گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: بالاخره خبرهای جسته گریخته‌ای که از توافق عربستان و روسیه برای به تعادل رساندن بازار نفت به گوش می‌رسید، محقق شد و روز گذشته خبرگزاری‌های بین‌المللی از توافق این دو غول بزرگ تولیدکننده نفت برای ثابت نگه داشتن تولید نفت خود خبر دادند. به گزارش «دنیای اقتصاد» از خبرگزاری رویترز، روسیه و عربستان روز گذشته توافق کردند که تولید نفت خود را در سطح ماه ژانویه نگه داشته و از این پس تولید خود را افزایش ندهند، اما در عین حال این اقدام را مشروط به همکاری دیگر تولیدکنندگان نفت کرده‌اند. دو عضو دیگر اوپک، قطر و ونزوئلا نیز که در نشست دوجانبه روسیه و عربستان حضور داشتند، برای مشارکت در این اقدام اعلام آمادگی کردند. علی النعیمی، وزیر نفت عربستان اعلام کرد که تثبیت تولید نفت در سطح تولید ماه ژانویه، در حال حاضر اقدامی کافی است و در ماه‌های آینده، امکان بررسی راهکارهای دیگر نیز برای تثبیت بازار نفت وجود دارد. النعیمی ابراز امیدواری کرد که دیگر تولیدکنندگان نفت نیز از این راهکار پیروی کنند.

با وجود انتشار این خبر بازار نفت تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۶ به وقت تهران) تغییر چندانی نداشت، در واقع در ساعات اولیه روز در معاملات الکترونیکی قیمت نفت افزایش یافت و اما بعد از گذشت ساعاتی با بازگشایی بازار لندن قیمت‌ها دوباره رو به کاهش گذاشت، چراکه به اعتقاد کارشناسان و فعالان بازار نفت این تصمیم برای به ثبات رساندن بازار نفت کافی نیست و تاثیر آنی بر بازار نخواهد گذاشت؛ همچنین هنوز عملی شدن این اقدام به مشارکت دیگر تولیدکنندگان به‌خصوص ایران و عراق بستگی دارد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، بهای نفت خام آمریکا تنها رشد ۳۴ سنتی را به ثبت رساند و به قیمت ۷۸/ ۲۹ دلار به فروش رسید. نفت برنت نیز با رشد قیمتی ۶۱ سنتی به مرز ۳۴ دلار به ازای هر بشکه افزایش یافت.


توافق در پیک تولید

کارشناسان نفتی بر این باورند که تولید نفت کشورهای اوپک در ماه ژانویه در سطح بالایی قرار داشته است، بر این اساس این توافق در حال حاضر روی مازاد عرضه موجود در بازار نفت تاثیرچندانی نخواهد داشت. بلومبرگ با انتشار خبر توافق دو کشور بزرگ تولیدکننده نفت از قول اوگن وینبرگ، کارشناس بازارهای کالایی نوشت، این تنها یک توافق برای توقف رشد تولید است، همچنین اگر ایران و عراق در این توافق حضور نداشته باشند، نمی‌توان چندان آن را ارزشمند و موثر دانست.

در بیش از یکسال گذشته که اوپک تصمیم گرفت تولید خود را کاهش ندهد و در بازار نفت دخالت نکند، بهای نفت بیش از 70 درصد از بیشترین مقدار خود در سال 2014، کاهش یافته است و حتی در این مدت موسساتی مثل گلدمن‌ساکس رسیدن قیمت‌ها به زیر 20 دلار را محتمل دانستند. با این حال طی چند هفته اخیر که خبرهایی مبنی بر احتمال توافق عربستان و روسیه بر سر کاهش تولید منتشر شده، بهای نفت با وجود انتشار آمار منفی اقتصادی از کشورهای واردکننده، افزایش یافت. با این وجود روز گذشته انتشار خبر توافق عربستان و روسیه نتوانست چندان بر بازار نفت تاثیرگذار باشد. اولیویه یاکوب، مدیرعامل مشاور Petromatrix GMBH، در این خصوص به بلومبرگ گفت: توقف تولید نمی‌تواند به افزایش فوری قیمت نفت منجر شود و تنها ممکن است در نیمه دوم سال 2016 به بازگشت قیمت‌ها کمک کند. چراکه تولید این کشورها در ماه ژانویه در سطح بالایی قرار داشته است.

