حبس نفس‌ها در بازار نفت

دنیای اقتصاد: بازار نفت نخستین روز معاملاتی هفته را در شرایطی آغاز کرد که روند نزولی قیمت‌ها در این بازار ادامه یافت. نگرانی از بی‌نتیجه ماندن نشست ۱۷۱ اوپک در روز چهارشنبه، مهم‌ترین اهرم فشار بر قیمت طلای سیاه است. کشورهای صادرکننده نفت که در ۲۸ سپتامبر (دو ماه قبل) توافق اولیه‌ای را برای کاهش سقف تولیدات به ۵/ ۳۲ تا ۳۳ میلیون بشکه در روز انجام داده بودند، با نزدیک شدن به نشست رسمی همچنان با موانعی در برابر نهایی شدن توافق مواجه هستند. سعودی‌ها که پیش از این ایران را از کاهش سطح تولیدات مستثنا کرده بودند، مجددا بر مشارکت همه کشورهای عضو اوپک و حتی روسیه به‌عنوان بزرگترین صادرکننده نفتی غیرعضو اوپک اصرار دارند. از سوی دیگر، برخی مقامات کشورهای عضو اوپک برای مذاکره با روسیه به مسکو سفر کردند که آخرین تلاش‌ها برای رفع اختلاف‌ها میان بزرگان نفتی است. مساله‌ای که در میانه معاملات موجب رشد قیمت نفت شد. ابهام و اخبار ضد و نقیض از سوی مقامات کشورهای صادرکننده نفت موجب سرگیجه قیمت‌ها و نوسانات دائمی در این بازار شده است. روندی که احتمالا تا اعلام نهایی نشست چهارشنبه اوپک ادامه یابد.

ریسک 10 دلاری اوپک برای نفت

دیروز ساعت ۱۶، قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا با کاهش ۳۲سنتی به ۷۴/ ۴۵ دلار رسید و نفت برنت نیز با کاهشی ۳۳ سنتی با نرخ ۹۱/ ۴۶ دلاری معامله می‌شد. این در حالی بود که جمعه نیز در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، ریزش حدود ۴ درصدی را در قیمت نفت شاهد بودیم. عربستان که جمعه اعلام کرده بود در نشست مشترک میان کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در روز دوشنبه شرکت نمی‌کند، باعث شد تا نگرانی از عدم توافق قیمت‌ها در بازار طلای سیاه را نزولی کند. سعودی‌ها اظهار کردند تا زمانی که تصمیم مشخصی میان خود اعضای اوپک گرفته شود، دیدار با کشورهای غیرعضو بی‌فایده خواهد بود. این عدم اطمینان باعث شد تا قیمت نفت که چهارشنبه تا نزدیک ۵۰ دلار نیز صعود کرده بود، روند کاهشی در پی گیرد. کارشناسان معتقدند اگر اوپک برای کاهش سطح تولیدات به توافق برسد، اثر چندان زیادی بر قیمت‌ها به ویژه در بلندمدت نخواهد داشت. از یکسو رشد قیمت نفت با توافق اوپک در کوتاه‌مدت تا حدودی پیش‌خور شده و رشد بیش از آن بستگی به میزان کاهش عرضه و زمان اجرای آن دارد. در بلندمدت نیز با رشد نفت به سمت ۶۰دلار، تولیدکنندگان نفت شیل مجددا به مدار تولید بازگشته و مجددا بر قیمت نفت فشار می‌آورند. از سوی دیگر، برخی کارشناسان به اثر عدم توافق اوپک اشاره و تاکید می‌کنند در صورتی که اوپک نتواند به وعده خود درباره کاهش تولیدات عمل کند، قیمت‌ها ممکن است با بیش از ۱۰ دلار افت به کمتر از ۳۵ دلار برسند.

