دنیای اقتصاد: بندر عباس روز گذشته میزبان معاون اول رئیس‌جمهوری، معاون امور مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت، مدیرعامل شرکت نفت وگاز پارس و مدیرعامل ایدرو بود تا عملیات بارگیری سکوی ۱۷B پارس جنوبی با حضور این مقام‌های مسوول انجام شود. به این ترتیب این سکوی ۲ هزار و ۳۰۰ تنی که حاصل تلاش متخصصان داخلی در شرکت ایزوایکو (شرکت کشتی‌سازی و صنایع فراساحل در بندرعباس) است، ظهر روز گذشته با موفقیت برای حرکت به سمت منطقه پارس جنوبی بارگیری شد، منطقه‌ای که به ۸۵ میلیارد دلار سرمایه برای تکمیل شدن تمام طرح‌هایش نیاز دارد و گفته می‌شود به تازگی با پدیده افت فشار گاز مواجه شده است. افت فشار گاز به تازگی تبدیل به مانعی برای افزایش برداشت از این میدان گازی شده، مانعی که مسوولان را به فکر راه چاره انداخته است.

اما اسحاق جهانگیری به همراه محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت، غلامرضا منوچهری معاون امور مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت، منصور معظمی مدیر عامل شرکت ایدرو و تعدادی از مدیران شرکت نفت و گاز پارس از سکوی ۱۷B پارس جنوبی بازدید کردند و در جریان مراحل ساخت این سکوی اقماری قرار گرفتند. بیژن زنگنه، وزیر نفت که به منظور مشارکت در آیین بهره‌برداری رسمی از واحد تقطیر فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به همراه معاون اول رئیس‌جمهوری در بندرعباس حضور داشت، به دلیل حضور در مجلس شورای اسلامی در عملیات بارگیری سکوی ۱۷B حضور نداشت و پس از برگزاری مراسم افتتاحیه در پالایشگاه ستاره خلیج فارس به تهران بازگشت.سکوی ۱۷B پارس جنوبی دارای ظرفیت فرآورش ٥٠٠ میلیون مترمکعب گاز است. این سکو چهارمین سکوی پارس جنوبی به‌شمار می‌رود که در ٦ ماه اخیر بارگیری شده است. همچنین این سکو آخرین سکوی فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی است که بارگیری می‌شود. محمد مشکین فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس پیش از این گفته بود: با راه‌اندازی این سکو، زنجیره تولید در فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی تکمیل می‌شود.بخشی از فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی طی دو سال اخیر راه‌اندازی شده بود. فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی دارای ٢ سکوی اصلی ۱۸A و ۱۷A و ٢ سکوی اقماری ۱۷B و ۱۸B است. هر کدام از این سکوها ظرفیت برداشت ٥٠٠ میلیون فوت‌مکعب گاز را در روز دارند. ٢ سکوی اصلی این فازها پیش از این به بهره‌برداری رسیده است. پیش‌بینی می‌شود سکوی ۱۷B اوایل اسفندماه امسال به بهره‌برداری برسد. هم‌اکنون پیشرفت فیزیکی این سکو بیش از ۹۲ درصد، پیش راه‌اندازی ۶۶ درصد و راه‌اندازی ۳۳ درصد اعلام شده است.با اجرای فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی برداشت روزانه ٥٦ میلیون مترمکعب گاز، ٨٠ هزار بشکه میعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد و تولید سالانه یک میلیون تن اتان و ۰۵/ ۱ میلیون تن گاز مایع (پروپان و بوتان) محقق خواهد شد.

پابه‌پای قطر با افت فشار گاز؟

به گزارش خبرنگار اعزامی «دنیای اقتصاد» به بندرعباس اگرچه پیش از این همواره گفته می‌شد که تا پایان امسال به تولید برابر گاز با قطر خواهیم رسید، اما آن‌طور که مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس می‌گوید آنچه تا پایان سال جاری نصیب ایران می‌شود تنها نزدیک شدن به تولید قطر است. به گفته مشکین فام ظرفیت تولید گاز قطر در حال حاضر ۶۰۰ میلیون مترمکعب است. این در حالی است که ایران در صورتی که طبق برنامه‌های از پیش تعیین شده پیش برود تا پایان سال به تولید ۵۴۰ میلیون مترمکعبی خواهد رسید. اما این همه ماجرا نیست؛ ایران در حالی با وجود همه تلاش‌ها همچنان از قطر در پارس‌جنوبی عقب خواهد ماند که به نظر می‌رسد میدان گازی پارس جنوبی در آستانه افت فشار گاز قرار دارد. گفته می‌شود عامل افت فشار در بلوک ۳۰ فاز ۱۲ پارس جنوبی که سال گذشته افتتاح شد، به حدی جدی بوده که برخی از روزهای سال منجر به توقف فعالیت پالایشگاه این فاز شده است. اما آن‌طور که غلامرضا منوچهری، معاول امور مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت می‌گوید: شرکت نفت برای جلوگیری از خاموش شدن زودهنگام فازهای پارس جنوبی از هم‌اکنون چاره‌اندیشی کرده‌ است. در واقع انعقاد قراردادی برای کمپرسورهای افزایش تولید، دومین مرحله توسعه پارس جنوبی محسوب می‌شود.منوچهری درخصوص شکل قرارداد احتمالی توسعه فاز ۱۱ و تفاوت با برنامه توسعه دیگر فازهای پارس جنوبی اعلام می‌کند: در فاز ۱۱ برای اولین بار سیستم کاهش افت فشار روی مخزن طراحی کرده‌ایم تا بتوانیم از افت فشار تولید گاز از مخزن پارس جنوبی جلوگیری کنیم.وی در ادامه افزود: مخزن پارس جنوبی به‌طور طبیعی با افت فشار مواجه است که در خط مرزی این موضوع شدیدتر است. منوچهری ابراز امیدواری کرد با اجرای موفق طرح کنترل فشار در فاز یازده این طرح را در دیگر فازهای پارس‌جنوبی بتوان اجرا کرد.معاون امور مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت می‌گوید: از حدود پنج سال آینده واجب است که سیستم افزایش فشار را در همه فازها به کار ببریم. وی با بیان اینکه این سیستم یعنی اجرای طرح جداسازی آب، میعانات گازی و همچنین افزایش فشار گاز به علاوه لوازم جانبی موجب تغییر در سکوی فاز ۱۱ می‌شود، گفت: از همین رو نیازمند سیستم جدیدی برای سکوی فاز ۱۱ هستیم که در حال حاضر مرحله طراحی مفهومی آن به پایان رسیده است.

