گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: بازار نفت بین اخبار منتشر شده درخصوص اتحاد کشورهای عضو و غیرعضو برای به تعادل رساندن بازار و عوامل بنیادی که نشان از تداوم مازاد عرضه در بازار نفت دارد، سرگردان است. به‌طوری‌که بعد از افت مداوم در ۶ روز کاری، روز جمعه رشد قیمتی نزدیک به ۱۳ درصد را به ثبت رساند، رشد قیمتی که در ۷ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. به گزارش «دنیای اقتصاد» روز جمعه بهای نفت خام آمریکا با رشد نزدیک به ۱۳ درصد از قیمت ۲۱/ ۲۶ دلار به ازای هر بشکه به ۴۴/ ۲۹ دلار رسید. نفت برنت نیز در بازار لندن، رشد۱۰ درصدی قیمت را تجربه کرد و بر این اساس با افزایش قیمت بیش از ۳ دلاری در آخرین معاملات روز جمعه در قیمت ۳۶/ ۳۳ دلار بر بشکه به فروش رسید. در پی این افزایش قیمت برخی خبرگزاری‌های بین‌المللی اعلام کردند که از سال ۲۰۰۹ تا‌کنون بازار نفت روزی مشابه روز جمعه تجربه نکرده و این روز قیمت نفت رشد تاریخی را به ثبت رسانده است.

این درحالی است که بازار نفت نیویورک در ۶روز کاری پیش از آن مدام در حال افت قیمت بود و در طول این ۶ روز بیش از ۶ دلار (معادل بیش از ۱۸درصد) در هر بشکه کاهش یافت و مجددا به کف ۱۳ ساله خود رسید. هفته گذشته نیز با وجود رشد قیمت نفت در روز جمعه قیمت هفتگی نفت در مسیر نزولی قرار داشت، بهای نفت خام آمریکا در این هفته از قیمت ۸۹/ ۳۰ دلار بر هر بشکه در ابتدای هفته، روز جمعه به ۴۴/ ۲۹ دلار رسید که نشان از افت حدود ۵/ ۱ دلاری قیمت این نفت شاخص در طول این هفته دارد. نفت برنت نیز هفته گذشته افت قیمت هفتگی را تجربه کرد و از قیمت ۰۶/ ۳۴ دلار بر بشکه به ۳۶/ ۳۳ دلار رسید. افت قیمت نفت در طول هفته گذشته متاثر از عوامل بنیادی بازار و انتشار گزارش‌هایی از بازار جهانی که نشان از مازاد عرضه و رشد تولید داشت، رخ داد. اما روز جمعه در پی شناسایی کف و همچنین اظهارات وزیر انرژی امارات درخصوص آمادگی اوپک برای به تعادل رساندن بازار، بهای نفت مجددا رشد کرد.


افت قیمت نفت

به گزارش «دنیای اقتصاد» هفته گذشته شاهد انتشار دو گزارش مهم از بازار نفت بودیم، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و سازمان کشورهای صادرکننده نفت هر دو گزارش‌های ماهانه خود را منتشر کردند که سیگنال‌هایی منفی به بازار نفت صادر کرد. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، بهای نفت برنت در ماه ژانویه 7 دلار نسبت به ماه دسامبر کاهش یافته است و همچنین میانگین بهای این نفت شاخص در سال جاری میلادی حدود 38 دلار بر بشکه خواهد بود و در سال 2017 قیمت‌ها قدری افزایش یافته و متوسط قیمت برنت به 50 دلار خواهد رسید. اما نگرانی کارشناسان و فعالان بازار نفت از گزارش EIA زمانی بیشتر شد که این سازمان اعلام کرد با وجود افت اندک (800 هزار بشکه) حجم ذخایر نفتی در هفته منتهی به 5 فوریه، حجم ذخایر نفتی این کشور همچنان در بالاترین سطح طی 85 سال اخیر قرار دارد. به گزارش این سازمان، حجم ذخایر نفتی جهان در سال 2015 به‌طور متوسط روزانه 5/ 1 میلیون بشکه افزایش یافته است و در سال جاری این رقم به یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید که خطر پر شدن این ذخایر را افزایش می‌دهد.

از سویی EIA در گزارشی بر افزایش حجم ذخایر نفتی پایانه کوشینگ اشاره کرده است. پایانه کوشینگ که در واقع قطب حمل‌ونقل نفتی آمریکا است، علاوه بر حمل‌ونقل نفت حجم عظیمی از ذخایر نفتی این کشور را در خود جای داده است. حال بر اساس گزارش‌های منتشر شده ذخایر نفتی کوشینگ بیش از 85 درصد انباشته شده و تنها 15 درصد این ذخایر خالی است. از سویی گزارش اوپک از افزایش مجدد تولید نفت اعضای این سازمان خبر داد. بر اساس این گزارش، تولید نفت اوپک در اولین ماه سال جاری میلادی، بیش از 130 هزار بشکه افزایش یافته و به 33/ 32میلیون بشکه در روز رسیده است. در واقع بین 13 عضو این سازمان ایران 38 هزار بشکه، عربستان 2/ 44 هزار بشکه، نیجریه 74 هزار بشکه و عراق 60 هزار بشکه به تولید روزانه خود افزوده‌اند. در حال حاضر ایران با تولید 925/ 2 میلیون بشکه در روز سومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک است، در عین حال به گزارش این سازمان، قیمت نفت سنگین ایران در ماه ژانویه نسبت به ماه قبل از آن بیش از 6دلار کاهش یافته و به 24 دلار بر بشکه رسیده است.همچنین بر اساس این گزارش باوجود رشد 800 هزار بشکه‌ای تقاضا برای نفت اوپک، این مقدار به 6/ 31 میلیون بشکه در روز خواهد رسید که همچنان بیش از 700 هزار بشکه از تولید کنونی این سازمان بیشتر است.


