محرک آمریکایی صعود نفت

دنیای اقتصاد: بعد از توافق اعضای اوپک در الجزایر، روز گذشته پیش‌بینی ذخایر نفت تجاری ایالات متحده آمریکا اتفاقی بود که به‌‌رغم وجود اهرم‌های کاهش برای قیمت نفت، معاملات بازار جهانی نفت را با رشدی چشمگیر همراه کرد. بر این اساس، قیمت نفت روز گذشته در حالی بدون ‌توجه به رشد چشمگیر ارزش شاخص دلار روند صعودی خود را حفظ کرد و به بیشترین سطح در چهار ماه گذشته رسید که مشخص نیست اگر پیش‌بینی افت ۶/ ۷ میلیون بشکه‌ای ذخایر نفت تجاری ایالات متحده آمریکا از سوی موسسه نفت آمریکا (API) اعلام نمی‌شد، قیمت‌ها تا چه سطح کاهش پیدا می‌کرد.

اگرچه فعالان بازار نفت در لحظه تنظیم این گزارش در انتظار انتشار آمار رسمی ذخایر نفت تجاری آمریکا در شب چهارشنبه بودند، با این حال پیش‌بینی موسسه نفت آمریکا نیز توانست مسیر بازار نفت را با قدرت تغییر دهد. آن‌طور که موسسه نفت آمریکا مطابق روال همیشه پیش از اعلام آمار رسمی از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا یک پیش‌بینی اولیه از ذخایر نفت تجاری این کشور منتشر می‌کند؛ این هفته نیز میزان ذخایر نفت تجاری آمریکا را با افتی ۶/ ۷ میلیون بشکه‌ای ارزیابی کرده است. این موسسه میزان ذخایر سوخت در ایالات متحده آمریکا را با رشدی ۹/ ۲ میلیون بشکه‌ای پیش‌بینی کرده است، در حالی‌که احتمال می‌دهد سایر فرآورده‌های نفتی این کشور با افتی ۳/ ۱ میلیون بشکه‌ای همراه باشد. اما افت ۶/ ۷ میلیون بشکه‌ای در ذخایر نفت خام آمریکا که کارشناسان از آن به‌عنوان «تعادلی سریع در بازار آمریکا» یاد می‌کنند ریشه در کجا دارد؟ و چنانچه این میزان افت از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز تایید شود، پنجمین افت هفتگی ذخایر در آمریکا چه اثری بر بازار جهانی در پی خواهد داشت؟ کارشناسان نفتی در پاسخ به سوالات یاد شده بر این باور هستند که احتمالا افت ذخایر نفت خام آمریکا از کاهش واردات آنها ناشی می‌شود و نه کاهش تولیدات آنها. در چنین شرایطی ۶/ ۷میلیون بشکه نفتی که قرار بوده در هفته گذشته وارد ایالات متحده آمریکا شود، در بازارهای جهانی سرگردان مانده و به شکل مازاد عرضه در بخش‌های دیگری از بازار فشار ایجاد کرده است، بنابراین کارشناسان عقیده دارند اقدامی مانند کاهش تولیدات اوپک همچنان ضروری و به نفع ایجاد تعادل در بازار است، هرچند برای عملیاتی شدن این اقدام کمتر از دو ماه تا نشست اعضای اوپک در وین زمان باقی است.

