شیفت سریع نیروها در بازار نفت

دنیای اقتصاد: این روزها دو اهرم مهم در بازار نفت اثر گذار است. از سویی تولیدات آمریکا رشد سریعی داشته که موجب رشد صادرات نفت این کشور شده است؛ از سوی دیگر نیز احتمال بالای تمدید توافق اوپک مطرح است. از این رو توجه معامله‌گران بازار نفت این روزها مدام بین این دو سیگنال متفاوت در حال چرخش است که نوسانات قیمتی را رقم می‌زند. گرگ مک کنا، استراتژیست ارشد بازار نفت حال این روزهای بازار نفت را این‌گونه توصیف می‌کند: «نبرد بین خرس‌ها (آپشن‌های انتظار برای افت قیمت) و گاوها(آپشن‌های انتظار برای رشد قیمت) بسیار شدید شده است. از یک طرف، برخی معامله‌گران نگران اثربخشی توافق اوپک بر سطح موجودی انبارهای نفتی هستند، بنابراین در موقعیت‌های خرسی سرمایه‌گذاری می‌کنند. از طرف دیگر، برخی معامله‌گران بر افت واقعی انبارهای نفتی آمریکا که از یک ماه پیش آغاز شده، تمرکز دارند و در موقعیت‌های گاوی سرمایه‌گذاری می‌کنند.» روز گذشته نیز خوش‌بینی به تداوم توافق اوپک موجب شد رشد قیمت‌ها که از دو هفته پیش شروع شده، ادامه یابد و بهای نفت خام آمریکا بعد از گذشت یک ماه مجددا به بالای ۵۰ دلار برسد. در حالی کارشناسان رشد قیمت نفت در روز گذشته را به احتمال تمدید توافق مرتبط می‌دانند که سه روز پیش از این یعنی دوشنبه هفته گذشته خبر توافق عربستان و روسیه برای تمدید توافق منتشر شد. با این حال کارشناسان بر این باورند که با آرام‌تر شدن فضای سیاسی آمریکا بعد از اتهام رابطه پشت‌پرده دونالد ترامپ(رئیس‌جمهور آمریکا) با روسیه، بازار بیشتر از قبل به احتمال توافق اوپک توجه کرده است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» قیمت نفت خام آمریکا روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۶ به وقت تهران) ۶۷ سنت افزایش یافت و به ۰۲/ ۵۰ دلار بر بشکه رسید. نفت برنت نیز با ۷۲ سنت رشد، به قیمت ۲۳/ ۵۳ دلار بر بشکه معامله شد. پیش‌بینی می‌شود بهای هفتگی نفت رشد ۴ درصدی را به ثبت برساند.

نوسان نفت با اهرم‌های آمریکایی

در حالی که بازارهای کالایی جهان تحت تاثیر ریسک‌های سیاسی آمریکا در هفته گذشته کاهش داشتند اما بازار نفت به دلیل کاهش حجم ذخایر نفتی، کاهش تولیدات این کشور و کاهش شاخص دلار افزایش یافت. به دنبال برکناری رئیس اف‌بی‌آی توسط دونالد ترامپ گمانه‌هایی مبنی بر افشای اطلاعات طبقه‌بندی شده این کشور توسط ترامپ برای وزیر خارجه روسیه شکل گرفت که افت شاخص دلار را به دنبال داشت. با تقویت تردید‌ها در این خصوص، بازار سهام آمریکا و به دنبال آن آسیا و اروپا کاهش یافت و از سویی به دلیل ریسک به وجود آمده افت شدیدی در بازارهای کالایی رقم خورد. با این حال بازار نفت تنها روز سه‌شنبه افت محدودی را تجربه کرد و در بقیه روزهای هفته مسیر رو به رشدی داشت. یکی از دلایل تاثیر محدود ریسک‌های سیاسی آمریکا بر بازار نفت به آمار تولید و موجودی انبارهای نفتی این کشور باز می‌گردد.

