«شل» و «توتال»در راه ایران

دنیای اقتصاد: بنا به اظهارات مرضیه شاهدایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت‌های بزرگ نفتی «شل» و «توتال» با قیمت ۲۴۰ دلاری اتان برای سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی کشورمان اعلام آمادگی کرده‌اند. این در حالی است که قیمت پایه در فرمول جدید ۲۲۰ دلار برای هر تن اتان در نظر گرفته شده است. این موضوع تاکید می‌کند برای سرمایه‌گذاران خارجی، شفافیت فضای قیمت‌گذاری در بلندمدت اهمیت بیشتری دارد. بنابراین برخی ادعاها مبنی‌بر آنکه نرخ اتان بالا بوده و مانعی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی است، چندان با واقعیت همسو نیست.

دنیای اقتصاد- نسیم علایی: تعیین فرمول جدید برای قیمت‌گذاری اتان در حالی در روزهای گذشته بحث‌های فراوانی درمیان فعالان صنعت پتروشیمی در پی داشته که روز گذشته مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: شرکت‌های شل و توتال با قیمت ٢٤٠ دلاری اتان هم برای سرمایه‌گذاری در این صنعت اعلام آمادگی کرده‌اند هرچند که قیمت پایه‌ای که اعلام شده است روی ۲۲۰ دلار است نه ۲۴۰ دلار. کارشناسان عقیده دارند تعیین فرمول جدید قیمت‌گذاری اتان که برای ۱۵ سال ثابت خواهد بود، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت را برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. به این ترتیب اگرچه انتقادهایی در رابطه با قیمت‌های فعلی مطرح می‌شود، اما به نظر می‌رسد بحث اصلی برای سرمایه‌گذاران که همان شفافیت‌ قیمت‌گذاری و ثبات آن در بلندمدت است، به واسطه فرمولی که اخیرا تعریف شده است تامین می‌شود. بر این اساس روز گذشته معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی در جمع خبرنگاران حاضر شد و به توضیح مسائل مختلف صنعت پتروشیمی از جمله بحث قیمت‌گذاری خوراک پرداخت. مرضیه شاهدایی روز گذشته در بخش پرسش و پاسخ نشست تخصصی «آموزش صنعت پتروشیمی» که در سالن شهید بهشتی وزارت نفت برگزار شد، گفت: مشکل توسعه صنعت پتروشیمی قیمت اتان نیست و با همین قیمت تعیین شده سرمایه‌گذار وجود دارد و حاشیه سود فعالان این حوزه نیز با هیچ خطری مواجه نیست. او در ادامه با تاکید بر این نکته «در جلسه‌های قیمت‌گذاری خوراک که در وزارت نفت برگزار می‌شود حضور داریم و نظرات کارشناسی خود را ارائه می‌کنیم»، گفت: اخیرا حرف و حدیث‌هایی در مورد تعیین نرخ اتان در بخش خصوصی مطرح و ادعا شده است که حتی مسوولان پتروشیمی نیز در جریان قیمت‌گذاری نرخ اتان نبوده‌اند که این ادعا به‌طور کلی صحت ندارد.

شاهدایی در جلسه روز گذشته در ادامه پاسخ‌دهی به چالش‌هایی که در رابطه با تعیین نرخ اتان در مقایسه با قیمت‌های منطقه‌ای مطرح شد و همچنین احتمال عدم تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به صنعت پتروشیمی کشور با توجه به بالا بودن قیمت‌ خوراک، گفت: کف قیمت اتان ۲۴۰ دلار نیست بلکه ۲۲۰ دلار است، از دیگر سو وقتی شما بحث نرخ خوراک در عربستان و قطر را مطرح و با کشور خودمان مقایسه می‌کنید باید توجه داشته باشید که ما در مناطق ویژه مالیات بر صادرات و فروش نداریم در حالی‌که در کشورهای نام برده محصولات بعد از تولید برای اینکه امکان صادر شدن داشته باشند ۲۵ تا ۳۰ درصد باید مالیات پرداخت کنند، همه اینها را باید در کنار هم دید بنابراین تعیین قیمت ۲۲۰ دلاری برای فروش خوراک اتان به صنایع پتروشیمی دارای توجیه اقتصادی لازم است. وی در ادامه افزود: قیمت‌گذاری اتان در مقایسه با متان نباید بر اساس ارزش حرارتی مقایسه و ارزیابی شود. اصولا نمی‌توان اتان را بر اساس ارزش حرارتی متان قیمت‌گذاری کرد. این دو با یکدیگر تفاوت‌های بسیاری دارند، محصولی که از اتان به دست می‌آید ارزش بیشتری دارد و فرآیند آن نیز نسبت به متان بسیار ساده‌تر است. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان اینکه هم اکنون برای ساخت یک واحد تولید اتیلن از متان به حدود ۹۰۰ میلیون دلار و واحد الفین آن که بخواهد از اتیلن به پروپیلن برسد به حدود ۲/ ۱ تا ۵/ ۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است، گفت: در صورتی که یک واحد اتان‌کراکر اصلا این‌گونه نیست و به راحتی تبدیل به محصول می‌شود.