تلاش ونزوئلا برای شوک به بازار

اما در کنار توافق اعضای اوپک در الجزایر به‌عنوان عاملی متاخر در رشد بازار نفت و پیش‌بینی حجم ذخایر نفت تجاری ایالات‌متحده آمریکا در روز گذشته، عامل دیگری که گفته می‌شود بر رشد قیمت‌ها در روز گذشته تاثیرگذار بوده اظهار نظر وزیر نفت ونزوئلا در رابطه با میزان کاهش سهم تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک بوده است. آن‌طور که دل‌پینو اعلام کرده است، چنانچه صادرکنندگان نفت برای محدود کردن تولید نفت توافق کنند، عرضه جهانی آن با ۲/ ۱‌میلیون بشکه کاهش در روز همراه شده و تا ۱۵ دلار به قیمت هر بشکه نفت افزوده خواهد شد؛ اما اگرچه توافق بر سر جزئیات نشست الجزایر و تعیین سهم هر کشور برای کاهش تولید به نشست دو ماه آینده در وین موکول شد،‌ بر اساس توافقی که در الجزایر صورت گرفت، قرار بر این شد تا کشورهای عضو اوپک تولیدات خود را مجموعا ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهند و کشورهای غیر‌اوپک نیز تولیدات خود را با کاهشی ۵۰۰ هزار بشکه‌ای در روز همراه کنند. دل‌پینو در اظهار‌نظر خود به نام کشوری که قرار است در محدوده‌ای نزدیک به تمام اعضای اوپک کاهش تولید داشته باشد، اشاره نکرده است با توجه به گزارش‌های موجود از نشست الجزایر اگرچه اظهار‌نظر اخیر وزیر نفت ونزوئلا عجیب به نظر می‌رسد، اما او اصرار دارد که با اجرای این برنامه، طی ۶ ماه قیمت نفت ۱۰ تا ۱۵ دلار بیشتر از متوسط قیمت‌ها در سپتامبر خواهد بود. اظهارات وزیر نفت ونزوئلا هرچند با اما و اگرهای فراوانی همراه است، اما نگاهی به شرایط داخلی این کشور می‌تواند تا حدودی اظهارنظرهای جنجالی و تلاش مسوولان نفتی این کشور برای ایجاد شوک مثبت در بازار نفت را توجیه کند. ونزوئلا در حال‌حاضر با تورم ۳ رقمی دست به گریبان است و مردم این کشور مدت‌ها است با کمبود مواد غذایی دست و پنجه نرم می‌کنند، بنابراین رشد قیمت نفت ضروری‌ترین نیاز کشوری است که درآمدهای ارزی آن کاملا به فروش نفت وابسته است. شرایط فعلی اقتصادی ونزوئلا در حالی این کشور را تحت‌فشار قرار داده که در زمان اوج قیمت نفت، مسوولان پیشین این کشور تلاشی برای ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری جهت توسعه تولید در صنعت نفت این کشور نکرده و درآمدهای نفتی را برای اجرای سیاست‌های عوام فریبانه صرف کردند.

سیاست‌های پوپولیستی با نابود کردن اقتصاد این کشور، حالا صنعت نفت دارنده بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان را نیز با مخاطره همراه کرده است تا آنجا که کارکنان شرکت نفت دولتی ونزوئلا برای خرید مواد غذایی، ناگزیر از گرو‌گذاشتن وسیله‌های ارزشمند خود، استفاده حداکثری از کارت‌های اعتباری و حتی فروش یونیفورم‌هایشان شده‌اند. به گزارش رویترز برای دهه‌های متمادی، کارکنان شرکت نفت دولتی ونزوئلا (پی‌دی‌وی‌اس‌ای) از درآمدهای متوسط به بالا، مزایای سخاوتمندانه و وام‌های ارزان قیمتی برخوردار بودند که آنها را قادر به خرید خانه و رفتن به سفرهای خارجی می‌کرد. درحال‌حاضر اما کارمندان شرکت پی‌دی‌وی‌اس‌ای برای تامین هزینه‌ها از خرید مواد غذایی گرفته تا شهریه مدرسه فرزندان خود با مشکل مواجه شده‌اند. در حالی که قیمت برنج و گندم وارداتی از کلمبیا در ونزوئلا به شدت افزایش یافته است یک فروشنده دوره‌گرد در بازار شهر نفت‌خیز ماراکایبو گفت: «هر روز یک کارگر شرکت پی دی وی اس‌ای برای فروش لباس کار خود به اینجا می‌آید، آنها همچنین چکمه‌ها، شلوارها، دستکش‌ها و ماسک‌هایشان را هم می‌فروشند».

