گروه نفت و پتروشیمی: با گذشت حدود سه‌ماه از اجرایی شدن برجام وزیر نفت از افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت کشورمان در این بازه زمانی خبر داده است. بر این اساس می‌توان گفت تولید نفت کشورمان به سطح قبل از تحریم‌ها رسیده است. به گزارش «دنیای اقتصاد» تحریم‌های نفتی ایران از سال ۲۰۱۱ آغاز شد و در پی آن میزان تولید نفت ایران از بیش از ۸/۳ میلیون بشکه در روز به حدود ۶/۲ میلیون بشکه رسید، میزان صادرات نفت ایران نیز از حدود ۴/۲ میلیون بشکه در روز به کمتر از یک میلیون بشکه رسید. طی یک سال قبل از اجرایی شدن برجام متوسط تولید و صادرات نفت کشورمان به ترتیب حدود ۸/۲ و یک میلیون بشکه در روز بود، حال وزیر نفت اعلام کرده که در پی اجرایی شدن برجام در اواخر دی ماه‌ سال گذشته، تولید نفت کشورمان رشد یک میلیون بشکه‌ای نسبت به قبل از تحریم‌ها داشته که با این حساب می‌توان گفت که تولید نفت کشور در بازه سه ماهه بعد از لغو تحریم‌ها رشد ۳۶ درصدی داشته است. پیش از این مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران از عبور میزان صادرات نفت خام ایران از مرز دو میلیون بشکه‌ای خبر داد که نشان از رشد ۱۰۰ درصدی صادرات دارد.

تحریم‌های نفتی ایران

تحریم‌های غرب در سه مرحله میزان صادرات نفت ایران و در پی آن سطح تولید را کاهش داد. در اولین گام تحریم‌‌های بانکی موجب کاهش میزان صادرات نفت کشورمان شد، چراکه با عدم دسترسی ایران به سیستم نقل و انتقال مالی بین‌المللی، دریافت پول حاصل از صادرات نفت برای کشورمان دشوار شد و سطح صادرات نفت کاهش یافت. این تحریم‌ها در دسامبر سال ۲۰۱۱ اجرایی شد، در حال حاضر نیز باوجود اجرایی شدن برجام دسترسی ایران به سیستم سوئیفت به‌طور کامل عملی نشده است.

گام دوم تحریم‌های غرب به تحریم خرید نفت از ایران مربوط می‌شود. بر‌اساس مفاد این تحریم کشورهای خریدار نفت ایران میزان خرید نفت خود از ایران را محدود کرده یا به شکل کنترل شده از ایران نفت خریداری می‌کردند. در پی این تحریم کشورهای اروپایی که تا پیش از تحریم‌ها بیش از ۷۰۰ هزار بشکه در روز از ایران نفت خریداری می‌کردند واردات خود را متوقف کردند. ترکیه تنها کشور اروپایی بود که خرید نفت از ایران را ادامه داد. این کشور پیش از تحریم‌ها روزانه ۲۰۰ هزار بشکه از ایران نفت وارد می‌کرد و در دوران تحریم سطح واردات خود را به حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز رساند. برخی از کشورهای آسیایی نیز از جمله سریلانکا و مالزی واردات خود از ایران را متوقف کردند و تنها چهار کشور چین، کره جنوبی، هند و ژاپن به خرید نفت از ایران ادامه دادند، با این حال این کشورها نیز متعهد شدند که سالانه ۲۰ درصد از میزان خرید خود بکاهند. این کاهش صادرات تا آنجا ادامه یافت که پیش از روی کار آمدن دولت یازدهم میزان واردات نفت این کشورها از ایران به حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسید. اما با روی کار آمدن دولت یازدهم و افزایش امید به توافق غرب با ایران بر سر مساله هسته‌ای کشورمان سطح صادرات نفت کشورمان قدری افزایش یافت و به متوسط روزانه یک میلیون بشکه رسید. با رسیدن به توافق موقت ایران متعهد شد سطح صادرات نفت خود را در همین سطح نگه دارد. اما بعد سوم تحریم‌های غرب مربوط به تحریم بیمه نفتکش‌های حامل نفت ایران می‌شد. در واقع در پی این تحریم شرکت‌های بزرگ بیمه‌ای که غالبا اروپایی و آمریکایی هستند از بیمه نفتکش‌هایی که حامل نفت ایران بودند، خودداری کردند. ایران با تشکیل یک شرکت بیمه‌ای و همچنین توسعه ناوگان نفتکش‌های خود سعی کرد تاحدودی این مشکل را رفع کند. در حال حاضر نیز برخی از این تحریم‌ها رفع شده اما هنوز کلوپ‌های بیمه‌ای که کار بیمه نفتکش‌‌ها در مقادیر بالا را انجام می‌دهند، نفتکش‌های حامل نفت ایران را بیمه نمی‎‌کنند.


