با توجه به وعده‌های مطرح در زمینه ساخت‌و‌ساز
شرایط واردات میلیونی سیمان به کشور مهیا نیست
گروه مسکن- میترا یافتیان: در قسمت اول مصاحبه دنیای اقتصاد با یک تاجر سیمان که در شماره «دیروز» منتشر شد، برخی دلایل بازدارنده برای واردات سیمان به کشور مورد اشاره قرار گرفت. ادامه این گفت‌وگو که پیرامون وضعیت سیمان در بازارهای جهانی و چگونگی ورود آن به ایران است، بررسی شده که مشروح آن در پی می‌آید:
منوچهر عرب، تاجر بین‌المللی سیمان، یکی از مهم‌ترین دلایل عدم حمایت تولیدکنندگان داخلی نسبت به ورود سیمان به داخل کشور را محدود کردن صادرات این تولیدکنندگان دانست و افزود: با توجه به اینکه سیمان ایران با قیمت خوبی در دنیا به فروش می‌رسید (سیمان کشور ما در عراق تا بالای ۱۴۰دلار هم فروخته شد) و این امکان فوق‌العاده‌ای برای تولیدکنندگان داخلی بود که ظاهرا امروز از آنها گرفته شده و شاید طبیعی باشد که نسبت به واردات سیمان عکس‌العمل نشان می‌دهند. ضمن اینکه ما ظاهرا به لحاظ منابع اولیه از قبیل سنگ‌آهن و معادن برای کارخانه‌ها هیچ کمبودی نداریم، چون اگر این کسری وجود داشت به طور قطع این تعداد پروژه‌های سیمان، برنامه‌ریزی و اجرا نمی‌شد، چون واردات هم بسیار ناچیز بوده است. پس منابع داخلی داریم اما علت ورود کلینکر چیست؟
به نظر می‌رسد که باید کارخانه‌ها از بالاترین حد توان خود استفاده کنند اما این امر به ندرت اتفاق می‌افتد و آنچه می‌توان فهمید این است که کارخانه‌های تولید سیمان حاضر نیستند بدون هیچ منفعتی، از بالاترین توان و ظرفیت خود برای سایش کلینکرهای وارداتی استفاده کنند، چرا که از منابع خود استفاده کرده‌اند اما سود قابل توجهی، را عاید نکرده‌اند.
وی تصریح کرد: روی این آمار و ارقام صحبت کردن کار دشواری نیست، اما چگونه می‌توان آنرا اجرا کرد، به واقع این امر در مورد واردات سیمان همواره در حد صحبت باقی مانده است.
وی از دیگر مباحث باز دارنده را در واردات سیمان به ایران مشکلات ایجاد LC برشمرد و افزود: همین امور بانکی در داخل نیز در گران کردن واردات سیمان به عنوان یک کالای هزینه‌بر تاثیر بسزایی دارد.
واردات سیمان در حد حرف
وی در پاسخ به این سوال که آیا آنچه تاکنون در حوزه سیمان درباره واردات به میزان مورنیاز گفته شده، واقعی نبوده است، گفت: بله، همین طور است. زیرا آنچه خیلی خوب می‌توانند روی واردات آن مانور دهند، واردات کلینکر است و به واقع می‌توان حجم خوبی از آن را به کشور وارد کرد. در حالی که این امر در مورد سیمان صدق نمی‌کند. البته صرفه اقتصادی واردات کلینکر نیز زمانی است که کارخانجات داخلی مسوولیت سایش آن را با تجهیزات خود بپذیرند.
عراق، بهترین فرصت برای صادرات سیمان
وی با اشاره به مرز مشترک و طولانی ایران و عراق یادآور شد: عراقی‌ها تا پیش از محدود‌شدن صادرات سیمان ایران، بخشی از سیمان مورد نیازشان را از ایران می‌بردند. بنابراین آن بخشی که امروز انجام نمی‌شود از طریق کشورهای دیگر در حال تامین است. این در حالی است که با توجه به روند رو به رشد بازسازی عراق و توسعه پروژه‌های عمرانی، این کشور به عنوان یک فرصت برای تمامی کشورها به‌ویژه ایران به شمار می‌رود، چون با قیمت حمل کمتر، می‌توان سیمان موردنیاز عراق را حتی از طریق واردات کلینکر و تولید سیمان در داخل کشور تامین و با قیمت بسیار خوب در بازار عراق به فروش رساند.
