وضعیت توزیع سیمان برنامه دولت را برای تامین مسکن تهدید می‌کند

گروه مسکن- میترا یافتیان: پیش از اصلاح ساختار توزیع و مصرف سیمان، ‌هرگونه تصمیم‌گیری درباره سیمان و صادرات آن نتیجه مثبتی برای اقتصاد کشور نخواهد داشت. علی اصغر کیهانی، فعال صنعت بتن، در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با اعلام این مطلب، درباره مباحثی که پیرامون مازاد تولید داخلی سیمان مطرح شده است، گفت: در‌حال‌حاضر کارخانه‌های تولید بتن آماده که سیمان ماده اولیه تولید آنها است، برای تامین سیمان در مضیقه هستند و با کمتر از ۲۰درصد ظرفیت‌های خود کار می‌کنند و معلوم نیست این مازاد تولید کجا است و چگونه توزیع می‌شود، زیرا کارخانه‌های تولید بتن استاندارد به عنوان بهترین مصرف‌کنندگان این کالا به خاطر نداشتن سیمان تعطیل شده‌اند و به ناچار نوبت‌های ۲‌ماهه به مشتریان می‌دهند، اما در این میان مرکز پژوهش‌های مجلس صحبت از مازاد تولید می‌کند و معلوم است که آمار و اطلاعات رسیده به دست کارشناسان مرکز پژوهش‌ها دقیق نبوده است.

وی ابراز عقیده کرد: بدون ساماندهی مرحله توزیع و مصرف سیمان، هر تصمیمی که درباره سیمان اتخاذ شود، منجر به شکست خواهد بود، چرا که ارزیابی‌های صورت گرفته از سقف تقاضا و حجم مصرف سیمان، براساس ساختار توزیع و مصرف فعلی استوار بوده و این در حالی است که در صورت اصلاح ساختار توزیع و مصرف، واقعیت‌های بازار سیمان به چشم دیده می‌شود.

به گفته کیهانی، بخشی نگری در صنعت سیمان خسارات هنگفتی به جامعه وارد می‌کند و گاهی برخی مسوولان دولتی نیز در دام توجهیات برخی تولیدکنندگان سیمان گرفتار می‌شوند.

وی تصریح کرد: با وجود تاکید همه مسوولان کشور از جمله رییس‌جمهور، وزیر صنایع و معادن، دادستان کل کشور، شهرداری و استانداری تهران، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن و وزارت مسکن و شهرسازی، باید تامین سیمان کارخانه‌های بتن دارای گواهینامه استاندارد در اولویت باشد اما متاسفانه در شرایط کنونی که صحبت از مازاد تولید نیز می‌شود و سیمان به حد وفور در بازار آزاد موجود است، در اختیار کارخانه‌های تولید بتن استاندارد قرار نمی‌گیرد.

به اعتقاد وی، مافیای سیمان همچنان در کشور وجود دارد و نمی‌گذارد بازار سیمان ساماندهی شود.

این کارشناس در ادامه با اشاره به اظهارات دو تن از مدیران و کارشناسان صنعت سیمان یادآور شد: مدیران صنعت سیمان مدت‌ها بحث زیان‌دهی واحدهای خود را بهانه خروج سیمان از سبد حمایتی می‌دانستند و اخیرا مدیر یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های سیمان کشور‌ اعلام کرده است که به ازای تولید هر تن سیمان، ۱۵هزار تومان سود می‌برند، به بیان دیگر کالایی را که به قیمت ۲۰هزار تومان تمام می‌شود، با ۱۵هزار تومان سود به ۳۵هزار تومان می‌فروشند. یعنی این صنعت ۷۵درصد سود خالص دارد و در کشور ما هیچ فعالیتی دارای این میزان سود نیست.

وی گفت: صادرات سیمان اسم دیگر رانت پنهان نفتی است و با توجه به حجم بالای سوخت یارانه‌ای که به صنعت سیمان داده می‌شود، برای تولید هر تن سیمان ۳۲دلار یارانه انرژی به صورت سوخت کوره و برق پرداخت می‌شود و آنچه که از صادرات سیمان عاید این کارخانه‌ها می‌شود، یارانه سوخت به انضمام ۷۵درصد سود تولید است. بنابراین در صورت محاسبه قیمت سوخت و برق با قیمت جهانی و نیز اخذ قیمت واقعی منابع معدنی که توسط کارخانه‌های سیمان برداشت می‌شود، می‌توان درباره مزیت‌های صنعت سیمان حرف زد.

