حرکت پاندولی نفت حول 40 دلار

گروه نفت و پتروشیمی: نفت خام آمریکا در دو روز گذشته دو بار کف روانی ۴۰دلاری را شکست و سپس به نوسان روی مرز ۴۰ دلار ادامه داد حال باید دید این کف حمایتی تا چه مدت می‌تواند قیمت‌ها را بالای ۴۰ دلار نگه دارد و عوامل کاهشی تا چه سطحی نفت را پایین خواهند آورد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» روز دوشنبه، یعنی اولین روز بازگشایی بازارهای بین‌المللی در هفته نفت نزدیک به ۴ درصد افت قیمتی را تجربه کرد و علاوه بر اینکه به مرز ۴۰ دلار نزدیک شد بلکه، حتی لحظاتی به زیر ۴۰ دلار نیز رسید. روز گذشته نیز، نفت خام آمریکا، نفت شاخص بازار نیویورک به نوسان روی مرز ۴۰ دلار و برنت، نفت شاخص بازار اروپا به نوسان روی مرز ۴۲ دلار ادامه دادند. نفت در حال حاضر به کمترین سطح از میانه‌های ماه آوریل(فروردین-اردیبهشت) رسیده است.

بعد از افت نفت به زیر ۴۰ دلار در معاملات صبح روز گذشته، قیمت‌ها در ادامه معاملات اندکی رشد کرد اما سایه نگرانی از مازاد عرضه که مهم‌ترین‌ عامل افت قیمت‌ها محسوب می‌شود همچنان بر بازار نفت سنگینی کرد. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۶ به وقت تهران) قیمت نفت خام آمریکا ۵۳ سنت نسبت افزایش یافت و به ۵۹/ ۴۰ دلار بر بشکه رسید. نفت برنت نیز با ۷۴ سنت افزایش، ۸۸/ ۴۲ دلار معامله شد. تحلیلگران رشد قیمتی روز گذشته را به شناسایی سود توسط معامله‌گران مربوط می‌دانند. در واقع بعد از افت حدود ۱۰ درصدی قیمت‌ها در حدود یک هفته، برخی اقدام به نقد کردن قرار دادهای خود کرده‌اند. از طرفی باید توجه داشت که قیمت ۴۰ دلار کف حمایتی بازار نفت محسوب می‌شود، از این رو نوسان حول آن زیاد خواهد بود.

رشد تولید نفت اوپک به خصوص خبر توافق لیبی با شورشیان این کشور بر سر افزایش صادرات نفت، مازاد عرضه در بازار بنزین، افزایش موقعیت‌های انتظار برای افت قیمت نفت مهم‌ترین عوامل نگرانی در بازار آتی نفت و چشم‌انداز بدبینانه به آن است. برخی کارشناسان بر این باورند که تحت فشار این عوامل افت قیمت نفت تا مرز ۳۵ دلار تا ماه سپتامبر (شهریور- مهر) را اجتناب ناپذیر کرده و احتمال اینکه قیمت نفت به کمتر از این میزان نیز برسد بسیار قوی است. با این حال چشم‌انداز بلند‌مدت به بازار نفت مثبت است و کارشناسان بر این باورند که نفت مجددا به کف ۲۶ دلاری که ماه فوریه تجربه کرد، نخواهد رسید.

