موسسه اساندپی گلوبال‌پلتس: انتخاب بایدن فرصت احیای تولید نفت ایران است
خیز ایران برای بازگشت به بازار نفت
در این گزارش تاکید شده است در صورت انتخاب جو بایدن، نامزد حزب دموکرات آمریکا، به احتمال قوی تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا علیه ایران تعلیق خواهد شد. در این صورت ایران می‌تواند تا ۵/ ۲ میلیون بشکه نفت در روز را وارد بازار کند اما چنانچه این اتفاق روی دهد، اوپک‌پلاس با آزمونی دشوار برای به تعادل‌رساندن بازاری رو‌به‌رو خواهد بود که همین حالا نیز از نفت اشباع است.
بر اساس این گزارش، تعلیق دوباره تحریم‌های ایران در واکنش به تغییر رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند بزرگ‌ترین تاثیر را بر بهای جهانی نفت بگذارد و تخمین زده می‌شود که با بازگشت احتمالی و سریع جو بایدن به میز مذاکرات با ایران، ایران بتواند پس از یک سال تا ۵/ ۱ میلیون بشکه نفت خود را به بازار بازگرداند و پس از آن توان بازگرداندن حجم صادرات خود به سطوح دوران برجام را نیز دارد.
به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل «دنیای‌اقتصاد»، موسسه اساندپی گلوبال‌پلتس، در تازه‌ترین تحلیل خود پیش‌بینی می‌کند که اگر پس از انتخابات ماه نوامبر آمریکا، واشنگتن تصمیم به تعلیق مجدد تحریم‌های ایران بگیرد، صادرات روزانه ۵/ ۱ میلیون بشکه نفت ایران می‌تواند ظرف مدت یک سال وارد بازار جهانی شود. گروه انرژی راپیدان که یک موسسه آماری و پیش‌بینی در بازار انرژی است، تخمین می‌زند در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات نوامبر، تا پایان سال ۲۰۲۱، صادرات نفتی ایران به ظرفیت ۸/ ۱ میلیون بشکه در روز برسد و این زمان یک سال سریع‌تر از سناریوهای تعلیق تحریم‌ها ایران است که ممکن است در صورت پیروزی دونالد ترامپ و تحت دولت وی صورت بگیرد.
باب مک‌نالی، رئیس گروه انرژی راپیدان و مشاور پیشین دولت آمریکا در زمان دولت بوش می‌گوید: «بایدن تعهدات ایالات‌متحده در برجام یا حداقل بخشی از آن را اجرایی خواهد کرد و ما تا حد زیادی از این موضوع اطمینان داریم.» کریس میدگلی، رئیس اساندپی پلتس می‌گوید که بایدن به‌وضوح خواستار احیای توافق هسته‌ای با ایران است و تهران نیز احتمالا به این موضوع تمایل دارد.
میدگلی ادامه می‌دهد: «واضح است که ایرانی‌ها با توجه به خویشتنداری در برابر خرابکاری‌ای که اخیرا در سایت هسته‌ای نطنز صورت گرفت، صبر کرده‌اند تا دولت جدیدی در واشنگتن بر سر کار بیاید.»
سناریوی ترامپ
اما اگر ترامپ برای دومین‌بار نیز در انتخابات پیروز شود، تحلیلگران انتظار دارند که تحریم‌های ایران نیز همچنان به قوت خود بمانند و حداقل برای یک‌سال، جدل‌های لفظی بین واشنگتن و تهران نیز ادامه یابد. مواجه شدن با احتمال ادامه تحریم‌ها برای چهار سال دیگر، می‌تواند تهران را به سوی انجام اقدامات دیگری که می‌تواند قبول مذاکره باشد یا توسعه فعالیت‌های منطقه‌ای برای فشار بر آمریکا، سوق دهد. اساندپی گلوبال‌پلتس در ادامه می‌افزاید: «در این سناریو، پراگماتیست‌ها در ایران ممکن است قبول کنند تا چراغ‌سبز مذاکره مستقیم با آمریکا را بدهند تا دو طرف بتوانند در زمینه سیاست خارجی به یک توافق تاریخی دست یابند.» مک‌نالی می‌گوید که با پیروزی ترامپ احتمالا در کوتاه‌مدت ریسک تقابل بین تهران و واشنگتن افزایش خواهد یافت چراکه ترامپ اجرای تحریم‌ها را سرسختانه‌تر خواهد کرد. او اشاره می‌کند که ممکن است این وضعیت به یک جنگ ختم شود اما به احتمال بیشتر، این سناریو در نهایت با نوعی از توافق به پایان خواهد رسید. تفاوت بین سناریوی پیروزی ترامپ و بایدن در زمان تعلیق تحریم‌ها است.