برداشت نفت از لایه نفتی پارس جنوبی و سرنوشت نیروهای شاغل در فازها

منوچهری در پاسخ به این سوال که با تکمیل فازهای پارس جنوبی نیروی کار مشغول در این طرح‌ها چه باید بکنند، گفت: به‌طور کلی هزینه استخراج نفت و گاز در کشور در حال افزایش است؛ به این معنا که از دوران تولید ارزان عبور کرده‌ایم. وی با بیان اینکه ما در حال حاضر در تولید نفت و گاز در مرحله ریکاوری قرار داریم، گفت: این مرحله هزینه بیشتر می‌طلبد؛ به این معنا که نیاز به سرمایه و نیروی کار بیشتری داریم بنابراین در آینده با حجم سرمایه‌گذاری و سرمایه‌بری بیشتری مواجه هستیم، از همین رو مختصات کار افزایش یافته و نیاز به نیروی کار نیز بیشتر می‌شود. به ویژه در میدان‌هایی که نیازمند عملیات EOR و IOR هستند. منوچهری با بیان اینکه هرچند در پارس جنوبی پروژه‌ها در حال اتمام است، گفت: اما دور دیگری از فعالیت‌ها برای نگهداری و تولید همچنین ساخت دستگاه‌های تولید، حفر چاه‌های بیشتر و از سویی تولید از لایه نفتی در این منطقه آغاز خواهد شد که به نیروی کار بیشتر نیاز دارد. وی افزود: نفت و گاز در ایران یک کار صدساله یا بیشتر است و قرار نیست به این زودی‌ها کار در صنعت نفت ایران به اتمام برسد. به گفته منوچهری، پیش‌بینی می‌شود تا دوران رونق جدید که با جذب سرمایه و انعقاد قراردادهای جدید نفتی رخ می‌دهد، صنعت نفت کشور دوران خروج از رکود را تجربه کند.

معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت همچنین از آغاز کار مطالعاتی و اجرایی برداشت ۳۰ هزار بشکه از لایه‌های نفتی پارس جنوبی خبر داد. به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد» هدف ۲۰۰ هزار بشکه‌ای برای لایه‌های نفتی پارس جنوبی در نظر گرفته شده است و شرکت‌های خارجی می‌توانند برای مشارکت در این هدف‌گذاری در قالب قراردادهای جدید وارد کار شوند. شرکت دانمارکی مرسک یکی از شرکت‌های خارجی داوطلب برای ورود به پروژه نفتی پارس جنوبی است. در حال حاضر قطر ۴۰۰ حلقه چاه برای برداشت از لایه نفتی میدان گازی مشترک با ایران دارد. منوچهری از شروع کار توسعه اصلی در سایت اول پارس جنوبی تا پایان سال خبر داد و در مورد برداشت از لایه‌های نفتی توضیح داد: همسایه جنوبی از لایه‌های نفتی بالغ بر ۳۰۰ هزار بشکه تولید می‌کند. فاز اول برداشت از لایه‌های نفتی در ایران مدت‌ها است طول کشیده اما کار مطالعاتی و اجرایی آن امسال وارد مدار می‌شود و تا پایان سال حدود ۳۰ هزار بشکه از طریق هفت حلقه چاه موجود تولید خواهد شد. همچنین مدیر عامل نفت و گاز پارس جنوبی با بیان اینکه در مجموع ۸۵ میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در پارس جنوبی لازم است، گفت: تا سال ۲۰۰۹ حدود ۲۶ میلیارد دلار برای فاز یک تا ۱۰ پارس جنوبی سرمایه‌گذاری شده است. وی درباره هزینه‌ فازهای ۱۷ و ۱۸ نیز گفت: هزینه این فازها با احتساب ۱۳ سنت برای هر مترمکعب گاز پنج میلیون دلار در روز و دو میلیارد دلار برای هر فاز در سال است. به عبارت دیگر هزینه فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی در سال چهار میلیارد دلار است. با این تفاسیر باید دید مساله افت فشار که به‌عنوان پدیده‌ای طبیعی در مخزن گاز پارس جنوبی در حال خودنمایی است، سرنوشت سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این منطقه و برنامه‌های آینده آن را به کجا خواهد رساند.