حاشیه سود 25 تا 30 درصدی با قیمت‌های فعلی

معاون وزیر نفت با تاکید بر مناسب بودن قیمت‌های فعلی کشور در مقایسه با قیمت‌های منطقه، گفت: توسعه صنعت پتروشیمی با قیمت فعلی اتان منجر به حاشیه سود ۲۵ تا ۳۰ درصدی برای شرکت‌های پتروشیمی خواهد شد. وی با اشاره به مذاکرات انجام گرفته با شرکت‌های شل انگلیس و توتال فرانسه برای ساخت مجتمع‌های پتروشیمی با تامین خوراک اتان ۲۴۰ دلاری یادآور شد: بر اساس آخرین گفت‌وگوهای انجام گرفته با توتال قرار است این شرکت فرانسوی دو واحد اتان کراکر و پلی‌اتیلنی احداث کنند. شاهدایی خاطرنشان کرد: امیدواریم با شرایط جدیدی که در روابط خارجی شاهد هستیم، بتوانیم سرمایه‌گذاران را به توسعه صنعت پتروشیمی ایران دعوت کنیم تا هم شاهد ورورد لایسنس‌ها و تکنولوژی‌های لازم باشیم و هم سرمایه‌هایی برای توسعه وارد کشور شود. معاون وزیر نفت تصریح کرد: واحدهای پلی‌اتیلن سبک و سنگین لرستان، اسید سولفوریک ارومیه، پلی‌اتیلن مهاباد و اوره آمونیاک هفتم شهدای مرودشت در ماه‌های اخیر افتتاح شدند و واحدهای اتیلن گلایکول مروارید، فاز دوم کاویان، فاز دوم پتروشیمی کارون، پتروشیمی کردستان، پتروشیمی تخت جمشید، پلی‌استایرن انتخاب و پتروشیمی پردیس در مراحل پیش راه‌اندازی و تولید قرار دارند و در آینده نزدیک مورد افتتاح رسمی قرار می‌گیرند. وی افزود: خط لوله اتیلن غرب تا پایان امسال تا میاندوآب تکمیل می‌شود و بسیار امیدواریم که متانول کاوه را با ظرفیت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن تا پایان سال به مرحله راه‌اندازی برسانیم. شاهدایی خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال جاری ۵/ ۸ میلیون تن و در سال آینده ۵ میلیون تن به ظرفیت نصب شده پتروشیمی کشور افزوده شود.

قصد ارزان‌فروشی به خارجی‌ها نداریم

معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی در پاسخ به سوالی مبنی بر چرایی خروج هندی‌ها از چابهار با وجود اعلام آمادگی آنها برای سرمایه‌گذاری گفت: هندی‌ها درخواست داشتند برای احداث واحد اوره و آمونیاک خوراک گاز ۴ تا ۵ سنتی به آنها بدهیم که موافقت نکردیم زیرا وزارت نفت اصولا قصد ندارد برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، ارزان‌فروشی کند. شاهدایی درادامه گفت: با چنین نرخی برای خوراک سرمایه‌گذاران داخلی اولویت بیشتری دارند اما این قیمت منطقی نیست. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی درباره منتفی شدن سرمایه‌گذاری شرکت‌های هندی گفت: از این موضوع اطلاع ندارم، صلاح شرکت‌های هندی را خودشان می‌دانند اما ما حاضر به تحویل خوراک با نرخ مورد‌نظر آنها نیستیم. وجود خوراگ گاز و فاصله نزدیک چابهار به هند، سبب تمایل هندی‌ها به سرمایه‌گذاری در این منطقه برای تاسیس واحدهای تولید اوره و آمونیاک برای تولید کود کشاورزی شده بود. نرخ خوراک گاز متان در ایران حدود هشت سنت در هر مترمکعب است که با درخواست هندی‌ها برای قیمت‌های ارزان‌تر این همکاری فعلا شکل نگرفته است.

