برندگان جایزه اسلامی معماری جهان

نیلوفر قدیری

در سال ۱۹۷۷ کریم آقاخان از رهبران اسلامی در مالزی جایزه معماری را بنیان گذاشت که اکنون ازمعتبرترین جوایز معماری دنیا است. جوایز امسال این مراسم که در کوالالامپور پایتخت مالزی برگزار شد به ساختمان‌های بسیار متفاوتی تعلق گرفت. این ساختمان‌ها یکی یک دانشگاه ویترین مانند، دیگری یک بازار و سومی یک مدرسه است که از گل و چوب بمبو ساخته شده است. معمارانی که این جوایز در ساختمان برج‌های دوقلوی مالزی به آنها تعلق گرفت از جوامع و کشورهای مختلف بودند. این زنان و مردان از چهارگوشه دنیا آمده بودند و سنین متفاوتی داشتند.

یکی از آنها معماری است اهل کشور یمن که به خاطر همکاری با موسسه همکاری فنی آلمان در احیای شهر شیبام در کشور یمن برنده این جایزه شده است. این شهر قدیمی از مکان‌های شناخته شده تاریخی از سوی یونسکو است که ساختمان‌های گلی چند طبقه دارد و از این نظر از عجایب معماری قدیم است. این شهر نشان می‌دهد که در گذشته هم ساختمان‌های چندین طبقه وجود داشته است. تا چند سال پیش این شهر به خاطر فرسودگی بسیار در آستانه فروپاشی قرار داشت. اما معمار یمنی با کمک کارشناسان آلمانی این شهر را احیا کرده و اکنون این شهر قابل سکونت است. معمار این طرح در معماری گلی تخصص دارد. جایزه دیگر این مراسم به معمار صربستانی تعلق گرفت که یک میدان کوچک و آرام را به عنوان نماد صلح در بیروت جنگ زده طراحی کرده است. شهردار شهر کودوگو که شهری کوچک در کشور فقیر بورکینافاسو است یکی دیگر از برندگان این مراسم بود. این شهردار به خاطر تلاش در احیای بازار قدیمی شهر برنده جایزه شده است. یک معمار ۷۲ ساله جهانی که پیش از این از دست ملکه انگلیس هم جایزه گرفته بود برنده بعدی بود که به دلیل طراحی دانشگاه فنی در غرب مالزی این جایزه را دریافت کرد. ساختمان این دانشگاه بسیار سبک و روشن است و هزینه ساخت آن ۵۰میلیون دلار بوده است. جوان‌ترین برنده این جایزه یک معمار ۲۹ ساله آلمانی است که به خاطر اقتصادی بودن طرح ساختمانی اش برنده این جایزه شده است. هزینه ساخت ساختمان او کمتر از ۲۰هزار دلار بوده است. او با این هزینه یک مدرسه دو طبقه مخصوص کودکان در بنگلادش ساخته که قرار است کودکان بی‌بضاعت در آن تحصیل کنند. او برای ساخت این مدرسه از مواد کاملا بومی مانند گل، کاه، بمبو و کنف هندی استفاده کرده است. طراحی این ساختمان موفقیت بسیار بزرگی در بنگلادش است. کشور بنگلادش در معرض بلایای طبیعی فراوان قرار دارد. به همین دلیل ساختمان‌های معمولی در این کشور دائما در آستانه تخریب هستند. ساختن ساختمانی ارزان قیمت از گل و کاه که به سرعت بر پا می‌شود می‌تواند خبر خوبی برای این کشور باشد.

قیمت جایزه آقاخان ۵۰۰هزار دلار است و هر سه سال معمارانی از سراسر جهان در این رقابت شرکت می‌کنند. رعایت اصول فرهنگی و اجتماعی از شرایط اهدای این جایزه است. مراسم اهدای این جایزه یا باید در یک کشور اسلامی برگزار شود و یا در کشوری که جمعیت مسلمان قابل توجهی دارد. از میان نه طرحی که امسال برنده جایزه معماری شده‌اند هشت طرح در آسیا و آفریقا واقع هستند.