تغییر فاز سریع در بازار نفت

گروه نفت و پتروشیمی: قیمت نفت در هفته‌ای که گذشت روزهای پرنوسانی را دید؛ اما مجموع این نوسانات رشد بیش از ۶ درصدی معادل ۷/ ۲‌دلار در هر بشکه را برای قیمت نفت به دنبال داشت و در آخر معاملات روز جمعه نفت برنت به مرز ۴۷ دلار رسید. این میزان رشد هفتگی بیشترین مقدار طی۱۶ هفته اخیر محسوب می‌شود.

رشد قیمت نفت در حالی رخ داد که بیش از یک ماه یعنی از میانه‌های ماه ژوئن قیمت‌ها در مسیر نزولی قرار گرفت و کارشناسان بر این باور بودند که افت قیمت نفت ادامه‌دار خواهد بود. اما زمزمه‌های مذاکره مجدد کشورهای تولیدکننده نفت بر سر توقف رشد تولید قیمت‌ها را مجددا در مسیر صعودی قرار داد. طرح «فریز تولید» در حالی موجب رشد قیمت نفت شد که به‌دلیل شکست مذاکرات قبلی بسیاری از کارشناسان بر این باورند این مذاکرات نیز حاصلی در برنخواهد داشت و از سویی عوامل بنیادین بازار نفت تغییری نداشته و همچنان ضعیف هستند. از همین رو می‌توان نوسانات اخیر بازار به عدم اطمینان معامله‌گران از شرایط بازار و سمت و سوی عرضه و تقاضا در ماه‌های آتی ربط داد، در واقع کف جدید قیمتی هنوز شناسایی نشده است که نوسانات شدیدی را به همراه دارد.

بازگشت نفت به مسیر صعودی

تنها یک هفته از ورود بازار نفت به فاز خرسی می‌گذشت که با سیگنال مذاکرات کشورهای تولیدکننده نفت، مجددا قیمت‌ها در مسیر صعودی قرار گرفت. بهای نفت خام آمریکا که در هفته پیش از آن (هفته منتهی به ۵ آگوست مصادف با ۱۵ مرداد) به زیر ۴۰ دلار رسیده بود، در معاملات روز جمعه به مرز ۴۵ دلار نزدیک شد. برنت، نفت شاخص بازار اروپا نیز حدود ۴۷‌دلار معامله شد؛ در حالی که در هفته منتهی به ۵‌آگوست به بازه قیمتی ۴۱ دلار وارد شده بود.

مهم‌ترین عامل رشد قیمت نفت احتمال اجرای طرح فریز است که دو هفته‌ای است بر سر زبان‌ها افتاده است. اما گمانه‌های طرح فریز تولید زمانی اثرگذاری بیشتری بر بازار نفت یافت که وزیر انرژی عربستان، خالد الفالح آنها را تایید کرد. الفالح هفته گذشته اعلام کرد به منظور کمک و ایجاد توازن در بازار نفت در حاشیه اجلاس الجزایر بین کشورهای تولیدکننده نفت نشست غیر رسمی برگزار خواهد شد.

با این حال آماری که هفته گذشته از بازار نفت منتشر شد چندان امیدوارکننده نبود. هرچند موجودی انبارهای بنزین آمریکا مجددا کاهش یافت؛ اما همچنان در سطح بالایی قرار دارد. علاوه بر آن ذخایر نفت خام این کشور افزایش یافت. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ذخیره بنزین این کشور در هفته منتهی به ۵ آگوست بیش از دو میلیون بشکه کاهش یافته و به ۳/ ۲۳۵ میلیون بشکه رسیده است. اما حجم انبارهای نفت خام آمریکا با ۱/ ۱‌میلیون بشکه افزایش به ۶/ ۵۲۳ میلیون بشکه رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۷۰ میلیون بشکه بیشتر است.

همچنین تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی شیل برای هفتمین هفته متوالی افزایش یافت و طولانی‌ترین دوره رشد تعداد دکل‌ها طی دو سال اخیر رقم خورد. موسسه بیکرهیوز روز جمعه اعلام کرد که در هفته گذشته تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا ۱۵ مورد افزایش یافته و به ۳۹۶ دستگاه رسیده است. با رسیدن قیمت نفت به حدود ۵۰ دلار در ماه ژوئن، تعداد دکل‌های حفاری نیز رو به افزایش گذاشت و هفته گذشته مجموع دکل‌های فعال در میادین نفتی و گازی آمریکا به ۴۸۱ دستگاه رسید؛ در حالی که ماه مه ‌سال جاری میلادی مجموع دکل‌های حفاری در میادین نفتی و گازی آمریکا ۴۰۴ دستگاه بود که کمترین میزان از سال ۱۹۹۰ محسوب می‌شد. افزایش تعداد دکل‌ها به معنی بازگشت سریع تولیدکنندگان نفت شیل به عرصه رقابت با اندک رشد قیمت نفت است.

