نفت و پتروشیمی : افت و خیز بهای نفت در بازارهای جهانی تا مرز 40 دلار و پیش‌بینی‌ها برای کاهش قیمت‌ها تا حدود 35 دلار بعد از نشست دوحه تأثیرات قابل توجهی را بر بخش‌های مختلف اقتصادی جهان می‌گذارند. به عقیده کارشناسان اینکه نتیجه نهایی ناشی از نشست دوحه چه باشد در کوتاه‌مدت عامل تعیین‌کننده مهمی برای آینده بازار نفت است. به عقیده آنها قیمت نفت در صورتی که نشست دوحه به نتیجه دلخواه بازار باشد می‌تواند تا 45 دلار افزایش یابد اما اگر حاصل این نشست برخلاف خواست کشورهای برگزار‌کننده آن باشد می‌تواند قیمت را به 35 دلار و حتی پایین‌تر برساند. استدلال این پیش‌بینی نیز آن است که از منظر بنیادی بازار تمایلی به افزایش شدید از خود نشان نمی‌دهد و مازاد عرضه هنوز در بازار جهانی نفت کنترل نشده است، بنابراین انتظار نمی‌رود بازار به تعادل مورد دلخواه کشورهای تولیدکننده برسد. در این بین نشست دوحه نیز تنها یک شوک به سمت عوامل بنیادی بازار است که معلوم نیست اثربخش باشد چراکه گذشته از توافق یا عدم توافق کشورها بر سر ثبات تولید نفت، نفس توافق بر سر میزان تولید (در رقم ژانویه 2016) اثر مهمی بر مازاد عرضه در بازار نخواهد داشت.

بنابراین حتی این تلاش نیز قادر نیست در بلندمدت مثلا برای یک دوره سه ماهه به‌صورت پایدار واقعا اثری مهم بر بازار جهانی نفت بگذارد. با این حال در کوتاه‌مدت فعلا نشست دوحه به‌عنوان متغیری اثرگذار در کنار سایر موضوعات به رشد ۸ درصدی قیمت نفت در هفته قبل منجر شده است. در این میان اما Market Realist به بررسی این امر می‌پردازد که تلاش کشورهای دارنده نفت برای افزایش قیمت را شاهد هستیم. در این میان روسیه، عربستان و آمریکا که بزرگ‌ترین‌ تولیدکنندگان نفت خام جهان محسوب می‌شوند به دنبال افزایش بهای نفت هستند. این سه کشور در مجموع ۳۴ درصد نفت دنیا را تولید می‌کنند و اگر قیمت نفت تنها ۱۰ دلار رشد کند در حدود ۳۰۰ میلیون دلار در روز بر درآمدهای این سه کشور افزوده شود (رقمی بالغ بر ۱۱۰ میلیارد دلار در سال). این مسأله برای کشورهایی همچون عربستان و روسیه به مراتب بیش از آمریکا اهمیت دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهند در مجموع آمریکا می‌تواند در قیمت فعلی نفت ۱۴ میلیارد بشکه نفت استخراج کرده و به فروش برساند. به عبارتی فروش این میزان نفت آمریکا در قیمت کنونی توجیه پذیر است و بیش از ۱۶۰ میلیارد بشکه دیگر با قیمت کنونی قابل استخراج نخواهد بود.

در این بین رویترز اخیرا در گزارشی اعلام کرده است: مسکو که خود را برای نشست دوحه با تولید‌کنندگان نفت آماده می‌کند، معتقد است قیمت بشکه‌ای ۴۵ تا ۵۰ دلار برای اینکه بازار جهانی در آن سطح به توازن برسد قابل قبول است. بررسی‌های فنی تر نشان می‌دهند در این قیمت‌ها ۳۱ میلیارد بشکه نفت تولیدی روسیه سودآور خواهد بود و ۲۲۲ میلیارد بشکه دیگر برای تولید نیازمند قیمت‌های بالاتر است. به عبارتی در قیمت‌های فعلی و کمی بالاتر روسیه و آمریکا فعلا قادر خواهند بود با توجه به هزینه‌های نفتی تولیدات خود را تثبیت کرده و ادامه دهند. تولید‌کنندگان نفتی نظیر روسیه و ونزوئلا به شدت وابسته به درآمدهای انرژی هستند و پس از افت قیمت نفت از بیش از ۱۱۵ دلار به زیر ۴۰ دلار بودجه‌های دولتی آنها با مشکل مواجه شده است. اما در مورد عربستان وضعیت از همه بهتر است. این کشور قادر است درقیمت ۴۰ دلار ۱۶۵ میلیارد بشکه نفت خود را بدون زیان و حتی با سودی مناسب تولید کند و به فروش برساند. به این ترتیب در صورتی که قیمت نفت در محدوده فعلی باقی بماند این سه قدرت نفتی بدون هیچ‌گونه نگرانی تا سال‌ها می‌توانند به تولید خود با حاشیه سود نسبتا مناسب ادامه دهند. البته این تحلیل‌ها از جنبه سود و زیان تولید نفت صورت گرفته و این موضوع منهای برنامه‌های توسعه‌ای این کشورها و بودجه‌های مرتبط با آنها و... است.

البته این در شرایطی است که پایین بودن قیمت نفت به‌صورت موردی بر شرکت‌های مختلف اثرات متفاوتی را بر جا خواهد گذاشت. به‌عنوان مثال پایین بودن قیمت نفت بر شرکت‌هایی مانند آرامکو، شرکت ملی نفت ایران، نفت قطر و عمان موثر است. همچنین گازپروم، لوک اویل، تات نفت روسیه از جمله شرکت‌های روسی هستند که از پایین بودن قیمت نفت تاثیر می‌پذیرند. شرکت‌های آمریکایی نیز همین وضعیت را دارند به‌عنوان مثال شرکت‌هایی مانند انرژی XXI، منابع QEP، وارن منابع (WRES) و بیل برت (BBG) از این قیمت‌ها تاثیر می‌پذیرند.

نقطه بهینه نفتی سه غول