زمزمه اتحاد در اوپک و غیر اوپک

در حالی که بهای نفت هیچ بهانه و پشتوانه‌ای برای افزایش مجدد ندارد، چندی است که زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال کاهش تولید نفت از سوی کشورهای عضو اوپک با همراهی روسیه به گوش می‌رسد که از افت شدید قیمت‌ها جلوگیری می‌کند، هرچند که بسیاری از کارشناسان احتمال توافق بین این کشورها را دور از انتظار می‌دانند، اما هربار که خبری در این راستا منتشر می‌شود بهای نفت قدری افزایش می‌یابد. روز جمعه نیز بهای نفت در پی اظهارات وزیر انرژی امارات قدری افزایش یافت. به گزارش رویترز، سهیل بن محمد المزروعی اعلام کرد که کشورهای عضو اوپک آماده همکاری در زمینه کاهش تولید هستند.وی همچنین با اشاره به احتمال کاهش ۸۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت کشورهای غیرعضو اوپک در سال جاری میلادی اعلام کرد: شرایط کنونی بازار نفت همه را وادار می‌کند تا تولید خود را افزایش ندهند.

با این وجود کارشناسان بر این باورند که علائمی مبنی بر احتمال توافق کشورهای تولیدکننده نفت درخصوص کاهش تولید و کمک برای به تعادل رسیدن بازار نفت وجود ندارد. در این خصوص به رقابت قیمتی عربستان و ایران در بازار آسیا و افزایش همزمان تولید نفت ایران و دیگر کشورهای عضو در ماه ژانویه اشاره می‌کنند. ایران که حداقل از سال ۲۰۰۶ تاکنون سیاست قیمت‌گذاری نفت خود را در تبعیت از قیمت نفت عربستان تعیین می‌کرد، در محموله‌های تحویل در ماه آینده ۱۰ درصد بیشتر از عربستان به مشتریان خود تخفیف داده است. از طرفی افزایش تولید نفت عربستان در ماه ژانویه، ماهی که تحریم‌های ایران لغو وکشورمان شروع به افزایش تولید کرد، نشان می‌دهد سعودی‌ها مایل به از دست دادن بازار نفت خود نیستند. از سویی روسیه که پیش از این اعلام کرده بود که آماده کاهش تولید نفت و همکاری با اوپک است، پیش‌بینی‌هایی بسیار پایین از بهای نفت در سال جاری دارد که نشان می‌دهد مسوولان این کشور امیدی به رخ دادن این همکار ی ندارند. به گزارش رویترز، دیمیتری تولین، معاون ارشد رئیس بانک مرکزی روسیه روزجمعه اعلام کرد که کمترین برآوردی که این بانک از بهای نفت در سال جاری دارد متوسط ۲۵ دلاری است. این درحالی است که برآورد معمولی این نهاد از بهای نفت حدود ۳۵ دلار بر بشکه است که چندان با قیمت‌های کنونی نفت فاصله ندارد.

در این بین خبر کاهش تعداد دکل‌های نفتی آمریکا نیز بر رشد قیمت نفت در روز جمعه اثر‌گذار بود. بر اساس آمار منتشر شده توسط بیکرهیوز، تعداد دکل‌های نفتی فعال در میادین نفتی آمریکا در هفته منتهی به ۱۲ فوریه ۲۸ عدد کاهش یافت و به ۴۳۹ دکل رسیده که کمترین تعداد ظرف ۶ سال اخیر است. تعداد دکل‌های نفتی آمریکا طی یک سال گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته، با این وجود تولید نفت این کشور تغییر چندانی نداشته است، در واقع تولیدکنندگان نفت شیل در حال حاضر با به کار بردن روش‌های تولید بهینه، مثلا فعال نگه داشتن دکل‌هایی که در مرکز میدان یا جایی که دارای بیشترین حجم نفت است از کاهش مقدار تولید خود جلوگیری کرده‌اند. در آخرین گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا درخصوص تولید نفت این کشور آمده است: تولید نفت خام این کشور در سال ۲۰۱۵ حدود ۴/ ۹ میلیون بشکه در روز بوده و پیش‌بینی می‌شود متوسط تولید نفت این کشور در سال جاری به ۷/ ۸ و در سال ۲۰۱۷ به ۵/ ۸ میلیون بشکه در روز برسد. همچنین بر اساس برآوردهای این سازمان با وجود افت قیمت نفت در ماه ژانویه و رسیدن به زیر ۳۰ دلار تولید نفت آمریکا تنها ۷۰ هزار بشکه کمتر از ماه قبل از آن و در سطح ۲/ ۹ میلیون بشکه در روز بوده است. با وجود گمانه‌ها و نوسانات شدید قیمتی، اغلب کارشناسان نفتی بر این باورند که قیمت نفت در ۶ ماه پیش رو رشد چندانی نخواهد داشت و حتی ممکن است به قیمت ۲۰ دلار بر بشکه نیز برسد. در این راستا بانک گلدمن ساکس اعلام کرد که در نیمه اول سال ۲۰۱۶ نوسان نفت در بازه ۲۰ تا ۴۰ دلار برای هر بشکه خواهد بود.

رشد 12درصدی نفت در هفته منفی بازارها