اوپک‌پلاس برای جلوگیری از ریزش قیمت طلای سیاه چه تصمیمی می‌گیرد؟
سه‌سناریوی نفت در نشست « نجات»
حال همه نگاه‌های فعالان عرصه نفت به نشست عادی این گروه در روزهای پنج‌شنبه و جمعه هفته جاری دوخته شده است.عربستان که عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده جهان را یدک می‌کشد، طی این مدت به‌دنبال اقناع روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین متحد اوپک برای کاهش تولید بوده است؛ اما مسکو هنوز به این کار رضایت نداده است. با این حال در روزهای اخیر این کشور سیگنال‌های مثبتی در این باره فرستاده است؛ موضوعی که منجر به خوش‌بینی کارشناسان به اقدام مقابله‌ای اوپک علیه کرونا و افزایش ارزش نفت شده است. بعد از افت نزدیک به ۱۵ درصدی قیمتها در هفته گذشته که بدترین هفته برای بازار نفت از سال ۲۰۰۸ نام گرفت و برنت را به زیر ۵۰ دلار بر بشکه رساند، در دو روز ابتدایی معاملات جهانی در هفته جاری طلای سیاه حدود ۷ درصد رشد قیمتی را از خود به جا گذاشته است. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۷ به وقت تهران) بهای نفت برنت با بیش از یک دلار افزایش به مرز ۵۳ دلار رسید. نفت‌خام آمریکا نیز با افزایش قیمت مشابهی به حدود ۴۸ دلار بر بشکه نزدیک شد.
اینکه نتیجه نشست آخر هفته اوپک‌پلاس چه خواهد بود بحث داغ این روزهای محافل نفتی شده است. در این میان می‌توان سه سناریو از نتیجه نشست اوپک‌پلاس در نظر گرفت. در سناریوی اول روسیه با این گروه همکاری لازم را نخواهد داشت و مخالفت این کشور با طرح‌های پیشنهادی منجر به از بین رفتن شانس تقویت بازار خواهد شد یا اوپک بدون مشارکت روسیه به توافقی کوچک‌تر دست خواهد یافت. در طرح دوم که به نظر محتمل‌ترین سناریو خواهد بود، روسیه و عربستان با همکاری دیگر اعضا به توافقی برای کاهش مقداری بین ۶۰۰ هزار بشکه در روز، مطابق توصیه کمیته ویژه این گروه تا یک میلیون بشکه، میزان مورد نظر عربستان خواهند رسید. در این میان برخی پیش‌بینی‌ها از این توافق ارقام بالاتر از یک میلیون بشکه را تخمین می‌زنند؛ سناریویی که بیشتر از میزان مورد انتظار بسیاری از فعالان است.
سناریوی بدبینانه
روسیه در یک ماه و نیم اخیر دائما دست رد به سینه عربستان زده و برگزاری نشستی اضطراری برای بررسی موضوع کرونا و کاهش احتمالی تولید را به تعویق انداخته است. این کشور در اتخاذ تصمیمی در این مورد مردد بوده است؛ زیرا به گفته منابع خبری از تاثیرگذاری توافق تعمیق اطمینان ندارد. به گفته این منابع این کشور بر این باور است که تولیدکننده‌های دیگر خارج از اوپک‌پلاس مانند آمریکا یا کشورهای آمریکای جنوبی مثل برزیل جای خالی بشکه‌های کاهش یافته را پر خواهند کرد و به این ترتیب اثرگذاری توافق از بین خواهد رفت. علاوه بر این، موضوع دیگری که باعث اختلاف بین عربستان و روسیه خواهد شد، این واقعیت است که عربستان به قیمت‌های حدود ۸۰ دلار بر بشکه نیازمند است تا دچار کسری بودجه نشود؛ اما مسکو با سطوح قیمتی کنونی یا حتی پایین‌تر نیز می‌تواند بدون بروز مشکل جدی کشورش را اداره کند. این کشور بودجه سال جاری خود را بر اساس نفت ۵۵دلار تنظیم کرده است. با این حال در هفته جاری ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور گفت از سطوح قیمتی نفت در حال حاضر راضی است و به اندازه کافی ذخایر مالی دارد که شوک‌های کاهش قیمت بیشتر را تحمل کند. در این میان برخی منابع نزدیک به اوپک گفته‌اند عربستان حتی بدون مشارکت روسیه نیز حاضر به کاهش تولید نفت است. این به معنای پایان همکاری اوپک و روسیه خواهد بود که به خودی خود وجود گروهی به نام اوپک‌پلاس را بی‌معنا خواهد کرد. در این صورت، این توافق چیزی بیشتر از ۵۰۰ هزار یا ۶۰۰ هزار بشکه کاهش را در بر نخواهد داشت که معلوم نیست برای جبران ضعف بازار ناشی از کاهش تقاضا به میزان چند میلیون بشکه کافی باشد. بسیاری از کارشناسان با ادامه‌دار شدن بحران کرونا و کشیده شدنش به کشورهای مختلف جهان، در انتظار کاهش بزرگ‌تری هستند. یک احتمال هم وجود دارد که مخالفت روسیه مانع از رسیدن به هر توافقی در این گروه شود. استاندارد چارترز این سناریو را باعث سقوط آزاد قیمت نفت به زیر ۳۰ دلار در هر بشکه می‌داند.
