گفت‌وگو با رییس اداره تعاون استان تهران
بافت فرسوده را احیا می کنیم
گروه مسکن- «اکبر علی گلی»، رییس اداره تعاون استان تهران پیشنهادهای تازه‌ای برای رونق فعالیت تعاونی‌های مسکن و همزمان اقتصاد مسکن دارد.به گفته رییس اداره تعاون استان تهران، شرکت‌های تعاونی مسکن، قابلیت ترمیم بافت‌های فرسوده شهرهای بزرگ را دارند.گفت‌وگوی زیر به همین موضوع ارتباط دارد که طی آن رییس اداره تعاون استان تهران معتقد است، ۸۰درصد ساختوسازهای تهران را تعاونی‌ها انجام می‌دهند.«علی‌گلی» دهه ۶۰ را در جبهه جنگ سپری کرده و پس از آن یعنی در دهه ۷۰، وارد دانشگاه شده است.در سال‌های اخیر، او در دانشگاه‌های مختلف به تدریس مدیریت مشغول بوده است تا اینکه به اداره تعاون استان تهران دعوت می‌شود. عکس : سعید عامری
ابلاغیه اصل ۴۴ اگرچه اتفاق مهمی در بخش اقتصاد بود، ولی نقطه عطفی برای تاریخچه وجود وزارت تعاون بوده است. ارزیابی شما از این قضیه چیست؟
اگرچه ابلاغ این سیاست‌ها در این برهه از زمان اتفاق افتاد ولی تفکر اقتصاد تعاون از ابتدای انقلاب در ذهن برخی از روشنفکران جامعه ما مطرح بود. از ابتدا بخش سوم اقتصاد ایران، تعریف شد و تفکر تعاونی در آن زمان مورد توجه قرار گرفت. با توجه به شرایط کشور، این سیاست‌ها دچار فراز و نشیب‌های زیادی شد که در ابتدای انقلاب تعاونی‌های مسکن و مصرف با وجود آن تفکر اشاره شده بسیار دیده شد ولی چون ابتدای کار بود و مطالعات عمیق و ریشه‌ای بر نحوه انجام این سیاست مطالعه و تحقیق زیادی نشده بود، بعضا دچار چالش‌هایی بود که حتی از اهداف اصلی و محوری خود دور شد. به عنوان مثال، در آن زمان حمایت این‌گونه مطرح شد که فرد باید به بخش تعاون یارانه بدهد که موجب شد بخش تعاون، بعدها که به بازار رقابتی وارد می‌شود، صلابت و پایداری را از خود نشان ندهد. طبیعتا با گذر زمان و تغییر دولت‌ها، این فراز و نشیب‌ها بیشتر شد و چون قادر به ایستادن بر روی پای خود نیست قطعا صدمه می‌بیند. این مجموعه و مسائلی که اتفاق افتاد، سبب شد تا مقام معظم رهبری دستوری صادر کنند مبنی بر اینکه سیاست‌هایی تنظیم شود که در قالب چشم‌انداز‌های توسعه کشور، به قانون تبدیل شده و حمایت‌ها قانونی شود تا بتواند صلابت و استقامت را به بخش تعاون بدهد. از طرفی باید پذیرفته شود که اقتصاد ما ۳بخش دارد که شامل اقتصاد دولتی- خصوصی و تعاون می‌شود. با توجه به اینکه اقتصاد تعاون نوپا است و به تازگی ریشه می‌دواند نیازمند حمایت‌های بیشتری است چون در اقتصاد رقابتی به طور طبیعی دو بخش دیگر از رانت‌های خود استفاده می‌کنند، بنابراین ابلاغ این سیاست‌ها زمینه ای را به وجود آورد که اقدامات قانونی تعاون به عنوان بخشی که عملا نجات‌دهنده اقتصاد کشور است مطرح شود. این سیاست‌ها ابلاغ شد و از آن زمان انقلابی در اقتصاد کشور مشاهده شد. در ابتدا مشکلات و چالش‌ها زیاد بود ولی هرچه به سمت جلو پیش می‌رویم، روز به روز نقش تعاون در اقتصاد کشور پررنگ‌تر دیده می‌شود. امیدواریم که با اجرای صحیح این سیاست‌ها اقتصاد کشور به نقطه‌ای برسد که محرومیت‌زدایی کند و بیکاری را از جامعه پاک کند. ابلاغ این سیاست‌ها می‌تواند جهش بزرگی در زمینه تعاون ایجاد کند.
