کارون نیز تولید می‌شود، افزود: بر اساس برنامه تعیین‌شده از سوی شرکت ملی نفت و ایجاد زیرساخت لازم به‌ویژه در بحث تعمیرات تجهیزات و خطوط لوله توانستیم به افزایش تولید ۱۴۵درصدی دست یابیم. وی گفت: در زمینه چاه‌های تعمیری، ترمیمی و توسعه‌ای اقدام‌های بسیار خوبی انجام داده‌ایم که در طول این مدت بی‌سابقه بوده، به‌گونه‌ای‌که ۱۶۳هزار بشکه افزایش تولید در پی تعمیر چاه‌ها رقم خورده است.