تولید نفت آمریکا هفته گذشته بعد از ۱۳ هفته رشد مداوم، کاهش یافت. بر اساس داده‌های منتشر شده از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت این کشور ۹ هزار بشکه کاهش یافت و به ۳۰۵/ ۹ میلیون بشکه در روز رسید. این در حالی است که موجودی انبارهای نفتی آمریکا نیز هفته گذشته کاهش یافته است. موجودی انبارهای نفتی این کشور نیز هفته گذشته ۸/ ۱ میلیون بشکه کاهش یافته و به ۸/ ۵۲۰ میلیون بشکه رسیده که حدود ۱۵ میلیون بشکه کمتر از رکورد حجم این ذخایر در ماه مارس است. با این حال رشد سریع تولیدات آمریکا یکی از نگرانی‌های بزرگ معامله‌گران در بازار نفت است. تولید نفت این کشور از زمان توافق اوپک تا کنون حدود ۶۰۰ هزار بشکه رشد داشته است. گفته می‌شود هنوز تاثیر افزایش تعداد دکل‌های آمریکا در ماه‌های اخیر در تولیدات آمریکا نمایان نشده؛ چراکه حدود ۴۰۰ هزار بشکه از رشد تولید نفت این کشور از میادین نفتی خلیج مکزیک و آلاسکا بوده است. از سویی تولیدات نفت شیل آمریکا تاکنون تنها در حوزه نفتی پرمیان رشد کرده است. در واقع در ۱۲ ماه گذشته (ژوئن ۲۰۱۶ تا مه ۲۰۱۷) مجموع تولیدات شیل آمریکا ۵۱۵ هزار بشکه افزایش داشته، در حالی که رشد تولیدات حوزه پرمیان ۲/ ۵۰۷ هزار بشکه در روز (بیش از ۹۸ درصد از کل رشد تولیدات شیل آمریکا) بوده است. در حالی که رشد شدید تولیدات این حوزه نفتی ادامه دارد، با رشد قیمت نفت در پی توافق اوپک، شاهد افزایش تعداد دکل‌ها و شروع افزایش تولید در دیگر حوزه‌های نفت شیل هستیم که می‌تواند موجی از تولیدات شیل در بازار نفت در ماه‌های آینده ایجاد کند.

در این بین اخباری مبنی بر افزایش صادرات نفت آمریکا منتشر می‌شود که می‌تواند رشد تولیدات این کشور را تشدید کند. آن‌طور که رویترز خبر داده، در حال حاضر حداقل ۸ تانکر که حاوی حدود ۱۰ میلیون بشکه نفت خام است از آمریکا راهی بازار آسیا شده است. از این رو معامله‌گران انتظار دارند صادرات این کشور در ماه مه به یک میلیون بشکه در روز برسد. هفته قبل این کشور روزانه ۰۹/ ۱ میلیون بشکه نفت صادر کرده که در صورت تداوم این روند ممکن است رکورد ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای ماه فوریه را بشکند. آنها انتظار دارند که با به کار افتادن خط لوله داکوتا، تولیدات نفت پرمیان افزایش بیشتری یابد و به رشد بیشتر صادرات آمریکا منجر شود. بعد از توافق اوپک فاصله قیمت نفت شاخص دبی و عمان با نفت خام آمریکا آغاز شد و حال به ۳ دلار رسیده که انگیزه اصلی افزایش صادرات نفت آمریکا شده است. انتظار می‌رود تمدید توافق این فاصله قیمتی را تشدید کند. افزایش صادرات نفت آمریکا خود محرکی برای رشد تولیدات این کشور است.

حمایت اوپک از بازار

هفته گذشته عربستان سعودی و روسیه با تمدید توافق کاهش تولید نفت خام دست‌کم تا ماه مارس سال ۲۰۱۸ موافقت و بر آن تاکید کردند. بعد از این ماجرا بود که بازار نفت از روند نزولی خارج شد. اگرچه توافق عربستان و روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ تولیدکنندگان عضو و غیرعضو اوپک اثر چشم‌گیری بر بازار نفت به جا گذاشت، اما برخی کارشناسان بر این عقیده بودند که تنها تصمیم این دو کشور کافی نیست و نظر دیگر کشورهای عضو ائتلاف کاهش تولید نیز بر اجرایی شدن این تصمیم اثرگذار است.

