گروه نفت و پتروشیمی: هفتمین ماه میلادی در حالی به پایان رسید که نفت در بازارهای جهانی در مسیر نزولی قرار گرفته است. بهای طلای سیاه در ماهی که گذشت، بیش از ۱۴ درصد افت قیمت را تجربه کرد، این میزان افت ماهانه بیشترین مقدار از ابتدای سال ۲۰۱۶ محسوب می‌شود. افزایش حجم ذخایر بنزین آمریکا، افزایش تعداد دکل‌های حفاری فعال و نگرانی از افزایش تولید نفت در این کشور و همچنین رفع شدن عوامل اختلال عرضه که در ابتدای سال موجب حمایت از قیمت نفت و رشد بازار می‌شد از مهم‌ترین‌ عوامل افت قیمت‌ها هستند. در حال حاضر قیمت نفت حدود ۲۰ درصد کمتر از زمان اوج آن در ماه ژوئن قرار دارد، از همین رو از لحاظ فنی بازار نفت وارد فاز خرسی شده است.

روز جمعه یعنی آخرین روز معاملاتی در ماه جولای، بهای نفت خام آمریکا به ۶/ ۴۱ دلار به ازای هر بشکه رسید که نشان از افت ۷۳/ ۶ دلاری این نوع نفت در ماه جولای دارد. برنت، نفت شاخص بازار اروپا نیز در ماه جولای ۲۲/ ۷ دلار در هر بشکه افت قیمتی را تجربه کرد و در آخرین روز معاملات به ۴۶/ ۴۲ دلار رسید. علاوه بر این بهای سبد نفتی اوپک نیز روز پنج‌شنبه برای اولین بار بعد از حدود ۱۰۰ روز مجددا به زیر ۴۰ دلار رسید.

چشم‌انداز افزایشی در میان‌مدت

به گزارش «دنیای اقتصاد» بهای نفت برنت در ۹ ژوئن(ششمین ماه میلادی) به بیشترین مقدار خود در سال ۲۰۱۶ یعنی ۸۶/ ۵۲ دلار رسید، اما از آن زمان قیمت نفت در مسیر نزولی قرار گرفت. در معاملات ابتدایی روز جمعه، افت قیمت‌ها نسبت به مقدار اوج آنها در ماه ژوئن به بیش از ۲۰ درصد رسید، از این رو از لحاظ فنی بازار نفت وارد فاز خرسی یا همان فاز انتظار برای افت بیشتر قیمت‌ها شد. از سویی هر دو نفت شاخص کمتر از قیمت متوسط ۲۰۰ روزه خود معامله شدند. این دو موضوع دو شاخص اساسی در تحلیل‌های تکنیکال محسوب می‌شود، از همین رو کارشناسان بر این باورند که با بازگشایی بازارها در ماه جدید باید شاهد افزایش معاملات فروش و فشار بیشتر بر قیمت نفت باشیم.

هرچند انتظار می‌رود در کوتاه‌مدت شاهد افت بیشتر قیمت‌ها باشیم، اما چشم‌انداز میان‌مدت و بلند‌مدت قیمت نفت مساعد است؛ به‌طور مثال می‌توان به آخرین گزارش بانک جهانی اشاره کرد که پیش‌بینی قیمتی خود را ۲ دلار افزایش داد(به گزارش «دنیای اقتصاد» با عنوان افزایش پیش‌بینی قیمت نفت در ۲۰۱۶ در شماره ۳۸۲۴ رجوع شود)، در واقع انتظار می‌رود فشارهای کنونی بر قیمت‌ نفت آخرین دور از افت قیمت‌ها را رقم بزند و پس از آن شاهد رشد قیمت‌ها باشیم (گزارش شماره ۳۸۱۴ روزنامه «دنیای اقتصاد» با عنوان فصل آخر افت طلای سیاه؟ را ببینید). حتی در حال حاضر نیز با وجود سیگنال‌های منفی می‌توان با قطعیت گفت که کف قیمتی مورد انتظار برای نفت بالاتر از کف‌های قیمتی قبلی است، یا به عبارتی نفت کف قیمتی را که حدود ۵ ماه پیش تجربه کرد، مجددا نخواهد دید.

بنزین، تهدید‌کننده تعادل بازار نفت

بعد از دو سال که نفت در مسیر نزولی قرار گرفته است، برای اولین بار در چند ماه اخیر علائمی مبنی بر به تعادل رسیدن سمت عرضه و تقاضای بازار نفت دیده می‌شود. با این حال افزایش ذخایر بنزین آن هم در فصلی که در اوج تقاضا برای این سوخت قرار گرفته‌ایم، نشان می‌دهد که مازاد عرضه از بازار نفت به بازار فرآورده‌های نفتی رسیده است. در واقع پالایشگران با استفاده از قیمت پایین نفت‌خام تولید خود را به قدری افزایش داده‌اند که با وجود اینکه در اوج تقاضای فصلی سوخت خودروها قرار داریم، اما همچنان مازاد عرضه در بازار فرآورده‌های نفتی وجود دارد.

