گودبرداری معضل اساسی در نوسازی ساختمان‌های فرسوده
اما به‌رغم وجود قوانین و ضوابط لازم برای تخریب، خلا‌های نظارتی و عدم‌توجه ساختمان‌سازها و مالکان به رعایت دستورالعمل‌های گودبرداری، باعث شده حوادث ناشی از این امر هر روز تداوم یابد.
گروه مسکن- تخریب ساختمان‌های قدیمی و گودبرداری‌های غیراصولی در شهرها هر چند مدت، تعدادی از هموطنان را به کام مرگ می‌کشاند و خسارات مالی زیادی را بر جای می‌گذارد. اما به‌رغم وجود قوانین و ضوابط لازم برای تخریب، خلاء‌های نظارتی و عدم‌توجه ساختمان سازها و مالکان به رعایت دستورالعمل‌های گودبرداری، باعث شده حوادث ناشی از این امر هر روز تداوم یابد.
محسن بهرام غفاری، رییس سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با بیان اینکه گودبرداری‌های غیراصولی یکی از رویدادهایی است که منجر به تکرار حادثه می‌شود و متاسفانه روند آن رو به افزایش است، می‌گوید: دلیل این امر ناشی از کاهش یافتن زمین در تهران است که منجر به گرایش بیشتر به سمت ساختمان‌های فرسوده برای ساختوساز می‌شود. این حوادث هم اغلب در لابه‌لای بافت‌های فرسوده رخ می‌دهد.
وی درخصوص دلایل تخریب و ریزش ساختمان‌ها با گودبرداری ساختمان مجاور اظهار می‌کند: این مالکان و سازندگان، برای جلوگیری از پایین آمدن سودهای کلان ساختوساز، از به کار بردن پایه دیواری نگهبان یا سازه‌های نگهبان جلوگیری می‌کنند.
رییس سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان با اشاره به اینکه مهندسان ناظر باید از زمان گودبرداری ساختمان مطلع باشند، می‌گوید: متاسفانه سازندگان ساختمان بدون اطلاع مهندسان ناظر به عملیات گودبرداری دست می‌زنند.
وی در خصوص دلایل دیگر این امر می‌افزاید: اغلب مهندسان ناظر مقیم نیستند و از آنجا که نظارت بر ساختمان در مراحل (اجرای فونداسیون، برقراری اسکلت، اجرای سقف‌ها و پایان کار) صورت می‌گیرد و آنها مطابق با آیین‌نامه اجرایی ماده 33 قانون نظام مهندسی موظفند تنها در این مراحل به نظارت ساختمان بپردازند و اینکه نظارت در چه مراحلی صورت گیرد به سلیقه آنها بستگی دارد.
وی ادامه می‌دهد: مساله دیگر این که با توجه به امکان‌پذیر نبودن عملیات گودبرداری در طول روز، به دلیل محدودیت حمل‌ونقل ماشین‌آلات خاکبرداری، سازندگان مجبورند عملیات گودبرداری را در شب انجام دهند که خود مشکلاتی را به همراه دارد.
همچنین مهندسان ناظر به دلیل قابل توجه نبودن حق‌الزحمه تمایل چندانی به حضور در شب از خود نشان نمی‌دهند.
وی همچنین می‌افزاید: مسامحه مالک، پیمانکار، ناظر و عوامل شهرداری در امر نظارت بر گودبرداری موجب می‌شود تا هرچند مدت حادثه‌ای در شهر اتفاق افتد.
پلیس شهرداری ایجاد شود
بهرام غفاری، برای رفع این مشکل پیشنهاد می‌دهد: وجود پلیس شهرداری به عنوان ناظر در امور ساختوساز می‌تواند با سرکشی مداوم برای نظارت بر میزان رعایت اصول فنی گودبرداری‌ها از بروز این حوادث جلوگیری کند، چرا که شهرداری بر امر گودبرداری نقاط مختلف شهر آگاه است.
وجود شکاف میان نظام مهندسی و شهرداری
بهرام غفاری، از وجود شکافی میان سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان با شهرداری نام می‌برد و می‌گوید: این شکاف، حاشیه امنی شده برای عوامل مختلف اعم از پیمانکار، مالک، مجری و حتی مهندس ناظر تا بر تخلف خود ادامه دهند.
وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: اخیرا با شورای شهر به ریاست دکتر چمران، جلساتی را با مسوولان شهرداری برگزار کردیم تا این شکاف برداشته شود.
وی تاکید می‌کند: اگر طرف‌های مذاکره، مساعی خود را به کار برند تا همکاری‌های لازم میان سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان با شهرداری انجام شود، علاوه بر این که از بروز حوادث ناگوار ساختمانی جلوگیری می‌شود، در دهه آینده نیز آثار مطلوب همکاری‌ها در زمینه استانداردهای کیفی ساختمان به ثمر خواهد رسید.