علاوه بر این آمار، برآوردهایی که از بازار نفت وجود دارد چندان خوش‌بینانه نیست. آژانس بین‌المللی انرژی هفته گذشته در آخرین گزارش خود اعلام کرد که هرچند بازار نفت در نیمه دوم سال جاری میلادی به ثبات بیشتری خواهد رسید، اما با توجه به افت جهانی رشد تقاضا و افزایش تولید کشورهای غیر اوپکی، این ثبات با سرعت کندتری حاصل خواهد شد. این سازمان همچنین به دلیل چشم‌انداز نامناسب اقتصاد جهانی، پیش‌بینی رشد تقاضا در سال آینده را به ۲/ ۱ میلیون بشکه کاهش داد.

از سویی می‌توان به نظر سنجی وال استریت ژورنال از ۱۳ بانک بین‎المللی درباره آینده بازار اشاره کرد. این ۱۳ بانک در اوایل ماه جاری میلادی پیش‌بینی قیمتی خود برای سال ۲۰۱۷ را نسبت به گزارش قبلی خود یک دلا ر کاهش دادند و به ۵۶ دلار رساندند. آنها همچنین پیش‌بینی کردند که قیمت نفت تا پایان سال زیر ۵۰ دلار باقی بماند. ظرف ۴ ماه اخیر این اولین بار بود که این موسسات پیش‌بینی قیمتی خود را کاهش می‌دادند. آنها بر این باورند که بازار نفت همچنان غرق نفت است. این موارد نشان می‌دهند که رشد قیمت نفت با وجود ضعف عوامل بنیادی رخ داده و مهم‌ترین‌ عامل آن، عامل روانی احتمال اجرای طرح فریز بوده است. بنابراین اگر این گمانه‌ها با شکست مواجه شود، قیمت‌ها مجددا افت خواهد کرد.

کف قیمتی نفت کجاست؟

مدیران پولی که همزمان با مسیر نزولی قیمت‌ها در دو ماه اخیر، درموقعیت‌های انتظار برای افت قیمت نفت(Short Position) سرمایه‌گذاری می‌کردند، هفته گذشته برای اولین بار در یک ماه اخیر مجددا به موقعیت‌های انتظار برای رشد قیمت نفت (Long Position) باز‌گشتند.

به گزارش خبرگزاری رویترز، موقعیت‌های خالص موقعیت انتظار برای رشد قیمت نفت (Net Long Position) در هفته منتهی به ۹ آگوست ۶۷۱/ ۱۷ هزار قرارداد افزایش یافت و به ۹۷۳/ ۹۷ هزار قرارداد رسید. نوسانات شدید و تغییر موقعیت قراردادهای نفتی در بازار آتی از انتظار برای افت قیمت نفت به انتظار برای افزایش قیمت‌ها نشان می‌دهد که معامله‌گران نیز به آینده بازار نفت اطمینان ندارند و کف جدید قیمت نفت را شناسایی نکرده‌اند.

در واقع اوایل سال قیمت نفت به حدود ۲۶‌دلار رسید که کف قیمتی ۱۳ ساله محسوب می‌شد. اما ظرف ۴ ماه نفت از این کف قیمتی فاصله زیادی گرفت و در ماه ژوئن به حدود ۵۰ دلار رسید. با این حال از آن زمان قیمت‌ها رو به کاهش گذاشت و اوایل ماه جاری میلادی در قیمت‌های زیر ۴۰ دلار نیز معامله شد. با توجه به نوساناتی که نفت از ابتدای سال تجربه کرده است، می‌‌توان سه کف قیمتی را برای نفت در نظر گرفت. غالب کارشناسان بر این باورند نفت کف قیمتی قبلی یعنی ۲۶ دلار بر بشکه را تجربه نخواهد کرد؛ چراکه عوامل بنیادی بازار بهتر از اوایل سال است. از سویی قیمت ۴۰ دلار به‌عنوان کف روانی بازار عمل می‌کند؛ زیرا تنها یک روز نفت به‌طور کامل در قیمت زیر ۴۰ دلار معامله شد و با کوچک‌ترین سیگنالی از طرح فریز مجددا به بالای ۴۰ دلار رسید. با این حال اگر نشست ماه آینده الجزایر به شکست منتهی شود و حاصلی در بر نداشته باشد، قیمت‌ها در مسیر کاهشی قرار خواهند گرفت زیرا عوامل بنیادی بازار ضعیف هستند. از همین رو به نظر می‌رسد کف جدید قیمتی بین ۳۰ تا ۴۰ دلار باشد.