وی گفت: در حال حاضر یکی از کشورهایی که می‌تواند نیاز کشور عراق را به سیمان به راحتی تهیه و تولید کند، هندوستان است که غرب آن، سیمان را صادر کرده و شرق این کشور واردات سیمان دارد. بنابراین این کشور نیز در بخش عمده‌ای دچار کمبود است. با این حال هندی‌ها بخشی از سیمان تولیدی خود را به عراق می‌فروشند، البته این میزان حداکثر ۲۵ تا ۵۰هزار تن در ماه و با قیمت هر تن ۱۰۰دلار و بیشتر است. کشور پاکستان هم امروز خود واردکننده سیمان بوده و قیمت سیمان این کشور نیز بسیار گران است و حتی توجیه اقتصادی ندارد.
بنابراین در شرایط کنونی بازار بین‌المللی سیمان عراق علاوه بر هندوستان، ناچار است کمبود سیمان خود را از طریق ترکیه، سوریه و اردن وارد کنند.
بدین لحاظ اگر ایران بخواهد برای رفع کمبود سیمان بر روی واردات سیمان از طریق هندوستان حساب کند، باید گفت خرید سیمان با قیمت بیش از ۱۰۰دلار و وارد کردن آن به کشور صرفه اقتصادی ندارد، مگر برای پروژه‌هایی که براساس محاسبات اقتصادی کاهش زمانی که باید برای اتمام پروژه صرف شود، در مقایسه با خرید سیمان با قیمت بالا توجیه‌پذیرتر باشد. بنابراین فقط در چنین پروژه‌هایی است که خرید سیمان جواب می‌دهد، در غیر این صورت واردات سیمان به هیچ وجه توجیه منطقی ندارد.
اختصاص بودجه واردات سیمان به تکمیل پروژه‌های داخلی
این فعال در حوزه سیمان در رابطه با صرفه اقتصادی راه‌اندازی کارخانه‌های سیمان در داخل به جای صرف هزینه برای واردات آن توضیح داد: هر سرمایه‌گذار که بخواهد کارخانه سیمان در داخل احداث کند تا نداند که در آینده، قرار است سیمان را در کدام بازار به فروش برساند، این ریسک را نمی‌پذیرد که کارخانه سیمان احداث کند. چون سیمان در داخل با قیمت مصوب هر تن حدود ۴۰هزار تومان به فروش می‌رسد و عرضه سیمان تولیدی فقط در داخل سود مناسبی برای کارخانه‌های سیمان ندارد.
وی معتقد است، اگر دولت نه به عنوان یک عامل مداخله‌گر و تنها در نقش یک نیروی ناظر بر عملکرد واردات و صادرات کارخانه‌های داخل کنترل داشته باشد، این کارخانه‌ها بخشی از کلینکر وارداتی را برای پوشش نیاز داخل و بخشی از آن را به عنوان صادرات برای از دست ندادن بازار عراق اختصاص می‌دهند. اما در شرایط کنونی که دولت تعیین کننده قیمت و بازار فروش سیمان است، این امکان در حد وسیع وجود ندارد.
وی در رابطه با نیاز کشور به واردات سیمان نیز ابراز عقیده کرد: ما در دنیا سرانه مصرف سیمان داریم، در دنیا برای کشورهایی مثل عراق که در حال بازسازی هستند، سرانه برای هر نفر بین ۱۲۵۰ تا ۱۵۰۰کیلوگرم، در ایران ۷۵۰کیلوگرم و در کشورهای صنعتی و پیشرفته حداکثر ۵۰۰کیلوگرم است. بنابراین با یک حساب ساده می‌توان فهمید که اگر تولید واقعی با تولید آماری مطابقت داشته باشد، نیازی به واردات نداریم. البته نوع پروژه‌های عمرانی و تصمیماتی که در سیستم مسکن گرفته می‌شود، تعادل سرانه را تغییر می‌دهد. بنابراین قطعا وقتی مسوولان می‌گویند تا پایان امسال تولید سیمان در داخل به ۴۲میلیون تن می‌رسد، ما کمبود نخواهیم داشت.
وی در پاسخ به سوالی مبنی‌بر اینکه اگر دولت تعداد کارخانه‌های داخلی سیمان را افزایش و صادرات را محدود کند، مشکل کمبود کشور به لحاظ سیمان مرتفع می‌شود یا خیر، گفت: این به زمان بهره‌برداری از کارخانجاتی که وعده داده شده، بستگی دارد.
