شاهد خودرویی ریسک‌ گذار انرژی

علت سرمایه‌گذاری گسترده فولکس واگن در زمینه باتری‌های لیتیوم جامد به سبب این است که تحقیقات شرکت کوانتوم اسکیپ نشان داده است عملکرد سلول‌های نمونه اولیه این نوع باتری در مقایسه با سلول‌های باتری‌های لیتیوم-یونی بهبود خیره‌کننده ۸۰درصدی را از خود به نمایش گذاشته‌اند. فولکس واگن آلمان امیدوار است با استفاده از این فناوری جدید بتواند عملکرد پیشرانه‌های الکتریکی خود را که قرار است به صورت گسترده در عملیات بازنگری استراتژی تولید فولکس‌ واگن مورد استفاده قرار گیرد، بهبود بخشیده و به این ترتیب، به برترین شرکت خودروساز الکتریکی جهان تبدیل شود.

برنامه فولکس واگن در بازار خوردوهای برقی

همزمان با فرایند تحقیق و توسعه مشارکتی فولکس واگن با شرکت کوانتوم اسکیپ، این شرکت خودروسازی آلمان مبلغ ۲/ ۲میلیارد دلار برای ایجاد یک کارخانه جدید خودروسازی در حومه برلین سرمایه‌گذاری کرده است تا بتواند در کنار خطوط جدید تولید این شرکت در شهر ولفسبورگ عملیات گسترده تولید خودروهای الکتریکی خود را تسریع کند. هدف‌گذاری فولکس واگن این است که با عملیاتی شدن تولید در این کارخانه محصولات آن از ابتدای سال ۲۰۲۶ میلادی وارد بازار شود. علاوه بر این، فولکس واگن در هماهنگی با اتحادیه کارگری آلمان قرار شده است ۸۰۰میلیون دلار را نیز صرف توسعه فناوری‌های جدید کند.

این سرمایه‌گذاری‌های فولکس واگن در مقابل برنامه جاه‌طلبانه فولکس واگن برای سرمایه‌گذاری ۷۳میلیارد یورویی در فناوری‌های آینده‌نگرانه حمل‌و‌نقل الکتریکی، خودروهای هیبریدی و بهره‌برداری از هوش مصنوعی برای خودروهای خودران که تا سال ۲۰۲۵ تکمیل خواهد شد، رقم ناچیزی به نظر می‌رسد. در این دوره سرمایه‌گذاری ۵ساله شرکت فولکس واگن ۳۵میلیارد یورو را صرف توسعه فناوری خودروهای تمام‌الکتریکی خود خواهد کرد و همزمان بیش از ۱۱میلیارد دلار را نیز برای توسعه و تولید خودروهای هیبریدی هزینه خواهد کرد. علاوه بر این، فولکس واگن ۱۵میلیارد دلار را نیز برای گسترش همکاری با سه غول خودروسازی چین یعنی جک، فاو و سایک موتور سرمایه‌گذاری خواهد کرد تا با همکاری یکدیگر تولید مشترک خودروهای تمام الکتریکی را در چین که بزرگترین بازار خودروی جهان است پیگیری کنند. این همکاری راهبردی به این چهار شرکت خودروسازی اجازه آن را خواهد داد تا ۱۵ مدل مختلف از خودروهای الکتریکی و هیبریدی فولکس واگن را برای عرضه به بازار چین تولید کنند.

طبق استراتژی ۱۰ساله فولکس واگن، این شرکت در نظر دارد سال ۲۰۳۰ میلادی ۲۶میلیون خودروی الکتریکی را برای عرضه در بازارهای اروپا، آمریکای شمالی و چین تولید کند. علاوه بر این خودروهای الکتریکی، فولکس واگن قصد دارد ۷میلیون خودروی هیبریدی را نیز به این سه بازار عرضه کند. برای تحقق این اهداف فولکس واگن نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌هایی است که به این شرکت اجازه بدهد اقدام به جایگزینی سوخت‌های فسیلی با سوخت‌های پاک کند. برای همین منظور فولکس واگن یک میلیارد یورو را در آلمان صرف ساخت یک کارخانه جدید برای تولید باتری‌های لیتیوم خواهد کرد که به احتمال زیاد در آن کارخانه باتری لیتیوم جامد توسعه‌داده‌شده توسط شرکت کوانتوم اسکیپ تولید خواهد شد. افزون بر این فولکس واگن با دو شرکت بزرگ کتل و گوشن های‌تک (Gotion High-tech Co) چین یک قرارداد همکاری میان‌مدت را امضا کرده است که به این شرکت اجازه می‌دهد تا سال ۲۰۲۵ میلادی هر سال باتری‌های لیتیومی با ظرفیت کلی ۱۵۰گیگاوات ساعت را برای استفاده در خودروهای الکتریکی و هیبریدی خود تولید کند.