کمبود خوراک نداریم

معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با اشاره به اینکه مطرح می‌شود خوراک اتان وجود ندارد، ‌گفت: انتظار مجتمع‌های پتروشیمی برای دریافت خوراک به این علت است که بهره‌برداری از فازهای پارس‌جنوبی با تاخیر همراه شده بود و از دیگر سو برخی پالایشگاه‌ها نیز در سال‌های اخیر معطل مانده بودند، برای مثال پالایشگاه گاز بید‌بلند سال‌ها بدون پیشرفت باقی‌مانده بود. در حال حاضر نیز وزارت نفت با توجه به اینکه پتروشیمی‌ها به این پالایشگاه وابسته هستند، تکمیل این پالایشگاه را به هلدینگ خلیج‌فارس سپرد تا تکمیل شود که البته تاکنون پیشرفتی حدودا ۲۰ درصدی داشته است. از طرفی با توجه به اینکه قرار بود ان‌جی‌ال‌ها کمبود خوراک را تامین کنند و از دیگر‌سو سرمایه‌گذار نیز برای آنها وجود نداشت و خود وزارتخانه نیز اولویت‌های دیگری برای سرمایه‌گذاری داشت، تکمیل این واحدها به خود صنعت پتروشیمی سپرده شد. شاهدایی با تاکید بر اینکه فازهای پارس‌جنوبی در دولت یازدهم با پیشرفت خوبی همراه بوده و چند فاز پارس‌جنوبی به مدار آمده است، گفت: بنابر این مشکل خوراک اتان اصلا وجود ندارد. به گفته شاهدایی تا زمانی‌که طرح‌های بالادست به‌موقع پیش نروند، مشکلاتی در تامین خوراک ایجاد می‌شود که در دولت یازدهم این مشکلات تا حدود زیادی مرتفع شد.

مجوزهای قدیمی، مشکلات امروز

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان اینکه «بازار متانول آینده خوبی ندارد»، گفت: واحدهای اوره- آمونیاک یک به یک دارند زمین می‌خورند و در روزهای اخیر، یک واحد از اوره- آمونیاک شیراز به‌طور کلی تعطیل شد. متأسفانه در دولت قبل مجوزهای متعددی برای متانول و اوره‌- آمونیاک صادر شد که ما سال گذشته واحدهایی که تا ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشتند را از اولویت خارج کردیم چرا‌که آینده اوره- آمونیاک و متانول دست‌کم تا پایان سال ۱۳۹۹ خوب نیست.

وی ادامه داد: تمامی مجوزهایی که در دولت یازدهم صادر شده بر پایه خوراک گاز طبیعی بوده و مجوزهایی که بر پایه گاز است نیز بیشتر واحدهای الفینی برای تبدیل گاز طبیعی به اتیلن و پروپیلن است که تا سال گذشته امکان گرفتن دانش فنی آن وجود نداشت اما در یک سال اخیر شرکت‌ها مذاکراتی را با چینی‌ها و شاخه اروپایی شرکت UOP آغاز کرده‌اند و حتی در سفری که اخیرا به آلمان داشتیم با مسوولان این شرکت مذاکراتی انجام شد تا لایسنس و دانش فنی مورد‌نیاز را به ایران بیاورند. وی ادامه داد: واحدهای پتروشیمی واحدهایی انرژی‌برَ هستند که هم آب زیادی مصرف می‌کنند و هم برق زیادی. زمانی در کشور آب به وفور یافت می‌شد و هر نقطه برای ساخت واحدهای پتروشیمی مورد توجه قرار می‌گرفت بیشتر روی نحوه دسترسی به خوراک تاکید می‌شد اما امروزه طرح‌هایی که در دستور کار قرار می‌گیرند، باید هم مجوز تأمین آب برای بازه ۲۰ تا ۲۵ ساله داشته باشند، هم مجوزهای زیست‌محیطی و هم مجوزهای دسترسی به خوراک. هم‌اکنون ظرفیت نصب شده صنعت پتروشیمی ایران ۶۴ میلیون تن در سال است که برنامه‌ریزی شده این ظرفیت با تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام، تا ۱۰ سال آینده به ۵/ ۲ تا ۳ برابر میزان فعلی برسد.