سناریوی متعادل
کمیته ویژه اوپک‌پلاس ماه گذشته میلادی توصیه کرد این گروه ۶۰۰ هزار بشکه در روز از تولیدش بکاهد. اما با افزایش احتمال تبدیل شدن شیوع بحران کرونا به «پاندمی» یا همه‌گیری جهانی تخمین‌ها از ضربه این ویروس به تقاضای نفت و رشد اقتصادی جهان افزایش یافته است. از این رو، حالا حجم بیشتری کاهش تولید نفت از سوی اوپک پلاس مورد انتظار فعالان است تا بتواند آرامش را به بازار برگرداند. در این میان برخی منابع از پیشنهاد عربستان به توافق تعمیق یک میلیون بشکه‌ای خبر می‌دهند؛ موضوعی که توسط وزیر انرژی روسیه، الکساندر نواک تکذیب شده و به گفته او چنین پیشنهادی به این کشور نرسیده است. اما با توجه به این موضوع که پوتین اعلام کرده آماده همکاری با اوپک‌پلاس است و بر تاثیرگذاری این گروه از آغاز تاکنون تاکید کرده، بسیاری از تحلیلگران معتقدند روسیه در لحظه آخر به این توافق تن خواهد داد؛ به خصوص اینکه نایب رئیس لوک‌اویل، دومین شرکت نفتی روسیه به رویترز گفته است توافقی برای کاهش نفت تا میزان یک میلیون بشکه برای رساندن نفت به قیمت ۶۰ دلار بر بشکه کافی خواهد بود. وقتی این گفته اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم این شرکت یکشنبه به همراه دیگر شرکت‌های نفتی روسیه با پوتین درباره نشست اوپک‌پلاس جلسه داشته و احتمال دارد این اظهارات نتیجه غیررسمی این نشست باشد. علاوه بر این، بلومبرگ نظرسنجی از ۲۹ کارشناس و تاجر نفت در مورد نتیجه نشست آخر هفته انجام داده است. بر این اساس، همه این افراد غیر از دو نفر معتقد بودند این گروه در نهایت به توافق خوهند رسید. این کارشناسان بر این باور بودند اوپک‌پلاس به‌طور میانگین ۷۵۰ هزار بشکه از تولید نفتش را کاهش خواهد داد. در این میان احسان خومان، تحلیلگر بانک ژاپنی MUFG معتقد است هر توافقی برای کاهش زیر یک میلیون بشکه منجر به افت قیمت نفت تا محدوده ۴۰ دلار خواهد شد.
سناریوی خوش‌بینانه
خومان در گزارشی که در سی‌ان‌بی‌سی چاپ شده گفته اوپک‌پلاس ممکن است فراتر از میزانی که بازارها تاکنون در قیمت نفت لحاظ کرده‌اند، تولید را کاهش دهد. به اعتقاد رئیس بخش پژوهش خاورمیانه و شمال آفریقا در بانک ام‌یواف‌جی، فرض اصلی این بانک این است که به‌دلیل سقوط قیمت نفت در هفته‌های اخیر، این گروه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه دیگر از تولیدش بکاهد. به اعتقاد او این کاهش منجر به برداشتن قدمی به سمت سطوح بالاتر قیمت نفت در هفته بعد خواهد شد. اما مساله‌ای که می‌تواند تعیین میزان کاهش را در این نشست تحت‌تاثیر قرار دهد، این است که قیمت نفت نیز بر رشد اقتصادی و فعالیت‌های کشورهای مصرف‌کننده به‌طور مستقیم مرتبط است. به این معنا که اگر قیمت پایین باشد، چین که بزرگ‌ترین واردکننده نفت دنیا است و دیگر کشورها در اروپا می‌توانند اقتصادشان را توسعه بخشند که همین موضوع تقاضا را برای نفت افزایش خواهد داد. در دوره‌ای که کمبود تقاضا بزرگ‌ترین مشکل بازار نفت شمرده می‌شود، توجه به این موضوع می‌تواند در تعیین حجمی از تعمیق که تعادل را در دو سمت عرضه و تقاضا برقرار کند، کمک‌کننده باشد.