بر اساس اطلاعات موجود تعداد زیادی از ۱۵۰ هزار کارگر شرکت پی دی وی اس‌ای ماهانه بین ۳۵ تا ۱۵۰ دلار حقوق می‌گیرند و ۹۰ دلار هم بن غذا دریافت می‌کنند. به گفته کارکنان، هرچند این رقم از درآمد بسیاری از مردم ونزوئلا بالاتر است، اما برای تامین هزینه‌ها کافی نیست. یکی از کارکنان شرکت ملی نفت ونزوئلا به خبرگزاری رویترز گفت: «گاهی اجازه می‌دهیم بچه‌ها تا ظهر بخوابند تا در هزینه صبحانه صرفه‌جویی کنیم.» وی افزود: «من امسال به دلیل کمبود مواد غذایی ۵ کیلو وزن کم کرده‌ام». این کارمند شرکت ملی نفت ونزوئلا در ادامه گفت: «اکثر ما دیگر مثل گذشته کار مفید انجام نمی‌دهیم زیرا بیشتر تمرکزمان روی این مساله است که چگونه از نظر اقتصادی می‌توانیم در این شرایط دوام بیاوریم.» بر‌اساس معاملات بازار، قیمت نفت خام آمریکا (شاخص بورس نیویورک) روز گذشته و تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۵) با وجود اندکی افت قیمت نسبت به اوج خود، همچنان روند صعودی داشته و با رشدی ۷۶ سنتی به قیمت ۴۵/ ۴۹ دلار بر هر بشکه رسید. همچنین نفت خام برنت نیز با جهشی ۸۴ سنتی، ۷۱/ ۵۱‌دلار بر هر بشکه معامله شد.

اوپک، ناجی بازار نفت؟

اگرچه پیش‌بینی افت ذخایر نفت تجاری آمریکا از سوی موسسه نفت آمریکا، روز گذشته تبدیل به عاملی برای تقویت قیمت نفت شد اما نمی‌توان از توافق اعضای اوپک بر سر کاهش تولید نفت برای دست یافتن به قیمت ۵۰ تا ۶۰ دلاری به‌عنوان پشتوانه‌ای برای بازار چشم پوشید. با این حال یک کارشناس امور نفتی عقیده دارد توافق اعضای اوپک برای کاهش تولید نفت، به احتمال زیاد به یک رشد قیمت نسبتا کم منجر خواهد شد. بر همین اساس یک بانک سرمایه‌گذاری در آمریکا نیز در رابطه با توافق اعضای اوپک در الجزیره اعلام کرده است «با توجه به رقابتی که میان اعضای اوپک بر سر سهم بازار وجود دارد، ممکن است توافق اعضای اوپک ناموفق باشد اما به هرحال این توافق می‌تواند تا نشست بعدی اوپک در وین پشتوانه‌ای برای بازار باشد».

اما رسیدن به قیمت ۵۰ تا ۶۰ دلاری در حالی از سوی کارشناسان یکی از دلایل به توافق رسیدن اعضای اوپک بر سر موضوعی خاص پس از هشت سال ارزیابی می‌شود که کارشناسان عقیده دارند «تا زمانی‌که یک قیمت در ذهن وجود نداشته باشد، امکان مدیریت بازار نیز وجود ندارد». در واقع قیمتی که اعضای اوپک به منظور رسیدن به آن روی کاهش تولید توافق کرده‌اند، سطحی از قیمت‌ است که هم سود آنها را از فروش منطقی‌تر خواهد کرد و هم اجازه ورود تولیدکنندگان نفت شیل به بازار را نخواهد داد. حال توافق برای کاهش تولید در حالی اعضای اوپک را به ‌نظری مشترک رسانده است که جنگ بر سر کسب سهم بیشتر از بازار نفت باعث افت شدید قیمت‌ها از چیزی حدود دو سال گذشته و خروج تولیدکنندگان نفت‌های غیرمتعارف از بازار شد. تولیدکنندگان نفت آمریکا هنوز از آثار جنگ نفتی که عربستان سعودی سردمدار آن بود ضربه می‌بینند تا آنجا که تولید نفت ایالات متحده آمریکا در ماه جولای به حدود ۷/ ۸ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرد که پایین‌ترین سطح از ماه مه سال ۲۰۱۴ است. با این حال تولیدکنندگان اوپک با وجود نیازی که به تعادل بازار می‌بینند، قصد ندارند اقدامی را عملیاتی کنند که باعث ورود قدرتمند تولیدکنندگان شیل به بازار و بر هم ریختن تعادل دوباره آن شود. در این میان روز سه‌شنبه وزیر نفت روسیه اعلام کرد به زودی زمان و مکان دیدار با مقامات نفتی عربستان سعودی برای گفت‌وگوهای بیشتر پیرامون تولید نفت را اعلام خواهد کرد. این اظهارنظر الکساندر نواک به منزله چراغ سبز مهم‌ترین عضو غیراوپک به تصمیم اخیر کشورهای عضو اوپک برای کاهش تولید است، چراغ سبزی که ممکن است در نهایت به کاهش تولید و رسیدن به قیمتی تعادلی در بازار نفت منجر شود.