با توجه به اینکه بیش از ۲۰۰ روز از ابلاغ این سیاست‌ها می‌گذرد، استقبال وزارت تعاون از این قضیه به چه صورت بوده است؟
تمام سعی ما و همکاران در وزارت تعاون اجرایی کردن این سیاست‌ها است که به طور طبیعی با سه بخشی بودن اقتصاد کشور با مشکلات زیادی مواجه هستیم که مقداری محدودیت‌ها در دو بخش دیگر سبب مشکل‌تر شدن کار ما در این بخش تعاون می‌شود. با این حال ، ما تمامی سعی خود را برای تحقق اهداف اصل ۴۴ انجام خواهیم داد. امسال عملا ما وارد اجرای این سیاست‌ها شده‌ایم به عنوان مثال ما امسال باید در استان تهران سه هزار و ۷۰۴تعاونی را تشکیل دهیم که در مقایسه با سال گذشته که باید ۴۳۳ تعاونی ایجاد می‌شد، ۹برابر افزایش یافته است. از اهداف پیش‌بینی شده سال گذشته، ۳۴۰تعاونی تشکیل شد و حدود ۲۶۰۰شغل باید ایجاد می‌شد که ۱۵۰۰شغل آن در سال گذشته ایجاد شد. در سال‌جاری، با تشکیل ۲۰۰۰ تعاونی موافقت شد و حدود ۱۱۰۰تعاونی آن به ثبت رسید و شروع به کار کرد.
اما این سیاست‌ها پیش از ابلاغ اصل ۴۴ بوده است؟ بعد از ابلاغیه چه سیاست‌هایی در دستور کار قرار گرفت؟
ابلاغ اصل ۴۴ از قبل در برنامه‌ها بوده است اما برنامه‌ها برمبنای آن سیاست‌ها تشکیل شده است. بنابراین از ابتدای امسال ، ما همان سیاست‌ها را اجرا می‌کنیم. همین‌طور امسال باید ۶۳هزار فرصت شغلی و ۲۶هزار شغل واقعی ایجاد می‌کردیم که نسبت به سال
گذشته ، ۱۳ برابر افزایش یافته است. این همان جهشی است که وزارت تعاون و تمامی همکاران سعی خود را در تحقق این اهداف به کار گرفته‌اند تا بتواند سهم ۲۵درصدی خود را در طول این دو برنامه محقق کند.
در ارتباط با واگذاری سهام عدالت، در حیطه مسوولیت شما در وزارت تعاون چه اقداماتی صورت گرفته است؟
سهام عدالت هم یکی دیگر از سیاست‌های اصولی آقای رییس‌جمهور است که فقرزدایی کرده و شعار‌های حمایت از محرومان را محقق می کند. در این راستا قرار بر این بود که شرکت‌های تعاونی سهام عدالت تشکیل شوند، ماموریت تشکیل و راهبردی برعهده وزارت تعاون بود که ما هم در استان تهران این حرکت را شروع کردیم.تمامی شهرستان‌ها تا امروز دارای شرکت‌های سهام عدالت هستند و اخیرا هم مصوب شد که شمیرانات هم به صورت مجزا دارای تعاونی سهام عدالت باشد. بنابراین مرحله اول توزیع سهام با برنامه افتتاحیه رییس‌جمهور انجام شد و برخی افراد که مشمول دریافت این سهام بودند، سهام را دریافت کردند و اخیرا هم پیگیری می‌کنیم که به مابقی مشمولان سهام عدالت واگذار شود.
با توجه به انتقاد شما مبنی بر اینکه ظرفیت‌های موجود در تعاونی‌ها به کار گرفته نمی‌شود و وزارت مسکن در طول سال‌های گذشته و اکنون نیز بی‌توجهی کرده است ، با توجه به اینکه محور اصلی صحبت تعاونی مسکن است، بگویید که چه تعداد شرکت تعاونی مسکن به ثبت رسیده است و پیش‌بینی شما در مورد وضعیت آینده این گونه شرکت ها چیست؟
اگر مطالعه و تحقیقاتی در رابطه با خانه‌دار شدن تعداد زیادی از کارمندان دولت و کارگران کشور صورت گیرد مشاهده می‌شود که افرادی که از نقدینگی و امکانات مالی کمتری برخوردار بودند اکثرا از طریق تعاونی‌ها، صاحب منزل مسکونی شدند. طبیعی است حجم این کار با مشکلات و نارسایی‌هایی همراه است اما عملکردی که تعاونی‌های مسکن در زمینه خانه‌دار کردن افراد از خود نشان دادند بسیار درخشان است ولی در هیاهوی جنجالی تبلیغاتی ، این حجم گسترده و خدمات فعالیت‌ها گم شده و نارسایی و مشکلات بزرگ نمایی می‌شود. این ذهنیت موجب شده است که تعاونی‌های مسکن جزو مهجورترین بخش تعاونی‌ها باشند و همیشه مورد اتهام و سوء‌ظن و مشکلات عدیده‌ای که از این ناحیه ایجاد می‌شود باشند. عملکرد تعاونی‌های مسکن را ما به عنوان افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنیم، بسیار چشم گیر تلقی می‌کنیم و معتقدیم اگر دولت به دنبال این باشد که واقعا مردم را خانه‌دار کند تنها راه آن، تعاونی‌های مسکن است حتی به جرات می‌گویم که دولت در بازسازی مناطق زلزله‌زده‌ای مانند بم و کرمان اگر بخش تعاونی‌های مسکن را به کار می‌گرفت سرعت بازسازی بسیار بالاتر بود و هزینه کم تری نیز متقبل می‌شد. متاسفانه به دلیل بزرگ نمایی و مشکلات این بخش، ارزیابی و تشخیص وزارت خانه‌ها ملاک می‌شود و کمتر اتفاق می‌افتد که از موفقیت‌ها و خدمات تعاونی‌ها گفت‌وشنودی صورت گیرد. فرهنگ مردم ما و مطبوعات بیشتر در این قضیه دخیل است تا مسوولان. در واقع فرهنگ مردم در زمینه تعاون و تعاونی‌ها ضعیف است.