پیامدهای نفتی تحول حمل‌و‌نقل

این استراتژی فولکس واگن برای چرخش تولید از سمت خودروهای درون‌سوز به خودروهای الکتریکی و هیبریدی نشان‌دهنده آغاز یک تحول بزرگ در صنایع خودروسازی جهان است. شرکت فولکس واگن در سال ۲۰۲۱ تحت نام برندهای فولکس واگن، پورشه، آئودی، اشکودا، سئات، بنتلی و لامبورگینی در مجموع حدود ۱۰میلیون خودرو تولید کرده است که این شرکت را به بزرگترین خودروساز جهان تبدیل می‌کند. تلاش فولکس واگن برای کنار زدن دو شرکت تسلا و بی‌ام‌دی در رقابت برای تصاحب بازار نوظهور خودروهای الکتریکی و تغییر در نگرش جهانی مردم جهان برای حفظ محیط زیست به آرامی شرکت‌های بزرگ دیگری نظیر جنرال موتورز، تویوتا، استلانتیس و غیره را به سمت این حقیقت جذب کرده است که آینده صنعت خودروی جهان در دست موتورهای الکتریکی و درمرحله بعد موتورهای هیبریدی خواهد بود و همین مساله باعث آغاز یک روند گسترده جهانی برای سرمایه‌گذاری در زمینه موتورهای پاک شده است.

علاوه بر این، اصلاحات ساختاری که در سیاست‌های محیط‌زیستی اتحادیه اروپا، چین و البته آمریکا روی داده است، حکایت از این دارد که این کشورهای صنعتی به سمت دستیابی به هدف کربن صفر در سال ۲۰۶۰ میلادی در حال حرکت هستند. همین مساله باعث خواهد شد در افق ۱۰ سال آینده حداقل بین ۲۰ تا ۳۰ درصد محصولات خودرویی جهان دیگر متکی به سوخت‌های فسیلی نباشند و تا سال ۲۰۴۰ میلادی خودروهای الکتریکی حداقل ۶۰درصد از سهم بازار حمل‌و‌نقل جهان را به خود اختصاص دهند.

این موضوع نشان‌‌دهنده آن است که در چهار دهه آینده آهنگ رشد تقاضا برای نفت خام بسیار کند خواهد شد و در عوض بر میزان تقاضا برای انرژی‌های پاک افزوده می‌شود. این تغییر مصرف در انرژی خیلی سریع‌تر در اتحادیه اروپا و سپس در شرق آسیا و آمریکای شمالی به وقوع خواهد پیوست و به این ترتیب حجم بازار انرژی‌های فسیلی در این مناطق کاهش خواهد یافت. با تغییر الگوی مصرف انرژی در صنعت حمل‌ونقل و الکتریکی‌سازی صنعت خودروی جهان، احتمال قریب به یقین آن است که در این مدت بازار بنزین و سوخت دیزل در اروپا، شرق آسیا و آمریکای شمالی بیش از پیش کوچک شده و تولیدکنندگان نفت خام جهان برای تولیدات خود بیش از پیش برای دستیابی به بازارهای انرژی کشورهای در حال توسعه یا اقتصادهای نوظهوری نظیر هند، برزیل، آفریقای جنوبی و ترکیه رقابت کنند. با این وجود، شواهدی وجود دارد که این بخش از کشورها در ۱۰ سال آینده به صورت جدی به بازنگری در سیاست‌های زیست‌محیطی خود بپردازند و آنها نیز سرمایه‌گذاری گسترده روی منابع انرژی پاک را آغاز کنند.

 این امر به معنای آن است که در نیم قرن آینده انرژی‌های فسیلی جذابیت خود را از دست خواهند داد و تولیدکنندگان انرژی فسیلی ناچار خواهند بود برای تامین هزینه‌های خود، محصولات خود را احتمالا در یک بازار رقابتی که در آن رشد قیمت منفی خواهد بود به فروش برسانند. بنابراین، برنامه‌های گسترده فولکس واگن برای سرمایه‌گذاری در زمینه تولید خودروهای الکتریکی و هیبریدی را باید به عنوان نوک قله یخ تحولی در نظر گرفت که در حال دگرگون کردن الگوی مصرف انرژی در صنعت حمل‌و‌نقل جهان است. امروزه صنعت حمل و نقل ۲۵ درصد از کل انرژی جهان را مصرف می‌کند که بخش عمده آن از طریق مصرف انرژی‌های فسیلی تامین می‌شود. با تحول صنعت خودروسازی سهم صنعت حمل‌و‌نقل جهان در مصرف انرژی‌های فسیلی تا سال ۲۰۶۰ میلادی کاهش خواهد یافت.

این مساله بازار انرژی‌های فسیلی را ممکن است با مازاد عرضه مواجه کند که نتیجه آن برای اقتصاد کشورهای تولیدکننده نفت ویران‌کننده خواهد بود. به عبارت دیگر، شواهد موجود نشان‌دهنده آن است که روند الکتریکی‌سازی صنعت خودرو بزرگترین ریسک ژئواکونومیکی است که پیش روی اقتصادهای نفتی جهان نظیر ایران قرار گرفته است. در نتیجه ضرورت آن وجود دارد که برای پرهیز از تحمیل هزینه ژئواکونومیک بر کشور ایران هر چه سریع‌تر اقتصاد کشور خود را با تحولات کنونی جهان وفق داده تا در آینده بتواند تحولات عظیمی را که در بازار انرژی جهان در حال رخ دادن است بدون تحمل هیچ زیانی پشت سر بگذارد و به یک عضو موثر و مفید در نظام اقتصادی جهان تبدیل شود.