افزایش حوادث
مهندس داوود براتی، معاون حفاظت و پیشگیری از حریق و حوادث سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی تهران با اشاره به این که در دو سال اخیر، وقوع حوادث ناشی از گودبرداری غیراصولی تا حد قابل توجهی رشد داشته است، می‌گوید: تعداد ساختمان‌های با بافت‌های غیرمقاوم و فرسوده در شهر تهران کم نیستند، در همین مناطق، زمین‌ها و معابری با ابعاد کوچک و باریک نیز به چشم می‌خورد که همین مساله ریسک ریزش ساختمان‌های جانبی را افزایش می‌دهد.
وی در گفت‌وگو با ایسنا می‌افزاید: مهمترین علل وقوع این حوادث، ضعف ضوابط و مقررات در زمینه گودبرداری است و تجربه نشان می‌دهد که قوانین و مقررات فعلی پاسخگوی نیازها نیست و نیازمند یک بازنگری با حضور و مشارکت تمامی نهادها و سازمان‌های ذیربط از جمله آتش‌نشانی، سازمان نظام مهندسی، شهرداری و ... است.
براتی در عین حال معتقد است: تقسیم نکردن وظایف اصولی میان مسوولان در ساخت‌وسازها از دیگر دلایل وقوع این حوادث است و این درحالی است که حضور مهندسان سازمان نظام مهندسی نیز باید کاملا مشخص شود.
معاون حفاظت و پیشگیری از حریق و حوادث سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی تهران، ضوابط سازه نگهبان را از جمله الزامات شهرداری در صدور پروانه ساخت می‌داند و می‌گوید: غیر از این، سازمان آتش‌نشانی نیز در دستورالعمل‌های ایمنی که در صدور پروانه ساخت ساختمان‌های بلند یا کوتاه درج می‌شود، موارد ایمنی مربوط به گودبرداری را عنوان کرده است، اما در این میان مالک، مهندس ناظر و پیمانکار هستند که باید این ضوابط را رعایت کنند، از این رو حضور مهندس ناظر برای تایید همه عملیات‌های ساختوساز ضروری است.
در این میان در حالی که سازمان آتش‌نشانی و شهرداری همواره بر حضور مهندس ناظر در محل گودبرداری و نظارت مستقیم او در تمام مراحل اجرایی کار تاکید دارند، سازمان نظام مهندسی مدعی است: مهندس ناظر با نظارت مستقیم، کارگاه‌های ساختمان‌سازی را کنترل کرده و بر این اساس در تمام ساعات روز در محل ساختوساز حضور نداشته و بر این اساس در صورت وقوع حادثه، این شخص مسوولیتی ندارد.
ضرورت بازنگری قوانین
براتی با بیان این که برای کاهش وقوع این حوادث، شهرداری باید ضوابط مربوط به تخریب ساختمان‌ها و احداث ساختمان‌های جدید را بازنگری کرده و مسوولان ذیربط نیز در صدور پروانه برای ساختمان‌هایی با ابعاد کوچک و فرسوده اصلاحاتی انجام دهند، می‌گوید: بهترین روش آن است که به جای صدور مجوز برای زیرزمین، بر روی زمین مجوز دهند تا اجباری در گودبرداری عمودی وجود نداشته باشد.
به اعتقاد وی، شاید شخص مهندس ناظر تنها مسوول نباشد و علت‌ها به وظایف تعریف نشده برخی دستگاه‌ها و سازماندهی نشدن مناسب آنها بازگردد.
براتی در این باره تصریح می‌کند: صدور پروانه‌های ساخت با رویکرد جدید و تخریب ساختمان‌های فرسوده، تسهیلات شهرداری برای ساخت‌وسازهای جدید، خود یکی از علل افزایش حوادث ناشی از گودبرداری است.
معاون حفاظت و پیشگیری از حریق و حوادث سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی تهران به مهندسان ساختمان هشدار می‌دهد: با توجه به تلفات و هزینه‌های سنگین ناشی از حوادث گودبرداری، سازمان آتش‌نشانی گزارش تحلیلی و فنی را از جنبه‌های مختلف حوادث رخ داده، به شکل مصور تنظیم کرده و در جهت اصلاح روش‌ها و توسعه قوانین و ضوابط، آنها را به سازمان‌های مربوطه ارائه می‌کند و در ادامه از سازمان‌های مسوول نیز خواهان رسیدگی به حوادث گودبرداری با شناسایی مقصران اصلی حادثه است تا از وارد آمدن تلفات جانی و خسارات مالی جلوگیری شود.
به گفته مهندس براتی، پیمانکاران، مهندسان مسوول و مالک یک ساختمان موظف به رعایت قوانین ابلاغی بوده و باید به روشی عمل کنند تا این ساخت‌وسازها همراه با حوادث نباشند.
به گزارش ایسنا مهندس براتی در ادامه با ارائه هشدارهایی در خصوص قبل، حین و بعد از انجام گودبرداری، خاطرنشان می‌کند: تعیین مقاومت ایستایی ساختمان‌های مجاور محل گودبرداری، ارائه راهکارهایی جهت ایمن‌سازی آنها و هشدارهای ایمنی در خصوص تخلیه سریع ساختمان در زمان شنیده شدن صدای فرونشست پیش از گودبرداری بسیار ضرروی است.
ارسال نظر