آزمون اوپک
توافق میان ایران و آمریکا با هر یک از دولت‌های ترامپ یا بایدن که صورت بگیرد، اوپک با چالش جدی بازگشت صادرات ۵/ ۲میلیون بشکه‌ای ایران مواجه خواهد شد و از این‌رو باید ظرفیت تولید خود را کاهش دهد تا مانع از افت قیمت‌ها شود. تولید و صادرات نفت ایران از زمانی که ترامپ تحریم‌های ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۸ را علیه این کشور بازگردانده، به‌شدت کاهش یافته است. براساس داده‌های پلتس، ایران در ماه جولای تنها ۹۸/ ۱ میلیون بشکه نفت در هر روز استخراج کرده است که این میزان کمترین رقم از سال ۱۹۸۸ بوده است و صادرات این کشور نیز به شدت کاهش یافت. سارا وخشوری، رئیس و بنیان‌گذار موسسه بین‌المللی انرژی اس‌وی‌بی در واشنگتن می‌گوید: «بازگشت صادرات نفت ایران به بازار به معنای آن است که اوپک باید تولید خود را بیش از پیش کاهش دهد، اگر خواستار آن است تا بازار نفت متعادل بماند. بازار کنونی نسبت به هرگونه افزایش صادرات نفتی بسیار حساس است که این موضوع شامل نفت ایران می‌شود. این احتمال با این وجود مطرح است که اوپک اکنون نیز وادار شده است تا میزان تولید نفت خود را به‌طور تاریخی کاهش دهد و حتی پیش از پاندمی کرونا نیز بازار نفت جهان اشباع شده بود.»
وخشوری می‌گوید که ایران با موانع فنی زیادی برای افزایش تولید و صادرات نفت خود مواجه نیست. «در واقع این کشور اکنون نیز ظرفیت تولید نفت خود را در میدان کارون‌غربی افزایش داده است.»
رید اندرسون، تحلیلگر موسسه داده‌های آماری کپلر معتقد است که ایران هم‌اکنون دارای ظرفیت تولید ۷/ ۲ میلیون بشکه نفت در روز است و می‌تواند در صورت برداشته شدن تحریم‌ها، ظرف مدت هشت تا ۱۲ ماه، ۵/ ۲ میلیون بشکه از نفت خود را وارد بازار کند. وی می‌گوید: «زمانی که توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ امضا شد، ایران نتوانست ظرفیت صادرات نفت خود را تا فصل دوم سال ۲۰۱۶ به حداکثر برساند.» برخلاف موسسه راپیدان، کپلر پیش‌بینی می‌کند که بایدن به دنبال یک توافق جدید با ایران در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود باشد تا بتواند پس از بهبود اقتصاد آمریکا، مانع از وارد آمدن زیان به تولیدکنندگان نفت آمریکایی باشد.
سعید خطیب‌زاده، یک سخنگوی وزارت خارجه ایران در این‌باره به پلتس می‌گوید: «بازگشت به بازارهای نفت جهانی اولویت ایران است. همچنین عادی‌سازی روابط تجاری نیز برای ایران از اولویت بالایی برخوردار است.»
نبرد بر سر بازار نفت
کارول نال، مدیرعامل موسسه کریتول انرژی در لندن معتقد است: «افت بهای نفت به دلیل ورود احتمالی نفت ایران به بازارها موجب فشار بر ایالات‌متحده و تولیدکنندگان خاورمیانه نیز خواهد شد. در این صورت اوپک باید در استراتژی خود تغییراتی را اعمال کند.» او می‌گوید: «همچنین بایدن نیز از هر امتیازی که در دوره ترامپ در قبال ایران ایجاد شده است حفاظت خواهد کرد، هر قدر هم که کوچک باشند و این به معنای آن است که او پیش از اینکه تحریم‌ها علیه تهران را تعلیق کند، انتظار امتیازات بیشتری از مفاد اصلی برجام از ایران دارد.» رهبران عربستان سعودی تمایلی ندارند تا با ایران به مصالحه برسند و حتی حاضر هستند تا در ازای صدمه دیدن به دلیل افزایش تولید خود، تهران نیز آسیب ببیند. اندیشکده کوییلیم لندن نیز با اشاره به این موضوع تصریح می‌کند که «با توجه به این حال و هوای سعودی‌ها، راضی کردن عربستان و امارات برای دادن بخشی از سهم بازار نفتی خود به ایران و عدم افزایش تولید نفت برای آسیب زدن به تهران، دشوار خواهد بود.»
