هر آنچه که باید درخصوص نشست دوحه بدانیم
احتمال نفت ۳۰ دلاری با عدم توافق
علاوه بر چهار کشوری که در فوریه سال جاری با یکدیگر دیدار داشتند، الجزایر، آنگولا، جمهوری آذربایجان، کلمبیا، اکوادور، اندونزی، عراق، قزاقستان، کویت، مکزیک، نیجریه، عمان و امارات متحده تاکنون اعلام کرده‌اند که در نشست امروز حضور خواهند داشت. تا روز جمعه حضور کشورمان در این نشست در ابهام قرار داشت؛ اما در این روز اعلام شد که وزیر نفت ایران در نشست دوحه شرکت نخواهد کرد و نماینده ایران در اوپک، حسین کاظم پور اردبیلی به جای وی در نشست فوق شرکت خواهد کرد. در این میان جای برخی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان در این نشست خالی است. ایالات متحده، نروژ، کانادا، چین که جزو ۱۰ تولیدکننده بزرگ جهان هستند، در نشست دوحه حضور نخواهند داشت. لیبی نیز که یکی از ۱۳ عضو اوپک محسوب می‌شود و طی چند سال اخیر به دلیل شورش‌های داخلی با افت شدید تولید مواجه شده، اعلام کرده است که در نشست دوحه شرکت نمی‌کند. از سویی به رغم حضور نماینده ایران در نشست دوحه، پیش از این بارها مقامات نفتی کشورمان اعلام کرده‌اند که مادامی‌که ایران تولید و صادرات خود را به سطح پیش از تحریم‌ها نرساند، در هیچ برنامه محدود‌کننده‌ای مشارکت نخواهد کرد. در واقع هرچند ایران در نشست دوحه شرکت می‌کند؛ اما این به معنای مشارکت در طرح فریز تولید نیست. کشورمان تنها چند ماه است که از سایه شوم تحریم‌ها خلاص شده است و قصد دارد که تولید نفت خود را به سطح پیش از تحریم‌ها برساند.
نظرها درخصوص نتیجه دوحه چیست؟
از 40 کارشناس شرکت‌کننده در نظر‌سنجی سایت خبری بلومبرگ، نیمی به نتیجه این نشست خوش‌بین بودند و نیمی بدبین. همچنین روسیه و قطر نسبت به تاثیر نشست دوحه بر بازار نفت اظهار امیدواری کرده‌اند. از سوی دیگر ایران طرح فریز را مضحک نامیده و عربستان گفته است که این طرح تنها درصورتی بر روی عرضه نفت سرپوش خواهد گذاشت که ایران تصمیم درستی بگیرد. توافق اولیه درخصوص طرح فریز در اواسط فوریه سال جاری، موجب تغییر جهت بازار نفت و رشد 30 درصدی قیمت‌ها شده است. بهای نفت در حال حاضر به بیش از 40 دلار در هر بشکه رسیده و بانک آمریکا بر این باور است که حصول توافق نهایی می‌تواند موجب پایدار شدن قیمت‌ها و حتی افزایش مجدد آن و رسیدن به مرز 50 دلاری شود. از سوی دیگر گفته می‌شود که طرح فریز تنها اندکی بر مازاد عرضه تاثیر خواهد داشت چراکه در حال حاضر کشورهای شرکت‌کننده در این نشست در بالاترین سطح خود در حال تولید هستند. بانک مورگان استنلی نیز اعلام کرده است که این نشست موجب نمی‌شود که چشم‌انداز منفی ما نسبت به آینده بازار نفت تغییر کند. میزان تولید نفت کشورهای شرکت‌کننده در نشست دوحه، در حال حاضر حدود 47 میلیون بشکه در روز است و این کشورها دامنه محدودی برای افزایش تولید خود دارند.
به‌طور مثال سطح تولید روسیه و عربستان امسال و حتی قبل از توافق اولیه بر سر طرح فریز ثابت بوده است، یعنی این کشورها توان افزایش پایدار تولید را ندارند. از سویی 11 عضو اوپک که برای شرکت در نشست دوحه ابراز آمادگی کرده‌اند، در ماه مارس در مجموع نیم میلیون بشکه کمتر از ماه فوریه نفت تولید کرده‌اند که این می‌تواند نشان از آمادگی این کشورها برای نشست امروز باشد. اما برای بازار نفت آنچه که در صنعت نفت ایران و آمریکا رخ می‌دهد، نسبت به طرح فریز تولید اهمیت بیشتری دارد. در حال حاضر آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده است که تولید روزانه نفت آمریکا امسال 710 هزار بشکه کاهش می‌یابد و از سویی ایران نیز برنامه دارد که تولید خود را 700 هزار بشکه افزایش دهد و از سطح 3/ 3 میلیون بشکه در روز در ماه مارس به 4 میلیون بشکه تا اواخر سال میلادی برساند. در حال حاضر مدیرعامل شرکت ملی نفت از رسیدن تولید نفت ایران به بیش از 5/ 3میلیون بشکه خبر داده است. در این بین برخی بر این باورند که هر اقدامی در راستای افزایش قیمت نفت اقدامی خود تخریبی محسوب می‌شود؛ به این صورت که هر اقدامی که موجب افزایش زودهنگام قیمت نفت شود موجب بازگشت تولیدکنندگان نفت آمریکایی و افزایش حفاری‌ها در این کشور می‌شود. بیشتر تولیدکنندگان نفت شیل در قیمت‌های 55 دلاری و کمتر تولید اقتصادی دارند. گلدمن ساکس در این خصوص اعلام کرده است که رشد قیمت نفت تنها موجب به تعویق انداختن کاهش عرضه و به تعادل رسیدن بازار نفت می‌شود.