با این حال اخبار رسیده حاکی از آن است که بسیاری از کشورها با پیشنهاد اخیر مبنی بر تمدید طرح کاهش تولید موافق هستند. به گزارش بلومبرگ،‌ الجزایر به‌عنوان کشوری که در اجرای توافق تاریخی کاهش تولید عملکرد خوبی داشت، اعلام کرده است: تمدید توافق کاهش تولید در یک بازه زمانی ۹ ماهه، مورد حمایت بسیاری از کشورهای حاضر در طرح کاهش تولید خواهد بود که به معنای سطح بالای انطباق است. نورالدین بوترفه، وزیر انرژی الجزایر که پنج‌شنبه گذشته با الکساندر نواک، وزیر نفت روسیه در مسکو دیدار داشت، نسبت به توافق با تمدید کاهش تولید ابراز خوش‌بینی کرد و گفت: بسیاری از کشورها از پیشنهاد روسیه و عربستان برای گسترش کاهش تولید حمایت می‌کنند. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران به‌عنوان سومین تولیدکننده بزرگ نفت در اوپک چندی قبل اعلام کرد: «اگر اکثریت اعضای اوپک از تمدید توافق کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش عرضه نفت حمایت کنند، ایران هم مانند گذشته با دیگر اعضای این سازمان همراه می‎شود.»

با اجرایی شدن پیشنهاد عربستان و روسیه برای تمدید ۹ ماهه توافق کاهش تولید، این طرح تا ماه مارس ۲۰۱۸ ادامه پیدا خواهد کرد، به این امید که حجم بیشتری از ذخایر انبارهای نفت در دنیا خارج شود و تعادل به بازار بازگردد. از نظر کارشناسان با اجرایی شدن تمدید طرح کاهش تولید «توافقی که هر ماه با بهبود بیشتری از سوی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک اجرایی می‌شد، تا سال آینده میلادی توسعه خواهد یافت.» به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، در حال حاضر پایبندی کشورهای عضو اوپک به تعهد خود برای کاهش تولید بسیار بیشتر از سطحی است که برای آنها در نظر گرفته شده بود. به این ترتیب سطح کلی کاهش تولید (با در نظر گرفتن کشورهای غیرعضو اوپک) به بیش از ۹۵ درصد رسیده است. برای مثال الجزایر که برای کاهش تولید روزانه ۵۰ هزار بشکه‌ای تعهد داده بود، به علت قرار داشتن در فصل تعمیر و نگهداری در ماه مه ‌و ژوئن، کاهش تولیدی برابر با ۵۵ هزار بشکه در روز داشته است. همچنین بر اساس گزارش‌های موجود، پایبندی کشورهای غیرعضو اوپک به توافق کاهش تولید در ماه آوریل ۶۶ درصد بوده است.

وزیر انرژی روسیه نیز روز گذشته در اظهارنظری رسمی تاکید کرد: مسکو همچنان با هدف تمدید توافق، با سازمان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) برای کاهش تولید تلاش می‌کند. الکساندر نوواک گفت: روسیه تمدید توافق کاهش تولید نفت را مهم و بسیار سودمند می‌داند. روزنامه نزاویسیمایا گازتا روز گذشته به نقل از او نوشت: روسیه به تعهد خود برای کاهش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت عمل و از اواخر ماه آوریل آن را اجرا خواهد کرد. به گزارش این روزنامه، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه هم از تمدید این توافق حمایت کرده است. پوتین با بیان اینکه «در این باره دورنمای خوبی وجود دارد»، افزود: خوش‌بین هستم؛ زیرا عربستان شریک اصلی روسیه در این مساله، به توافق‌های خود برای کاهش تولید نفت کاملا پایبند است. روس‌نفت، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین‌ شرکت‌های تولیدکننده نفت در دنیا نیز از تمدید کاهش تولید حمایت کرده است. با این حال روز گذشته منابع آگاه اعلام کردند نمایندگان کشوری عضواوپک به همراه مقامات دبیرخانه این سازمان روز چهارشنبه و پنج‌شنبه در وین با یکدیگر دیدار کردند تا در رابطه با نشست هفته آینده اوپک گفت‌وگو و سناریوهای محتمل را بررسی کنند. این مذاکرات اگرچه قرار بود روز پنج‌شنبه به پایان برسد، با این حال تا روز گذشته ادامه پیدا کرد. به این ترتیب باید دید تاکید عربستان و روسیه بر لزوم تمدید ۹ ماهه توافق کاهش تولید برای کاهش بیشتر ذخایر، با توجه به وجود چالشی به نام «شیل آمریکا» در نشست ۱۷۲ اوپک که هفته آینده برگزار می‌شود، چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد.