نفت در اوج هشت هفته‌ای

دنیای اقتصاد: بازار جهانی نفت خام آخرین روز هفته کاری خود را در شرایطی به پایان برد که سیر صعودی قیمت‌ها با اندکی کاهش همراه شد. با این حال قیمت دو نفت شاخص بازار، به لطف کاهش سطح ذخایر نفت تجاری آمریکا، افزایش تقاضای فصلی برای بنزین و تلاش‌های ممتد اوپک برای کاهش تولید، نزدیک به بالاترین سطح در هشت هفته گذشته باقی ماند. با بهبود شرایط بازار نفت موسسه گلدمن ساکس نیز روز گذشته اعلام کرد: «حرکت بازار نفت به سمت تعادل تسریع شده است.» این موسسه اگرچه هنوز به اجرای کامل توافق کاهش تولید از سوی اوپک اطمینان ندارد، اما اعلام کرده است «در صورت تداوم روند فعلی، موجودی‌ نفت خام در دنیا تا اوایل سال آینده در سطحی عادی قرار خواهد گرفت.» بر‌اساس اطلاعات گلدمن ساکس داده‌هایی از آمریکا، اروپا، سنگاپور و ژاپن نشان می‌دهد که از ماه مارس تاکنون حجم کلی ذخایر ۸۳ میلیون بشکه کاهش داشته است. گلدمن انتظار دارد رشد تقاضای قوی در نیمه دوم سال و از سمت چین، آمریکا، هند و اروپا ادامه پیدا کند.

بعد از ۳۱ مه ‌و برگزاری نشست اوپک که منجر به تمدید توافق کاهش تولید و واکنش منفی بازار به آن شد، این نخستین بار است که دو نفت شاخص بازار به بالاترین سطح قیمتی دست پیدا می‌کنند. به گزارش خبرگزاری رویترز، اگرچه بازار نفت همچنان روی توافق کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک تمرکز کرده است، اما اعلام رسمی میزان کاهش موجودی‌ نفت خام تجاری آمریکا در چهارشنبه‌شب گذشته، اولین علت حمایت از قیمت‌ها در معاملات چند روز گذشته است. بر اساس اطلاعات منتشر‌شده از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ذخایر نفت خام تجاری آمریکا در هفته منتهی به ۲۱ جولای، با افت چشمگیر ۲/ ۷ میلیون بشکه‌ای همراه بود، در حالی‌که پیش‌بینی‌ها انتظار کاهش ۶/ ۲ میلیون بشکه‌ای را مطرح کرده‌بودند.