اجرایی شدن برجام

ایران و غرب در تیرماه سال گذشته بر سر مساله هسته‌ای کشورمان به توافق نهایی دست یافتند و در پی آن از اواخر دی گذشته برجام اجرایی و لغو تحریم‌های ایران نیز شروع شد. بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان کشورهای صادرکننده نفت طی یک سال پیش از اجرایی شدن برجام میزان تولید نفت کشورمان در سطح 8/2 میلیون بشکه در روز باقی مانده بود، صادرات نفت خام نیز حدود یک میلیون بشکه در روز برآورد می‌شد. وزیر نفت سال گذشته بارها اعلام کرد که با لغو تحریم‌ها در عرض چند ماه میزان صادرات و تولید نفت خام کشورمان را به پیش از سطح تحریم‌ها باز‌می‌گرداند. حال با گذشت حدود سه ماه از اجرایی شدن برجام بیژن زنگنه در گفت‌وگو با «شانا» اظهار کرده است: تولید نفت ایران به دوران قبل از تحریم‌ها بسیار نزدیک شده است و تولید نفتمان یک میلیون بشکه بعد از لغو تحریم‌ها افزایش یافته که این روند تا رسیدن به سهم ایران پیش از تحریم‌ها از بازار ادامه دارد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» با اجرایی شدن برجام کشورهایی که در دوران تحریم خریدار نفت کشورمان بودند سطح واردات خود را افزایش داده‌اند و حتی هند در ماه مارس در سطح پیش از تحریم‌ها از ایران نفت خریداری کرده است. در ماه فوریه نیز اروپا شاهد ورود اولین نفتکش‌های حامل نفت ایران به بنادر این کشور بودند. بر اساس گزارش رویترز، ایران در ماه فوریه 5/1 میلیون بشکه به این قاره نفت صادر کرده که در ماه مارس این مقدار قدری افزایش یافته و به حدود 7/1 میلیون بشکه رسیده است. به نظر می‌رسد بزرگترین جهش در سطح صادرات و تولید نفت ایران در ماه جاری میلادی رخ داده است، چندی پیش بلومبرگ از افزایش 600 هزار بشکه‌ای صادرات نفت ایران در نیمه اول ماه آوریل خبر داد. همچنین یونان بعد از گذشت 5 سال واردات نفت از ایران را در ماه آوریل از سر گرفته است. همچنین بر اساس گفته‌های مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، صادرات نفت خام کشورمان به بیش از 2 میلیون بشکه در روز رسیده است که با این حساب می‌توان گفت میزان صادرات نفت خام نیز رشد 100 درصدی داشته است.


صادرات روزانه ۶۰ هزار بشکه نفت ایران به یونان

مدیر امور بین‌الملل شرکت نفت با اشاره به آغاز صادرات نفت ایران به یونان اعلام کرد: روزانه ۶۰ هزار بشکه نفت به این کشور اروپایی صادر می‌شود. سیدمحسن قمصری در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درباره آخرین وضعیت صادرات نفت خام ایران به یونان گفت: براساس توافقی که با شرکت «هلنیک پترولیوم» انجام شده، صادرات نفت خام ایران به این کشور اروپایی آغاز شده است. مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران از صادرات روزانه ۶۰ هزار بشکه نفت خام به این کشور اروپایی خبر داد و افزود: یونان یکی از بازارهای سنتی نفت ایران پیش از اعمال تحریم‌ها است که صادرات نفت به این کشور اروپایی به‌تازگی کلید خورده است. پس از توافق ایران و بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت یونان به منظور از سرگیری معاملات نفت خام، این کشور اروپایی خواستار انتقال و ترانزیت گاز ایران به کشورهای عضو اتحادیه اروپا شده است. «پانوس اسکورلتیس» وزیر انرژی یونان اخیرا با اشاره به مذاکرات انجام گرفته با ایران به منظور واردات و ترانزیت گاز طبیعی گفته است: بر اساس پتانسیل‌ و ظرفیت‌های دو کشور در حال گفت‌وگو برای تبدیل کردن یونان به دروازه صادرات گاز و انرژی ایران به اروپا هستیم.

افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولید پس از برجام