چه مواردی در مورد تعاونی‌ها عنوان می‌شود که موجب بدنامی آنها می‌شود؟ بحث نظارت ناکافی در ساختوساز و کیفیت آنها است؟
موارد مختلفی بیان می‌شود. بخشی از آن درست است ولی هر درستی بیان گر ضعف نیست. زمانی که شما در تعاونی اعلام می‌کنید که حقوق مدیرعامل باید ۲۵۰هزار تومان باشد به طور طبیعی مدیر کارآمدی که در زمینه ساختوساز فعالیت می‌کند و در بخش‌خصوصی ۳میلیون تومان درآمد دارد، هیچ‌گاه حاضر به فعالیت با شرکت‌های تعاونی نخواهد شد.
چنین چیزی وجود دارد؟
بله. یکی از مسائلی که ما در‌حال‌حاضر قصد داریم آن را حل کنیم همین مساله است. در واقع صلاحیت مدیران را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم.
از طریق نظام مهندسی؟
بله، تلاش می‌کنیم تا افراد متخصص مسوولیت و عهده‌دار این بخش‌ها شوند. به رغم اینکه این مساله به معنای کاستی و ضعف نیست.
یعنی دخالت دولت را در تعیین حقوق مدیران تعاونی‌ها را برطرف می‌کنید؟
بله، در تقویت حقوق افراد کمک می‌کنیم. در گذشته به این صورت بوده است که اعضای تعاونی، انتخابات برگزار کرده و مدیرعامل را تعیین می‌کردند. این به معنای ضعف تعاونی‌ها نبود چون قانون این گونه عنوان شده بود که هر فرد آزاد است و مختار است که کاندیدا شود و اعضا به وی رای دهند. ما سعی داریم قوانین را اصلاح کنیم. زمانی که مسکن ارزان‌قیمت عنوان می‌شود، باید هزینه‌ها کم شود یکی از دلایل موفقیت تعاونی‌ها در ارائه قیمت کمتر، این بوده است که از این گونه مدیران استفاده می‌کردند که ضعف‌هایی هم به وجود می‌آورد. ولی در عملکرد کلی، مثبت تلقی می‌شود. در‌حال‌حاضر در تهران، ۳هزار و ۷۴تعاونی مسکن وجود دارد. تا قبل از فعالیت من، تعاونی مسکن در بخش خصوصی وجود نداشت، ولی طرحی را تحت عنوان مسکن محلات عنوان کردیم که با استقبال عمومی مواجه شد و به عنوان محور احیای بافت‌های فرسوده مطرح شد. بنابراین درمیان ۳۰۷۴ تعاونی، طبیعی است که ۱۰تعاونی دچار مشکل شوند ولیکن عملکرد مجموعه تعاونی‌ها مثبت است. متاسفانه مسوولان در مورد این پتانسیل باور جدی ندارند.
منظور شما از مسوولان چیست؟
تنها وزارت مسکن نیست. حتی در سازمان مدیریت هم که برای رتبه‌بندی‌ها مراجعه می‌کنیم با چالش‌هایی مواجه هستیم.
عملکرد تعاونی‌های مسکن در تهران به چه صورت بوده است؟
آمار دقیقی از تعداد خانه‌های ساخته‌شده در‌حال‌حاضر ندارم اما می‌توانم اعلام کنم که بالای ۸۰درصد ساختوسازهای تهران توسط تعاونی‌ها صورت می‌گیرد. منطقه ۲۲ و شمالی تهران منطقه‌ای تعاونی است. آقای نصیری شهردار منطقه ۲۲ اعلام کرد اگر بخش تعاونی وجود نداشت، منطقه ۲۲ هم وجود نداشت. در شمال شرق و جنوب تهران بیشترین حجم ساختوساز مربوط به تعاونی‌های مسکن است. ما مدعی هستیم اگر دولت به تعاونی‌های محلات نقش دهند می‌توانیم تهران را با حداقل زمان و کمترین هزینه بازسازی کنیم.