علت این میزان افت در ذخایر تجاری نفت خام آمریکا، افزایش فعالیت پالایشگاه‌ها به‌منظور تامین نیاز داخلی سوخت و همچنین تداوم حضور قدرتمندشان در بازارهای جهانی عنوان شده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، رشد فعالیت پالایشگاه‌های آمریکایی و افزایش تقاضای آنها برای نفت خام به‌عنوان ماده اولیه، به خصوص بعد از آنکه قیمت‌ آتی سوخت با افزایش همراه شد، مداوم به نظر می‌رسد. به این ترتیب رشد قیمت آتی سوخت نیز دلیل دوم برای افزایش تقاضای نفت خام و رشد قیمت‌ها است. از دیگر سو با توجه به قرار داشتن در فصل تابستان و اوج گرفتن سفرهای جاده‌ای، انتظار می‌رود روند کاهش ذخایر تجاری نفت خام در ماه‌های آگوست و سپتامبر نیز ادامه داشته باشد. اما علاوه بر افزایش فعالیت پالایشگاه‌های آمریکایی برای تامین سوخت مورد نیاز در داخل مرزهای این کشور، رشد تولیدات نفت شیل آمریکا به لطف تقویت قیمت‌ها در پی توافق کاهش تولید؛ امکان خرید نفت خام بیشتر و ارزان‌تر را به پالایشگران آمریکایی داده است. به این ترتیب تولیدکنندگان سوخت در آمریکا با تکیه بر قیمت ارزان نفت شیلی که در داخل کشور خریداری می‌کنند، برای حضور در بازارهای جهانی و افزایش صادرات تولیدات خود قدرت رقابت زیادی پیدا کرده‌اند. بر این اساس ایالات متحده آمریکا در حالی در سال ۲۰۱۶ با ارسال روزانه ۵/ ۲ میلیون بشکه از محصولات فرآوری شده نفتی به بازارهای خارجی رکورد خوبی از خود به جای گذاشت که در دهه گذشته، روزانه ۳/ ۲ میلیون بشکه‌ سوخت وارد می‌کرده است. در این میان تولیدات نفت خام آمریکا که چالش اصلی کشورهای عضو و غیرعضو در مسیر کاهش تولید و رشد قیمت‌ها است نیز هفته گذشته با کاهش همراه بود تا سومین علت رشد قیمت‌ها باشد. تولید نفت خام آمریکا که از اواسط سال ۲۰۱۶ به این سو با رشد همراه بوده، در هفته منتهی به ۲۱ جولای از ۴۳/ ۹ میلیون بشکه در روز (در هفته قبل از آن) به ۴۱/ ۹ میلیون بشکه در روز رسید که طبق اعلام خبرگزاری رویترز عمدتا از افت تولید نفت خام در آلاسکا ناشی می‌شود.

جفری هالی، تحلیلگر ارشد بازار عقیده دارد «بازار نفت همانطور که احتمال تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت ونزوئلا و آثار آن را بررسی می‌کند، به کاهش فعالیت‌‌های حفاری آمریکا نیز واکنش نشان می‌دهد.» از نگاه این تحلیلگر هر دوی این اتفاقات به تقویت قیمت‌ها کمک می‌کند. در کنار این دو موضوع اما نمی‌توان دیدار روز دوشنبه بزرگان نفتی در سن‌پترزبورگ را نادیده گرفت؛ چراکه قیمت نفت خام پس از برگزاری این نشست با رشدی تقر یبا ۶ درصدی همراه شد. به گزارش «دنیای اقتصاد» قیمت نفت خام برنت تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران) با ۱۹ سنت رشد قیمت، ۶۸/ ۵۱ دلار بر بشکه معامله شد. نفت خام آمریکا نیز با ۳ سنت افزایش قیمت روی ۰۷/ ۴۹ دلار بر بشکه باقی ماند. به این ترتیب در شرایطی که قبلا هم پیش‌بینی می‌شد تقاضای نفت خام در نیمه دوم سال (پیک تقاضا به علت فصل گرما) با رشد همراه شود، تحقق این پیش‌بینی در کنار دیگر علل اثرگذار بر بازار، علت اصلی رشد قیمت‌ها ارزیابی می‌شود.

شوک مثبت کاهش صادرات عربستان

در کنار دلایلی که به آن اشاره شد، زمزمه‌های کاهش صادرات نفت خام عربستان سعودی در ماه آگوست که از هفته گذشته شدت گرفت نیز نقش‌ اثرگذاری بر بهبود قیمت‌ها در بازار جهانی نفت داشته است. اطلاعات ارائه شده از سوی منابع آگاه نشان می‌دهد عربستان قصد دارد صادرات نفت خام تولیدی خود را در ماه آگوست به ۶/ ۶ میلیون بشکه در روز کاهش دهد که چیزی حدود یک میلیون بشکه کمتر از میزان صادراتی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته داشته. کاهش صادرات نفت خام عربستان در شرایطی انتظار کاهش عرضه در ماه آینده را در میان فعالان بازار ایجاد کرده است که با اوج گرفتن گرما در این کشور خشک بیابانی، نیاز به مصرف سوخت برای وسایل سرمایشی نیز شدت می‌گیرد که مصداقی برای رشد تقاضا و کاهش عرضه در نیمه دوم سال جاری است.