سیستم نظارتی بر اجرایی شدن طرح فریز چگونه است؟
پیش از این زمانی که اوپک تصمیم به کاهش سهمیه اعضای خود می‌گرفت، آمار تولیدی که توسط کشورهای عضو اعلام می‌شد را با داده‌های سازمان‌ها و شرکت‌هایی که کار ردگیری نفت‌کش‌ها را دنبال می‌کنند، تطبیق می‌داد. با این وجود هیچ مکانیزم تنبیهی برای کشورهایی که بیش از سهمیه خود تولید می‌کردند وجود نداشت و اعضا معمولا بیش از سهمیه مصوب خود نفت تولید می‌کردند. در حال حاضر نیز همین سیستم در اوپک برقرار است. از سوی دیگر اوپک تجربه خوبی از مشارکت با کشورهای غیر عضو ندارد. آخرین‌بار در اواخر سال ۲۰۰۱ اوپک جلسه مشترکی با روسیه، نروژ، مکزیک، عمان و آنگولا داشت. این کشورها وعده دادند که تولید نفت خود را در مجموع ۵۰۰ هزار بشکه کاهش دهند و با وجود اینکه اوپک به وعده خود عمل کرد و تولید خود را بیش از یک میلیون بشکه کاهش داد اما با بدعهدی کشورهای غیرعضو روبه‌رو شد. در واقع تا سال بعد از آن تنها تولید مکزیک و نروژ کاهش یافته بود و روسیه تولید خود را افزایش داده بود.
اگر توافقی صورت نگیرد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
همان‌طور که گفته شد طی دو ماه اخیر مهم‌ترین عامل تاثیر‌گذار بر بازار نفت خبر توافق احتمالی تولیدکنندگان نفت بر سر طرح فریز تولید بوده است. با سیگنال طرح فریز قیمت‌ها تا کنون رشد 30 درصدی را تجربه کرده‌اند و در یک هفته اخیر نیز با افزایش انتظارات از توافق دوحه، معامله‌گران شروع به خرید لجام گسیختهای در بازار نفت کردند و قیمت‌ها را به بیشترین مقدار ظرف 4 ماه اخیر رساندند. در واقع در حالی که مشخص است که در نبود ایران طرح فریز روی میزان عرضه جهانی نفت تاثیری ندارد اما تنها امید به اینکه عرضه نفت از سوی بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان افزایش نخواهد داشت تاثیر مثبتی بر بازار نفت داشته است. اما اگر در نشست امروز توافقی حاصل نشود چه برسر بازار نفت خواهد آمد؟ باید گفت چند سالی است که برخی افراد از نفت به‌عنوان کالای سرمایه‌ای استفاده می‌کنند و از نوسانات قیمت نفت به سود می‌رسند، بنابراین نفت به دارایی تبدیل شده و علاوه بر تقاضای تجاری یا همان تقاضای پالایشگاه‌ها، مقداری نیز تقاضای غیرتجاری برای آن وجود دارد. این تقاضای غیرتجاری حجم بزرگی از معاملات روزانه نفت در بازارهای جهانی را به خود اختصاص می‌دهد، بنابراین بر قیمت نفت اثرگذار است. در این بین باید گفت که تقاضای غیرتجاری به شدت تحت تاثیر عوامل انتظاری است و این متقاضیان با دیدگاه‌های انتظاری به معامله نفت می‌پردازند از همین رو در حالی که انتظار می‌رود نشست دوحه موفق و نتیجه بخش باشد عدم توافق منجر به افت شدید قیمت‌ها خواهد شد. موسسه سیتی‌گروپ نیز بر این باور است که اگر کشورهای حاضر در نشست دوحه نتوانند به توافقی دست‌یابند، قیمت نفت به شدت افت خواهد کرد و آنچه در نشست اوپک سال 2014 شاهد بودیم دوباره تکرار خواهد شد. درنشست دسامبر سال 2014 عدم دستیابی به توافقی بر سر کاهش عرضه اوپک منجر به وارد شدن شوک به بازار نفت نفت و افت قیمت‌ها شد. بانک ساکسو نیز پیش‌بینی کرده است عدم توافق در دوحه قیمت‌ها را می‌تواند تا 30 دلار کاهش دهد.
ارسال نظر