تغییر موضع سعودی‌ها

در حالی که در نشست الجزایر (۲۸ سپتامبر)، عربستان با مستثنی شدن ایران از کاهش سطح تولیدات موافقت کرده بود، یکشنبه وزیر انرژی این کشور مواضع جدیدی را ارائه کرد. به گزارش رویترز، الفالح اعلام کرده بازار نفت به‌طور طبیعی در سال ۲۰۱۷ به تعادل می‌رسد بنابراین هر گونه مداخله در این بازار، متعادل شدن آن را تسریع می‌کند. وزیر نفت عربستان تاکید می‌کند که بر موضع خود مبنی بر مشارکت همه کشورهای صادرکننده نفتی پایبند است! به عقیده کارشناسان این اظهارات ضد و نقیض بار دیگر نگرانی از عدم توافق اوپک برای کاهش سطح تولید را افزایش داد.

منشا هراس عربستان در بازار نفت

وال استریت ژورنال در گزارشی به نقش ایران و روسیه در بی‌نتیجه ماندن نشست ۳۰ نوامبر (چهارشنبه) اشاره می‌کند. بر اساس این گزارش، ایران و روسیه می‌توانند مهم‌ترین موانع توافق اوپک در نشست پیش رو باشند. روسیه پیش از این اعلام کرده در بهترین حالت تولیدات خود را متوقف (فریز) خواهد کرد و در هیچ برنامه کاهش تولیدی شرکت نمی‌کند. مقامات کشورمان نیز شنبه اعلام کردند برای مستثنا شدن از سقف تولیدات (مطابق توافق اولیه الجزایر) مجددا مذاکره می‌کنند. کارشناسان این موارد را عامل نگرانی عربستان ارزیابی می‌کنند و معتقدند بزرگ‌ترین هراس عربستان از دست دادن سهم بازار مشابه دهه ۱۹۸۰ میلادی است. از آنجا که سعودی‌ها همواره برای حفظ سهم بازار خود تلاش کرده‌اند، اکنون نسبت به جایگزین شدن نفت ایران و روسیه در بازارهای هدف خود نگران هستند. وال استریت ژورنال می‌نویسد: روسیه برای کاهش تولید کار سختی دارد، زیرا میادین نفتی آنها به ویژه در سیبری به علت سرمای زیاد، در صورت متوقف شدن صدمه جدی می‌بینند. ایران نیز به علت تلاش برای بازیابی سهم بازار خود پس از رفع تحریم‌ها، تمایلی برای کاهش ندارد. همچنین ایران اقتصاد متنوع‌تری نسبت به دیگر اعضای اوپک دارد و تنها ۲۵ درصد بودجه کشور به درآمدهای نفتی وابسته است. این در حالی است که سهم درآمدهای نفتی در بودجه سعودی‌ها ۷۰ درصد و در ونزوئلا بیش از ۴۰ درصد است. به هر حال، دیروز وزرای نفت الجزایر (بوطرفه) و ونزوئلا (دل پینو) به مسکو سفر کردند تا با نواک، وزیر انرژی روسیه مذاکراتی انجام دهند. رویترز خبر می‌دهید بوطرفه قرار است پس از آن به وین رفته تا با مقامات سعودی، عراقی و قطری مذاکره کند. امروز صبح نیز زنگنه، وزیر نفت کشورمان عازم وین شد تا در نشست اوپک در روز چهارشنبه شرکت کند.

بی‌توجهی نفت به دلار

در حالی همواره ارتباط معناداری میان روند قیمت نفت و ارزش جهانی دلار وجود دارد که طی هفته‌های اخیر، مباحث مربوط به اوپک بر بازار نفت غالب شده است. به این ترتیب، شاخص دلار که همبستگی معکوسی با قیمت نفت دارد طی یکی دو هفته اخیر به سقف ۱۴ ساله خود رسیده، اما آنچنان تاثیری بر افت قیمت نفت نداشته است. دیروز نیز که در ابتدای معاملات شاخص دلار کاهشی بود، قیمت نفت بر مدار نزولی حرکت می‌کرد و در ادامه نیز که شاخص دلار روند افزایشی گرفت، قیمت نفت نیز بی‌تفاوت به این موضوع رشد کرد. به نظر می‌‌رسد پس از نشست اوپک و در آستانه نشست فدرال‌رزرو آمریکا (حدود دو هفته بعد از نشست اوپک) بازار نفت توجه بیشتری به دلار آمریکا داشته باشد.