وی معتقد است: اگر مسوولان بخواهند می‌توانند هسته‌های تشکیل‌دهنده بازار سیاه سیمان را بشناسند، بنابراین مصالح فروش سیمان تنها به عنوان ابزار دست شبکه بزرگ‌تری به نام مافیای سیمان عمل می‌کند.

وی تصریح کرد: همواره نظام توزیع غلط سیمان در کشور ما، اجازه شکل‌گیری فرهنگ مصرف صنعتی سیمان را در سطح جامعه نداده است.

وی با ابراز تاسف از عدم حمایت مناسب از کارخانه‌های صنعتی تولید بتن و قطعات بتنی در ایران گفت: به‌رغم وجود چنین شرایطی در کشور ما، بیش از ۶۵درصد در اروپا و ۷۰درصد در آمریکا، سیمان تولیدی توسط کارخانه‌های صنعتی تولید بتن و قطعات بتنی فرآوری می‌شود، در حالی که این میزان در کشور ما کمتر از ۱۰درصد است، زیرا در نظام فعلی توزیع سیمان، کارخانه‌های بتن در اولویت آخر تحویل سیمان قرار گرفته‌اند و به عنوان مردمی ۶۵درصد سیمان وارد شبکه خرده‌فروشی و مصارف دستی می‌شود.

این فعال در حوزه صنعت سیمان اظهار کرد: سیاست‌های غلط توزیع سیمان که در پی آن بازارهای سیاه شکل گرفته، معلول ساختار غلط مصرف است و کارخانه‌های سیمان نیز در شکل‌گیری این بازار بی‌سهم نیستند.

به گفته وی، اخیرا به نقل از یک کارشناس صنعت سیمان در یکی از روزنامه‌ها مطلبی منتشر شده با این مضمون که ممکن است تعدادی از تولیدکنندگان سیمان برای فروش بخشی از تولید خود در بازار آزاد اقدام کنند و البته کارشناس دیگری نیز این جمله را تکرار کرده که قیمت هر تن سیمان در بازار آزاد بین ۹۰ تا ۱۳۰هزار تومان است و همین امر باعث شده تا تمایل برای صادرات سیمان کمتر شود، زیرا فروش سیمان در بازار سیاه داخلی نیازی به صرف هزینه‌های حمل و نقل صادراتی نخواهند داشت. حال اگر این جملات را با اظهارات کارشناس دیگری که اعلام‌ کرده بود تولیدکنندگان سیمان، آزادسازی بدون مجوز صادرات را نمی‌خواهند، در کنار هم قرار دهیم، با تکیه بر اظهارات مدیران و کارشناسان صنعت سیمان، واضح است که خلاصه این‌گونه صحبت‌ها این است که هرچند در‌حال‌حاضر در تولید هر تن سیمان ۷۵درصد سود خالص می‌بریم، اما می‌خواهیم سیمان را به خاطر انحصاری بودن تولید با ۳۰۰درصد سود بفروشیم و چون امکان واردات آن به همین راحتی‌ها فراهم نیست، انحصار تولید این کالا در دستان ما است، لذا دولت و مردم باید در این زمینه تمام خواسته‌های ما را قبول کنند.

کیهانی در پایان اظهار کرد: در‌حال‌حاضر وضعیت توزیع سیمان، به شدت برنامه دولت را برای تامین مسکن تهدید می‌کند و هیچ راه‌حلی به جز حرکت به سمت استاندارد سیمان در قالب کارخانه‌های مرکزی تولید بتن و قطعات بتنی برای ایجاد ثبات در بازار سیمان متصور نیست و هیچ‌کس جز رییس‌جمهور نمی‌تواند این مساله کهنه را حل کند و بعید است که رییس‌جمهور به گروهی تا این حد فرصت دهد که یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اقتصادی دولت را که ساخت بیش از یک‌میلیون واحد مسکونی در سال‌جاری است، به بازی بگیرند.