چون یک کارخانه سیمان شاید از ۳۰۰زیرمجموعه تشکیل شده باشد که برای تولید سیمان تمامی این زیرمجموعه‌ها باید با هم هماهنگ عمل کنند. بنابراین در حال حاضر که معلوم نیست پروژه‌های سیمان در چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسند، نمی‌توان به طور قطعی گفت با توسعه کارخانجات سیمان و محدود کردن صادرات آن، نیاز داخل برطرف خواهد شد.
واردات سیمان ظرف ۵سال آینده غیرممکن می‌شود
واقعیت این است که از ۵سال دیگر واردات سیمان تقریبا امری محال می‌شود و امروز شاید با یک قیمت بالایی امکان واردات سیمان وجود داشته باشد، اما باور دارم که تا ۵سال آینده واردات سیمان به شیوه فعلی امکان‌پذیر نخواهد بود.
مگر اینکه گروهی از خارج، بیایند و کارخانه‌ای در ایران تاسیس کنند و بخشی از سیمان تولیدی را به ایران و مابقی را به بازارهای با اهمیتی چون عراق صادر کنند.
همانند چین که با مشارکت با آمریکا کارخانه‌هایی را برای تامین نیاز این کشور تاسیس و بخشی را در چین و مابقی را در سایر بازارها به فروش می‌رساند.
کمبود سیلو در بنادر، مهم‌ترین پیش‌نیاز واردات سیمان
وی با اشاره به کمبود سیلو برای تخلیه سیمان در بنادر کشور، اظهار کرد: سیمان از زمان تولید ۶ ماه عمر مفید دارد. از این زمان یک ماه طول می‌کشد تا از کارخانه به بندر مبدا برای صادرات منتقل شود، ۱۰ روز تا یک ماه هم تخلیه آن در بندر مبدا به طول می‌انجامد. بنابراین با صرف همین مدت زمان برای صادرات و تخلیه آن در بندر مقصد، زمان زیادی برای مصرف آن باقی نمی‌ماند. با این حال در کشور ما به دلیل کمبود سیلو برای تخلیه سیمان از کشتی، اگر کشتی به موقع تخلیه نشود، حداقل باید روزی ۲۵هزار دلار جریمه پرداخت شود و همین ۲۵هزار دلار اگر برای ۱۰ روز محاسبه شود، میزان جریمه به دلیل تاخیر در تخلیه ۲۵۰هزار دلار می‌شود. یعنی اینکه قیمت سیمان به ازای هر تن ۱۰دلار افزایش می‌یابد. در این صورت دولت اگر بخواهد سیمان را به دلیل اختلاف قیمت ۵دلار در هر تن، در مقایسه با سیمان بسته‌بندی به صورت فله‌ای به کشور وارد کند، به سیلو نیاز دارد. بنابراین احداث سیلو در بنادری نظیر بندر عباس و بندر امام(ره) برای تحقق واردات سیمان و عدم پرداخت جریمه تاخیر در تخلیه سیمان از کشتی‌ها امری ضروری است. وی در رابطه با مهم‌ترین راهکارهای موجود پیش روی دولت برای کاهش و رفع تدریجی نیاز سیمان در کشور ابراز عقیده کرد: دولت اگر می‌خواهد مسیری را که در چند سال گذشته رفته، امروز نیز طی کند، بهتر است فرصت و منابع مالی را برای به نتیجه رساندن پروژه‌های سیمان داخل اختصاص دهد. اما اگر نمی‌تواند، به شرط داشتن امکان سایش، کلینکر را از طریق بخش‌خصوصی وارد کند، البته تحقق این امر هم مشروط بر این است که قوانین دست و پا گیر و ریسک بالا در این بخش کاهش و یا حذف و گارانتی‌های حمل این کالا در داخل تعریف شود. همچنین دولت می‌تواند با تشکیل و فعال کردن مجموعه‌ای آشنا به روش‌های تجارت سیمان، برای یک دوره کوتاه‌مدت، کمبود سیمان را از طریق واردات برطرف کند، تا همزمان با کارخانه‌های داخلی، برای وارد کردن کلینکر، هماهنگی‌های لازم صورت گیرد. همچنین دولت می‌تواند با اختصاص بودجه واردات سیمان به اتمام پروژه‌هایی که در کوتاه‌مدت می‌توانند وارد چرخه تولید سیمان در داخل شوند نیز بخشی از کمبود کشور را مرتفع سازد. در غیر این صورت کمبود سیمان همچنان در کشور ما وجود خواهد داشت.
ارسال نظر