مسیر صعودی سمت عرضه

یکی از نگرانی‌های معامله‌گران در بازار نفت به رشد عرضه باز‌می‌گردد. در حال حاضر نه تنها به نظر می‌رسد افت تولید نفت آمریکا متوقف شده و تولید نفت این کشور در هفته‌های اخیر صعودی شده است، تولیدکنندگان متعارف و سنتی نفت نیز مدام تولید خود را افزایش می‌دهند. تعداد جهانی دکل‌های فعال در میادین نفتی در ماه ژوئن ۲ دستگاه افزایش یافته و به ۱۴۰۷ دستگاه رسیده است. این اولین بار است که تعداد دکل‌های جهانی در سال جاری افزایش می‌یابد. به گفته تحلیلگران این اتفاق تنها به دلیل چشم‌انداز مثبت به تولید نفت آمریکا رخ داده است. از سوی دیگر بر اساس آخرین گزارش‌ها، تولید نفت اوپک در ماه گذشته میلادی به رکورد قابل توجهی رسیده است. زیرا علاوه بر اینکه ایران بعد از لغو تحریم‌های غرب، تولید نفت خود را افزایش داده و در تلاش است به سطح قبل از تحریم‌ها باز گردد، تولید نفت در کشورهایی چون عربستان، عراق و نیجریه نیز در مسیر افزایشی قرار گرفته است. تولید نفت عربستان در ماه ژوئن به بیش از ۵/ ۱۰ میلیون بشکه در روز رسیده که رکوردی در سطح تولید نفت این کشور محسوب می‌شود. عراق نیز تولید روزانه نفت خود را ۹۰ هزار بشکه و میزان صادرات خود را ۱۰۰ هزار بشکه افزایش داده است. در این بین نیجریه نیز که به دلیل حملات تروریستی به تاسیسات نفت این کشور، با افت تولید حدود ۶۰۰‌هزار بشکه‌ای در نیمه اول سال مواجه شده بود و یکی از عوامل افزایش قیمت نفت محسوب می‌شد در حال افزایش تولید نفت خود است. اما بدترین قسمت کار به افزایش تولید و صادرات نفت لیبی باز می‌گردد. دولت مرکزی این کشور به تازگی به توافقاتی با شورشیان دست‎یافته و قصد دارد تولید نفت خود را افزایش دهد.

این شرایط رقابت بر سر سهم بازار را بیشتر خواهد کرد. برخی از کشورهای عضو اوپک چون عراق، کویت و ایران بر اساس قیمت‌ نفت عربستان، نفت خود را در بازارهای جهانی قیمت‎‌گذاری می‌کنند. اما عربستان در آخرین اقدام بهای نفت خود سر رسید ماه سپتامبر را برای مشتریان آسیایی خود ۳/ ۱ دلار نسبت به فرمول قیمت‌گذاری ماه آگوست کاهش داد. بر این اساس قیمت نفت عربستان به ۱/ ۱ دلار زیر بهای نفت شاخص عمان- دبی رسید. این میزان بیشترین تخفیفی است که عربستان طی یک سال گذشته در نفت خود لحاظ کرده است.

از سویی بازار فرآورده‌های نفتی با اشباع مواجه شده است، به عنوان مثال در حالی که آمریکا در اوج تقاضا برای بنزین قرار دارد ذخایر بنزین مدام در حال افزایش است اما در حال حاضر به پایان فصل تقاضای بنزین نزدیک می‌شویم که کاهش فعالیت پالایشگاه‌ها و افت تقاضای نفت خام را به دنبال خواهد داشت.

