آرین صفاری

سازنده، قانع‌کننده و مطلوب؛ این برآیند نظر اکثریت نمایندگان مجلس از دفاع وزیر نفت بود که روز گذشته به مجلس رفت تا به ابهام‌ها و انتقادها درباره الگوی جدید قراردادهای نفتی پاسخ دهد؛ پاسخی که رضایت مجلس را به همراه داشت و کلیات مصوبه هیات دولت درباره چارچوب الگوی جدید قراردادهای نفتی به تایید مجلس رسید. به این ترتیب تلاش برخی از مخالفان اقلیت برای عقیم‌کردن تلاش‌های ۳ ساله بدنه کارشناسی صنعت نفت و گاز کشور که می‌توانست مانعی برای ورود سرمایه‌ها و تکنولوژی خارجی به صنعت نفت کشور باشد، بی‌نتیجه ماند.

حالا تنها یک گام دیگر تا اجرایی شدن الگوی جدید قراردادهای نفتی و امضای قراردادهای بزرگ برای هموار شدن راه جذب سرمایه و تکنولوژی خارجی برای توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز و همچنین افزایش ضریب بازیافت نفت در میدان‌های قدیمی و پیرشده نفتی باقی مانده است. گام آخر نیز شامل اعمال برخی پیشنهادها برای تقویت چارچوب طراحی شده برآمده از توان کارشناسی، فنی و مهندسی و البته حقوقی صنعت نفت و گاز کشور با هدف کاهش تهدیدهای احتمالی و تقویت فرصت‌ها قرار است بر اساس مسیری قانونی برداشته شود. مسیری که برخلاف نظر مخالفان سرسخت اما اقلیت به رد اصل الگوی جدید قراردادهای نفتی منجر نخواهد شد، بلکه گزارش هیات تطبیق مصوبات دولت با قوانین و مقررات کشور به‌عنوان کانال قانونی مورد اجماع دولت و مجلس مبنای اصلاح ایرادهای احتمالی خواهد بود و به این ترتیب قراردادهای جدید نفتی بر اساس چارچوب مصوب هیات دولت و اصلاحات نهایی امضا و به اجرا گذاشته می‌شود.

نشست غیرعلنی و غیررسمی روز گذشته مجلس به قبولی دولت و مجلس در آزمون بزرگ تبدیل شد و باردیگر مجلس و دولت در فضایی آرام، کارشناسی و دور از فشارهای بیرونی و تنها با درنظر گرفتن سیاست‌های کلی نظام، منافع و مصالح ملی به این نتیجه رسیدند که نظر برخی نمایندگان با رویکرد «نه به الگوی جدید قراردادهای نفتی» قابل دفاع نیست و اصل الگوی پیشنهادی وزارت نفت و مصوب ستاد عالی فرماندهی اقتصاد مقاومتی و هیات وزیران قابل قبول بوده و دیگر بهانه‌ای برای به تاخیر انداختن سرمایه‌گذاری در میدان‌های مشترک بین ایران با همسایگان و همچنین ضرورت افزایش ضریب بازیافت چاه‌های قدیمی نفتی ایران نمی‌توان مطرح کرد. انتظار افکار عمومی و کارشناسان و اقتصاددانان این است که منتقدان و البته مخالفان به مسیر تعیین شده از سوی دولت و مجلس برای رفع ابهام‌ها و تصویب نهایی و اجرایی شدن الگوی جدید قراردادهای نفتی وارد شوند. با این حال اکثریت نمایندگان مجلس تسلیم فشارها و جوسازی‌ها برای نادیده گرفتن تلاش‌های بدنه کارشناسی صنعت نفت و گاز کشور طی سه سال گذشته و البته برآمده از تجربه ۳ دهه گذشته نشدند و منافع و مصالح ملی و سیاست‌های کلی نظام را نصب‌العین خود قرار دادند.

نمایندگان در نشستی تاریخ‌ساز با شنیدن توضیحات وزیر نفت و البته دغدغه کارشناسان دلسوز به این جمع‌بندی نهایی رسیدند که به جای بستن راه، فرصت گشودن راه‌های ورود سرمایه و تکنولوژی خارجی برای جبران عقب‌افتادگی کشور نسبت به همسایگان در برداشت از میدان‌های نفت و گاز و افزایش ضریب بازیافت را پیگیری کنند تا به دوران تاخیر‌ها و تعلل‌ها پایان داده شود. در این میان نمایندگان مجلس نیز با درایت و دوراندیشی به خواسته موکلان خود پاسخ مثبت دادند و با تاکید بر اینکه نباید فرصت‌های ناشی از اجرای برجام برای صنعت نفت و گاز کشور را سوزاند، مهم‌ترین دستاورد ملموس و غیرقابل انکار برجام برای کشور را افزایش میزان تولید و صادرات نفت و بازپس‌گیری سهم از دست رفته ایران از بازار جهانی نفت ارزیابی کردند. به نظر می‌رسد برای دست یافتن به دستاوردهایی مهم‌تر در فرصت‌ برجام برای جذب سرمایه‌ها و تکنولوژی مورد نیاز صنعت نفت و گاز؛ باید پیوندی عمیق و گسترده بین تلاش دستگاه دیپماسی کشور با دیپلماسی نفتی برقرار و با افزایش سهم برداشت ایران از میدان‌های نفتی مشترک، اقتدار جمهوری اسلامی ایران در اقتصاد جهان را تقویت کرد و این مهم خود بسترساز تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت و گاز کشور خواهد بود. حالا از اکثر نمایندگان مجلس انتظار می‌رود با حفظ استقلال خود و رعایت اصل تفکیک قوا و دور از فضاسازی‌های سیاسی و جناحی از کلیات الگوی جدید قراردادهای نفتی صیانت کنند و اجازه دهند تا مسیر طراحی شده هموارتر و مستحکم‌تر شود و دست مدیران ارشد صنعت نفت و گاز المپیک جهانی جذب سرمایه‌های خارجی و تکنولوژی روز دنیا برای رقابت باز بماند تا در نتیجه آن شاهد استفاده حداکثری از توان فنی، مهندسی شرکت‌های داخلی، دانش بومی‌شده صنعت نفت و گاز و تولد نسل جدیدی از نخبگان، مدیران، مهندسان و شرکت‌های دارای قدرت جهانی صنعت نفت و گاز ایران در آینده باشیم.