بر اساس این گزارش، تولید نفت روسیه در ماه ژانویه به 9/ 10 میلیون بشکه رسیده که بیشترین مقدار از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تاکنون بوده است. تولید نفت عربستان در ماه ژانویه(ماه پیش میلادی) 2/ 10 میلیون بشکه بوده که نسبت به اوج تولید این کشور در ژوئن 2015 تنها 300 هزار بشکه کمتر است. ونزوئلا نیز بر اساس آمار آژانس بین‌المللی انرژی 4/ 2 میلیون بشکه و قطر 680 هزار بشکه در روز تولید کرده‌اند.

«دنیای اقتصاد» هفته پیش در شماره 3699 خود در گزارشی به گفت‌وگو با دکتر محمدصادق جوکار، کارشناس موسسه بین‌المللی انرژی پرداخت و احتمال توافق کشورهای روسیه و عربستان را بررسی کرد. جوکار در این گفت‌وگو اعلام کرد: عربستان سیاست میانه‌ای را دنبال خواهد کرد. به این معنا که با کشورهای اوپک و غیراوپک تا آنجایی همکاری می‌کند که بهای نفت تنها قدری افزایش یابد. ممکن است با همکاری با دیگر تولیدکنندگان بهای نفت را به 40 تا 45 دلار برساند، یعنی قیمتی که تا حدودی آسیب‌های اقتصادی ناشی از افت قیمت نفت را کاهش دهد و از سوی دیگر رقمی است که تولیدکنندگان نفت شیل نتوانند با استفاده از آن به بازار برگردند. به گفته جوکار، در حال حاضر 65 درصد نفت‌های نامتعارف در آمریکا برای تجاری بودن به قیمت‌های بین 55 تا 65 دلاری نفت نیاز دارند.


افزایش تولید نفت ایران و عراق

مساله دیگری که توافق عربستان و روسیه را مورد تردید قرار داده است، مشروط کردن آن به همکاری دیگر اعضای این سازمان است. رویترز با اشاره به رفع تحریم‌های کشورمان در این خصوص نوشت: ایران قصد دارد تولید نفت خود را افزایش دهد و همچنین نماینده آن در نشست غیر منتظره مسوولان نفتی روسیه، عربستان، قطر و ونزوئلا در دوحه قطر، حضور نداشته است. به تازگی تحریم‌ها علیه کشورما لغو شده است و ایران قصد دارد تولید خود را به میزان قبل از تحریم‌ها برساند. عراق نیز چند سالی است که برنامه افزایش تولید را دنبال می‌کند و تاکنون در این امر موفق بوده است.

بلومبرگ نیز در گزارش خود مشروط بودن توافق به همکاری دیگر اعضا را مورد اشاره قرار داد. بر اساس گزارش این خبرگزاری، در نشست اخیر اوپک در دسامبر گذشته، ایران هر محدودیتی در تولید نفت خود را رد کرد. ایران تاکنون اقدامات فشرده‌ای برای افزایش صادرات نفت خود انجام داده است، به‌طور مثال این کشور اولین محموله نفت خام خود را بعد از گذشت چهار سال هفته گذشته به مقصد اروپا صادر کرد.

در خصوص مشارکت عراق نیز تردیدهایی وجود دارد، این کشور بارها اعلام کرده است برای مشارکت با دیگر اعضای اوپک در جهت کاهش تولید نفت آماده است. با این وجود عراق شرایط پیچیده‌ای دارد. این کشور که سال‌ها درگیر جنگ و تحریم بوده است طی چند سال اخیر برنامه افزایش تولید خود را با قدرت دنبال کرده، عراق در این راستا اقدام به طراحی شکل جدیدی از قراردادهای نفتی برای جذب مقدار عظیمی سرمایه خارجی در صنعت نفت خود کرده است. تولید نفت این کشور در ماه ژانویه به رکورد دیگری رسید، این کشور در این ماه به‌طور متوسط روزانه ۳۵/ ۴ میلیون بشکه نفت تولید کرده، درحالی که تولید نفت عراق در ابتدای سال ۲۰۱۱ تنها ۵/ ۲ میلیون بشکه در روز بوده است.

توافق شکننده نفتی در دوحه