همراهی امارات و کویت با بازار نفت

در شرایطی که بازار نفت بعد از هشت هفته به بالاترین سطح قیمتی خود رسیده است و مجموعه‌ای از عوامل از آمریکا گرفته تا عربستان خوش‌بینی را به بازار نفت بازگردانده‌اند، امارات و کویت نیز در پی درخواست عربستان برای پایبندی بیشتر اعضای اوپک به توافق کاهش تولید، اعلام کردند تولید نفت خود را کاهش می‌دهند و چهارمین دلیل برای خوش‌بینی بازار نفت را رقم زدند. به گزارش بلومبرگ، امارات بر تعهد خود به توافق کاهش تولید اوپک تصریح و اعلام کرد، تولیدات خود را با کاهش بیشتری همراه می‌کند. کویت نیز در همین راستا اعلام کرده است صادرات نفت خود را کاهش می‌دهد. سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات گفت، محموله‌های نفت خام موربان، داس و آپر زکوم شرکت ملی نفت ابوظبی از ماه سپتامبر ۱۰ درصد کاهش خواهد یافت. وی افزود: «امارات به سهم خود از توافق کاهش تولید اوپک متعهد است.» این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان از اعضای اوپک بابت عمل نکردن به تعهداتشان به موجب توافق کاهش تولید انتقاد و اعلام کرد «عربستان برای برقراری توازن در بازار به تنهایی اقدام نخواهد کرد.» بر اساس آمارهای آژانس بین‌المللی انرژی، امارات تنها ۵۴ درصد به کاهش تولید ۱۳۹ هزار بشکه‌ای خود متعهد بوده است. اما امارات تنها کشوری نیست که به تعهدات خود در زمینه کاهش تولید عمل نمی‌کند. طبق گزارش اوپک، عراق پس از عربستان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در این سازمان، ماه گذشته میلادی با پایبندی ۲۸ درصدی به توافق کاهش تولید، بزرگ‌ترین‌ متخلف از توافق شناسایی شد. این کشور در ماه ژوئن بیش از ۵/ ۴‌میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که نسبت به ماه پیش از آن ۶/ ۶۰ هزار بشکه رشد داشته است. این در حالی است که عراق براساس توافق باید تولید روزانه خود را در سطح ۳۵/ ۴میلیون بشکه در روز نگه می‌داشته است. ونزوئلا نیز به‌عنوان دیگر عضو اوپک که حالا به دلیل شرایط سیاسی داخلی ممکن است با تحریم‌های آمریکا در رابطه با صنعت نفت مواجه شود، تنها ۳۹ درصد به تعهدات خود برای کاهش تولید عمل کرده است.

کاهش تولید ناخواسته نیجریه

پنجمین دلیلی که برای بازار پیام کاهش عرضه به همراه دارد، آسیب دیدن یکی از خطوط لوله انتقال نفت در نیجریه است. نیجریه عضوی از اوپک است که از توافق کاهش تولید مستثنی شده بود اما با رشد تولیدات روزانه این کشور، در نشست سن‌پترزبورگ با سقف تولید ۸/ ۱ میلیون بشکه‌ای برای این کشور موافقت شد. با این حال آن‌طور که روز گذشته اعلام شد، خط لوله ترانس نایجر در این کشور به دلیل نشتی تعطیل شد. هرچند تحقیقات در رابطه با چرایی نشتی این خط لوله که تولید ۱۵۰ هزار بشکه نفت خام را متوقف کرده است ادامه دارد؛ اما گفته می‌شود افراد مسلح این خط لوله را منفجر کرده‌اند. با تمام این تفاسیر باید دید روزهای اوج بازار نفت زیر سایه چالش‌هایی مانند تلاش ترامپ برای رشد تولید نفت خام آمریکا، احتمال کاهش پایبندی به توافق کاهش تولید و رشد تولید لیبی؛ تا چه زمانی ادامه خواهد داشت.