رشد عرضه بنزین در حالی در سطح بالایی قرار دارد که تقاضا برای آن به شدتی که برخی‌ها گمان می‌کنند، نیست. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در آخرین گزارش خود رشد تقاضای بنزین در این کشور را ۱۳۰ هزار بشکه یا ۵/ ۱ درصد در روز برآورد کرد که نسبت به مقدار ۲۲۰ هزار بشکه‌ای گزارش‌های قبلی کاهش قابل توجهی داشته است. فیلیپ ورگان، یکی از کارشناسان بازار نفت بر این باور است که رشد تقاضا برای بنزین کمتر از مقداری است که اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده است. وی رشد تقاضای بنزین را ۱/ ۱ درصد برآورد می‌کند و در گفت‌وگو با فایننشال تایمز می‌گوید: «قیمت پایین بنزین مانع از رشد قیمت نفت خواهد شد. در صورت عدم وجود اختلال عرضه، اصلا جای تعجب نیست که برنت به زیر ۴۰ دلار برسد و حتی در ماه سپتامبر در قیمت‌های نزدیک به ۳۷ دلار معامله شود.»

در آمریکا که مهم‌ترین‌ بازار بنزین جهان محسوب می‌شود، مازاد عرضه موجود در بازار در ذخایر بنزین انبار می‌شود، در چهار هفته ماه جولای حجم این ذخایر رو به رشد بوده و حدود ۲ میلیون بشکه افزایش یافته است. در حال حاضر حجم ذخایر بنزین حدود ۱۲ درصد از مدت مشابه سال قبل بیشتر است. این موضوع بر قیمت بنزین و حاشیه سود پالایشگاه‌ها اثر گذاشته است. تحلیلگران معتقدند این موضوع موجب کاهش فعالیت پالایشگاه‌ها و تقاضای نفت خام آنها می‌شود. این موضوع می‌تواند موجب اختلال در تعادل بازار نفت شود.

روند افزایشی تولید نفت آمریکا؟

ماه جولای با بازگشت دکل‌های میادین نفتی آمریکا که در زمان افت قیمت نفت بیکار شده بودند، همراه شد. در واقع از هفته اول جولای موسسه بیکرهیوز خبر از افزایش فعالیت حفاری در میادین نفتی آمریکا داد. این موضوع تا آخرین هفته جولای ادامه داشت، یعنی چهار هفته افزایش مداوم تعداد دکل‌های حفاری را در ماه جولای تجربه کردیم. در مجموع تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفتی آمریکا‌ در این ماه ۱۴ دستگاه افزایش یافت. در واقع با رسیدن قیمت نفت به مرز ۵۰ دلار در اوایل سال ۲۰۱۵، تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفتی آمریکا رو به کاهش گذاشت، به‌طوری‌که در ماه مه ‌۲۰۱۶ بیش از ۸۰ درصد افت نسبت به اوج آن در اوایل سال ۲۰۱۵ را تجربه کرد و به ۳۱۶ دستگاه رسید که کمترین تعداد در ۷ سال اخیر است. حال چندی است که مجددا تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی آمریکا در حال افزایش است. این موضوع موجب نگرانی معامله‌گران از قرار گرفتن تولید نفت آمریکا در مسیر افزایشی شد و یکی از دلایل مهم افت قیمت‌ها در ماه جولای محسوب می‌شود.

افزایش تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا موجب شده معامله‌گران نگران افزایش مجدد تولید نفت این کشور شوند. تولید نفت آمریکا در ژوئن سال ۲۰۱۵ به ۶/ ۹ میلیون بشکه در روز رسید. اما از آن زمان با کاهش فعالیت‌ها در میادین نفتی این کشور با شیب ملایمی رو به کاهش گذاشته است به‌طوری‌که در هفته اول ماه جولای به ۴/ ۸ میلیون بشکه در روز رسید، حال با افزایش تعداد دکل‌ها روند کاهشی تولید نفت این کشور متوقف شده است. بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت این کشور در سه هفته آخر ماه جولای افزایش یافته، هرچند این میزان رشد اندک بوده است. پیش از این اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده بود تولید نفت این کشور در ماه سپتامبر(نهمین ماه میلادی) به ۱/ ۸ میلیون بشکه برسد. ممکن است این سازمان در گزارش‌های آتی خود این پیش‌بینی را تعدیل کند.

در بازار آتی چه خبر؟

نگرانی‌ها از آینده بازار نفت موجب شده حجم معاملات قراردادهای آتی در موقعیت انتظار برای افزایش قیمت (Long Position) به شدت کاهش یابد. در واقع در حد فاصل ژانویه تا مه سال جاری خالص تعداد قراردادهای انتظار برای افزایش قیمت نفت(Net Long Position) به شکل کم‌سابقه‌ای افزایش یافت. اما با رشد قیمت نفت در چند ماه اخیر بسیاری از معامله‌گران شروع به نقد کردن قراردادهای خود برای کسب سود کردند. در واقع در اوایل ماه مه حجم خالص موقعیت انتظار برای افزایش قیمت در بازار آتی نفت برنت به ۴۲۰ میلیون بشکه رسیده بود اما در حال حاضر حجم این نوع موقعیت قراردادی به کمتر از ۳۰۰ میلیون بشکه رسیده است. در بازار آتی نفت خام آمریکا شرایط مشابهی حکمفرما است. این تغییر سریع در موقعیت قراردادی نشان از تغییر احساسات و نگرش معامله‌گران به بازار نفت دارد که افت بیشتر قیمت‌ها در ماه‌های پیش رو را به دنبال خواهد داشت.

شکست کف 40 دلاری نفت اوپک