راه و مسکن

فرید قدیری

شکی نیست که دولت مصمم است معضل «مسکن» به عنوان مهم‌ترین پیش‌نیاز تشکیل و تداوم زندگی در ایران را حل کند. چرا که برنامه ساخت ۵/۱میلیون واحد مسکونی در سال‌‌جاری که بخشی از آن قرار است از طریق واگذاری زمین به صورت اجاره ۹۹ساله انجام شود، خود گواهی بر این ادعا است. در این میان آنچه که به نظر می‌رسد لازم است بیشتر مدنظر قرار بگیرد، موضوعی به نام «تامین مسکن در تهران» است. فاصله بین میزان عرضه و تقاضا در بازار مسکن در پایتخت به قدری زیاد است که اگر سعی شود آن را تا حد لازم کاهش داد تاثیر قابل توجهی در این بازار در سایر شهرها و استان‌ها خواهد داشت. به عبارت ساده‌تر اگر بتوان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که در آینده‌ای نزدیک دیگر خانواده‌ای در تهران مشکل اجاره‌نشینی (به لحاظ کرایه‌ها) و خرید ملک (به لحاظ گرانی‌ها) نداشته باشد این موضوع به لحاظ روانی، این دو مشکل در سایر شهرهای کشورمان را هم حل خواهد کرد.

اما چگونه می‌توان مسکن را به عنوان مشکل قدیمی در تهران سروسامان داد؟

وزیر مسکن و شهرسازی کشورمان بارها و بارها در طول سال‌جاری اعلام کرده است در برنامه ساخت مسکن هیچ واحدی در داخل شهر تهران ساخته نخواهد شد. جدول رسمی پراکندگی و نحوه ساخت ۵/۱میلیون واحد مسکونی در سال‌جاری در کشور نیز گویای این است که سهم استان تهران از این میزان ساخت، ۲۵۰هزار مسکن است که این ۲۵۰هزار واحد باید و باید در شهرهای اطراف تهران (شهرهای جدید) ساخته و تحویل مردم شود.

اما آیا شرایط پیرامونی زمینه اسکان تهرانی‌ها در این شهرها را فراهم می‌کند؟ و یا اینکه صاحبان ۲۵۰هزار واحد مسکونی جدیدی که در سال‌جاری قرار است در شهرهای جدید اطراف تهران ساخته شوند، ساکنان این خانه‌ها خواهند بود یا فروشندگان این خانه‌ها و دوباره دلال‌بازی و...؟

پاسخ روشن است. چنانچه سیستم حمل و نقل و رفت و آمد مردم به این شهرها آماده و مهیا باشد، دولت در این راه موفق خواهد بود.

پس لازم است در کنار توجه دولت به بخش مسکن، گروهی نیز از جانب دولت کارهای کارشناسی بر روی نحوه دسترسی به شهرهای اطراف تهران را آغاز کنند.

از سوی دیگر می‌توان کاری کرد که با شرایط موجود تا حدی التهاب موجود در بازار مسکن در پایتخت آرام بگیرد.

تحقیقات گروه مسکن دنیای اقتصاد نشان می‌دهد از اواخر سال گذشته برخی خانواده‌های تهرانی که تصمیم جدی به خرید خانه داشته و دارند -اما امکانات مالی آنها اجازه صاحب‌خانه شدن در شهر تهران را به آنها نمی‌دهد- شهرهای اطراف تهران از جمله کرج را برای زندگی شبانه انتخاب کرده‌اند. این خانواده‌ها در واقع تهران را برای کار و فعالیت روزانه و کرج را برای زندگی و ‌آرامش شبانه خود انتخاب کرده‌اند. (چند آژانس حمل بار منازل در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد اعلام کردند: هفتگی به طور متوسط ۸ متقاضی اسباب‌کشی از تهران به کرج، به آنها مراجعه می‌کنند).

این مهاجرت برخی خانواده‌های تهرانی در درازمدت تاثیرات مثبتی برای شهر تهران و بازار مسکن خواهد داشت حداقل این مزیت را دارد که از میزان تقاضای موثر مسکن در پایتخت کاسته خواهد شد و قیمت‌ها در تهران به ارزش حقیقی خود خواهد رسید. لذا در این میان نقش دولت برای کمک به این انتخاب خانواده‌ها، ساخت راه‌های جدید دسترسی است. حقیقت این است که اتوبان تهران- کرج ظرفیت پذیرش خودرو بیش‌از این حد را ندارد. ترافیک و حجم خودروها در طول شبانه‌روز در این اتوبان نشان می‌دهد کشش این مسیر دسترسی به تهران و کرج خیلی کمتر از تعداد خودروهایی است که در آن تردد می‌کنند. در برخی روزها حتی ساعاتی پس از نیمه شب شاهد تردد سخت خودروها به دلیل حجم بالای آنها در این اتوبان هستیم.

پس چنانچه این اتوبان تعریض و یا مسیر جدیدی برای دسترسی به تهران و کرج ساخته شود کمک شایسته‌ای به موضوع مسکن در پایتخت خواهد شد.

وضعیت فعلی اتوبان تهران- کرج برای شهرهای جدید اطراف تهران نیز با ساخت ۲۵۰هزار واحد مسکونی در آنها در سال‌جاری و ساخت تعداد بیشتری از این رقم در این شهرها ظرف سال‌های بعد، سخت‌تر خواهد شد. لذا همانطور که در بالا هم اشاره شد می‌طلبد، در کنار توجه به مسکن، راه هم مورد توجه قرار بگیرد و اینکه اگر دولت بنا دارد از تراکم بیش از اندازه جمعیت در استان تهران به بهانه ساخت واحد مسکونی در شهر‌های جدید، بکاهد لازم و ضروری است به راه‌های دسترسی شهر‌های جدید به شهر تهران به عنوان مهمترین موضوع مرتبط با بخش مسکن توجه ویژه کند.