سفته‌بازی در بازار نفت

از دهه ۸۰ میلادی، تقاضای غیر تجاری وارد بازار نفت شد. به این ترتیب که برخی از نفت به‌عنوان کالای سرمایه‌ای استفاده می‌کنند و سعی بر این دارند که از نوسانات قیمتی نفت برای سودگیری خود استفاده کنند. این موضوع تا حدود زیادی شرایط معاملاتی را در بازار نفت تغییر داده است. زیرا علاوه بر تقاضای واقعی و تجاری که از سوی پالایشگاه‌ها رخ می‌دهد، تقاضای غیرتجاری نیز در بازار نفت اثر گذار است. تقاضای غیر تجاری نفت از سوی سفته‌بازان، صندق‌های پوشش ریسک، بانک‌های سرمایه‌گذاری و... رخ می‌دهد. تقاضای غیر تجاری تاثیر زیادی بر قیمت نفت دارد زیرا حجم بزرگی از معاملات روزانه نفت را به خود اختصاص می‌دهند، به‌طوری‌که ممکن است تا ۲۰ برابر یا بیشتر حجم معاملات غیر‌تجاری نیز برسد. بنابراین رفتار این افراد که برخی از آنها سوداگرند بر قیمت‌ها اثرگذار است. اما تقاضای غیرتجاری به شدت تحت تاثیر عوامل انتظاری است. در حال حاضر نیز ایجاد مازاد عرضه در بازار نفت در پی کاهش احتمالی تقاضای پالایشگاه‌ها و همچنین احتمال افزایش تولید نفت آمریکا از عوامل انتظاری بازار نفت هستند. به این ترتیب، معامله‌گران و صندوق‌های پوشش ریسک در ماه فوریه و مه بعد از اینکه قیمت نفت به کف ۱۳ ساله خود رسید، آغاز به سرمایه‌گذاری در موقعیت‌های انتظار برای رشد قیمت (LONG POSITION)کردند به‌طوری‌که اوایل ماه مه، خالص موقعیت‌های انتظار برای رشد قیمت به بیشترین سطح خود رسید. این عامل بر افزایش قیمت نفت اثر گذار بود و افزایش قیمت نفت را تسهیل کرد. بهای نفت در ماه ژوئن به بیش از ۵۰ دلار رسید که نسبت به کف قیمتی فوریه حدود ۹۰ درصد رشد داشت. اما با احتمال بازگشت تولیدکنندگان نفت شیل به عرصه تولید و افزایش تولید نفت آمریکا مجددا صندوق‌های پوشش ریسک شروع به سرمایه‌گذاری در موقعیت‌های انتظار برای افت قیمت نفت (SHORT POSITION) کردند تا بلکه بتوانند از افت قیمت‌ها نیز سودگیری کنند یا ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. بر این اساس، در حال حاضر حجم معاملات در موقعیت انتظار برای افت قیمت نفت در بازار نفت خام آمریکا به بیشترین سطح تاریخی خود رسیده و در مقابل خالص موقعیت‌های انتظار برای رشد قیمت نفت به کمترین سطح از فوریه رسیده است. به گزارش رویترز این شرایط تنها در بازار نفت خام برقرار نیست و در بازار آتی بنزین نیز موقعیت‌های انتظار برای افت قیمت‌ها رشد قابل توجهی داشته و به رکوردی دست‌یافته است، چراکه معامله‌گران بر این باورند که مازاد عرضه در بازار بنزین مدام در حال افزایش است.

تحلیلگران بر این باورند که رشد تولید نفت خام و فرآورده‌های نفتی بر قیمت‌ نفت فشار خواهد آورد. در حال حاضر قیمت‌ها نسبت به ماه ژوئن ۲۰ درصد افت کرده است. با این دیدگاه، به احتمال خیلی زیاد پالایشگران حجم سفارش‌های جدید خود در بازار نفت خام را کاهش خواهند داد. بر این اساس تقاضا برای نفت کاهش خواهد یافت که خود فشار مضاعفی بر بازار نفت محسوب می‌شود. در حال حاضر حاشیه سود پالایشگران به ۵۳/ ۳ دلار بر بشکه رسیده که حدود یک‌سوم حاشیه سود ‌آنها در ماه ژوئن است.

با این حال تحلیلگران بر این باورند که در بلند مدت سمت عرضه و تقاضای بازار نفت به تعادل خواهد رسید. هرچند که آنها می‌گویند که به دلیل سطح بالای موجودی انبارهای نفت خام و بنزین، قیمت‌ها رشد نخواهد کرد. به‌طور مثال گلدمن ساکس در آخرین گزارش خود پیش‌بینی کرده است که تا میانه‌های سال ۲۰۱۷ قیمت نفت حدود ۴۰ تا ۴۵ دلار نوسان کند و رشدی در قیمت‌ها حاصل نشود.