دنیای اقتصاد: روز گذشته در حالی نخستین روز معاملات هفتگی بازارهای جهانی آغاز شد که بازار نفت در ابتدا افت نسبتا آرامی را تجربه می‌کرد. در ادامه معاملات اما، مجددا قیمت‌ها مسیر صعودی در پیش گرفتند و سطح بالای ۵۰ دلار را برای نفت خام آمریکا حفظ کردند. نفت دریای شمال (برنت) نیز همچنان در نرخ‌هایی بیش از ۵۲ دلار تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶) معامله می‌شد. گرچه رشد شاخص دلار و افزایش تعداد دکل‌های حفاری آمریکا همچنان بر قیمت نفت فشار وارد می‌کنند، خوش‌بینی به تنظیم بازار توسط بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفتی (با محوریت اوپک) بسیاری از فعالان را نسبت به آینده این بازار امیدوار نگه داشته است.

دماسنج مثبت معاملات آتی برای نفت

هفته گذشته، قیمت نفت آمریکا در مجموع رشد ۱/ ۱ درصدی را به ویژه تحت تاثیر امیدواری به توافق صادرکنندگان نفتی برای کاهش عرضه تجربه کرد. بررسی بازار آتی نفت نیز بیانگر آن است که معامله‌گران به شدت نسبت به افزایش قیمت‌ها در بازار نفت امیدوار شده‌اند. بر این اساس، تغییر در موقعیت‌های خرید و فروش معامله‌گران بازار آتی کاملا محسوس و به سمت افزایش قیمت‌ها است. طی سه هفته گذشته، تعداد موقعیت‌های فروش (انتظار کاهش قیمت) در بازار نفت از نصف نیز کمتر شده است (افت بیش از ۵۰ درصدی). در سمت دیگر، تعداد موقعیت‌های خرید (انتظار افزایش قیمت) بیشتر شده است و در مجموع تعداد خالص موقعیت‌های خرید یا گاوی (اختلاف بین موقعیت‌های خرید و فروش) به بیشترین مقدار خود از جولای ۲۰۱۴ رسیده است. رفتار معامله‌گران در بازار آتی، همواره یکی از سیگنال‌هایی است که بر روند قیمت‌ها اثرگذار است. اواسط سال ۲۰۱۴ که آغاز شروع افت قیمت‌ها بود، بسیاری از تحلیلگران ریزش قیمت نفت را بسیار کمتر از آنچه در واقعیت روی داد پیش‌بینی می‌کردند. این در حالی بود که در همان دوران، معامله‌گران بازارهای آتی نفت بسیار دقیق‌تر قیمت‌ها را در معاملات خود پیش‌بینی کرده بودند. در شرایط کنونی نیز گرچه عمده کارشناسان نسبت به آینده بازار نفت امید چندانی ندارند، اما معامله‌گران بازار آتی نسبت به افزایش قیمت‌ها امیدواری بیشتری دارند.

مقاومت نفت در برابر رشد دلار

به دنبال انتشار صورتجلسه نشست پیشین فدرال رزرو، شاخص دلار آمریکا رشد قابل توجهی را تجربه کرد. در این نشست آمده بود که برخی نمایندگان بانک مرکزی آمریکا، افزایش نرخ بهره را تا پایان سال جاری میلادی (حدودا دو ماه دیگر) ضروری ارزیابی کرده بودند. این موضوع باعث شد تا ارزش دلار آمریکا نسبت به سایر ارزها افزایش یابد و شاخص دلار به بیشترین مقدار خود در هفت ماه اخیر برسد. از آنجا که ارزش عمده کالاها بر اساس دلار سنجیده می‌شود، افزایش ارزش دلار به معنای کاهش توان سایر مصرف‌کنندگان در کشورهای غیر از آمریکا برای خرید می‌شود. بنابراین، با کاهش تقاضا قیمت کالاها نیز معمولا با رشد ارزش دلار کاهش می‌یابد. هفته گذشته نیز گرچه عمده فلزات و بازارهای کالایی با افت قیمت مواجه شدند، نفت به دلیل خوش‌بینی به توافق بزرگان نفتی توانست قیمت‌های بالای ۵۰ دلار خود را حفظ کند. این هفته نیز نشست بانک مرکزی اتحادیه اروپا (ECB) می‌تواند بر نرخ برابری دلار به یورو اثرگذار باشد و باید منتظر ماند که اظهارات نمایندگان ECB معنای تغییر سیاست‌گذاری آنها را خواهد داشت یا خیر.

نگرانی نفت از آمریکا

از سوی دیگر، جمعه شب آمار دکل‌های حفاری آمریکا توسط موسسه بیکر هیوز منتشر شد که افزایش ۴ مورد دکل و رسیدن مجموع دکل‌ها به ۴۳۲ دستگاه را نشان می‌داد. این شانزدهمین هفته متوالی است که به دنبال افزایش قیمت نفت، تعداد دکل‌های حفاری آمریکا نیز کاهش نیافته است. این موضوع برخی تحلیلگران را نسبت به افزایش عرضه با بازگشت تولیدکنندگان آمریکایی به بازار نفت نگران کرده است. در این خصوص، فاتح بیرول رئیس آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) اظهار کرده است که تولیدکنندگان شیل آمریکا هزینه‌های خود را به شدت کاهش داده و در قیمت‌های بالای ۶۰ دلار نفت بخش مهمی از آنها مجددا به مدار افزایش تولید برمی‌گردند.

بیم و امید ایران برای بازار نفت

گرچه رشد شاخص دلار و دکل‌های نفتی آمریکا بر قیمت نفت فشار وارد آورد که بار دیگر برخی اظهارات مقامات مهم اوپک از قیمت نفت حمایت کرد. این بار نوبت بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان بود که با ابراز امیدواری نسبت به دستیابی به توافق در نشست ماه نوامبر (پایان ماه آینده میلادی) موج مثبتی را در بازار نفت ایجاد کرد. هرچند زنگنه هنوز نحوه تعیین سهمیه تولید اعضای اوپک را چالش مهمی برای توافق احتمالی این سازمان برشمرد، اما فضای میان کشورهای صادرکننده را مثبت ارزیابی کرد. این در حالی است که برخی اظهارات مسوولان نفتی کشورمان مبنی بر لزوم افزایش تولیدات ایران به بیش از ۴ میلیون بشکه در روز، فشار بر قیمت نفت با افزایش عرضه را حفظ کرده است.