مراحل آن را با شهرداری رایزنی کرده‌اید؟
بله، جلسات متعددی برگزار کرده‌ایم. مشکلی که در بخش مسکن وجود داشت این بود که منوط به کارگران و کارمندان بود. ما برای اینکه به قشری که دارای شغل آزاد و از افراد کم‌درآمد هستند، پاسخی بدهیم، این بخش را ایجاد کردیم و از طرفی مشکل جدی این است که با زلزله‌ای در حدود ۵ریشتر تخریب می‌شود که اگر شهرداری‌ها حضور بخش تعاونی را پررنگ‌تر ببینند و نقش آن را جدی تلقی کنند، به سرعت، بافت فرسوده احیا می‌شود. در واقع تنها دولت یا شهرداری‌ها قادر به این کار نیستند و همه باید به یکدیگر کمک کنیم که در این زمینه تعاونی‌های بزرگ آمادگی همکاری خود را اعلام کرده‌اند.
شهرداری چه پاسخی داده است؟
طی جلسات متعدد، شهرداری وارد این عرصه شد ولی هنوز پاسخ جدی به این امر نداده است. جلسات ما با شورا برگزار می‌شود و ما معتقدیم که اگر دوستان عنایت داشته باشند و از موضعی که دارند پایین آیند و به بخش تعاون کمک کنند، تعاونی مسکن محلات ، چاره احیای بافت‌های فرسوده است . حتی تعاونی‌های کارگری و کارمندی هم قادر به انجام این کارند. ما یک شرکت به نام «جعفریه» داریم که هویت شهرپرند با این تعاونی برقرار است . توان این تعاونی ، ساختوساز همزمان در ۳شهر جدید است. در بزرگ‌ترین انبوه‌سازان بخش خصوصی مانند شرکت خانه‌سازی ایران وابسته به تامین‌اجتماعی آمار سرمایه‌گذاری و ساختوساز آنها با آمار متوسط شرکت تعاونی‌های ما برابری نمی‌کند. دولت و مسوولان شهر و شهرداری باید اهتمام جدی به کار گیرند تا ما بتوانیم نقش بیشتری به تعاونی‌ها داده و آنها را در احیا و بازسازی بافت‌های فرسوده شرکت دهیم. من در همین جا از طرف تمامی شرکت‌های تعاونی اعلام می‌کنم که ما آمادگی احیا و بازسازی بافت‌های فرسوده را در کمترین زمان و با کمترین هزینه‌ها با شرایط حمایت دولت و مسوولان، دارا هستیم.
برای ایجاد شرکت تعاونی‌های مسکن، حمایت‌های وزارت مسکن و سایر مسوولان چگونه است؟ رویکرد شما به ثبت و ایجاد شرکت تعاونی‌های مسکن جدید به چه صورت است؟
موضوع عدم حمایت مسوولان و وزارتخانه، اغلب مربوط به گذشته است از زمانی که ما فعالیت خود را آغاز کردیم سعی بر ایجاد روابط و تعامل با وزارتخانه‌ها و بخش‌های خدمات، حمل و نقل و بازرگانی داشته ایم. با تعامل صورت گرفته، این باور شکل می‌گیرد به عنوان مثال با آقای خسروی که معاون مسکن و شهرسازی استان هستند تا قبل از برگزاری همایش مسکن برخورد نداشتیم. در آنجا بود که وی با هویت حقیقی تعاونی‌ها آشنا شد و آمار خدمات ارائه‌شده و طرح‌ها را مشاهده کردند. از آن زمان به بعد ایشان آمادگی خود را اعلام کردند.ایشان نقش اول را در زمینه واگذاری زمین‌ها و ارائه مجوزهای لازم در استان دارد. حتی ایشان برای گرفتن مجوز و دستور انبوه‌سازی را از وزیر، اعلام آمادگی کردند. بنابراین ما معتقدیم با ادامه روند همین شیوه و افزایش و بهبود فرهنگ‌سازی، بسیاری از مسوولان با ما همراه می‌شوند.
رویکرد شما برای ثبت تعاونی‌های جدید به چه صورت است؟
در‌حال‌حاضر در ۱۶روز، این پروسه صورت می‌گیرد در حالی که در گذشته مدت انجام آن ۳ماه بوده است.
برای اعطای تسهیلات بانکی موارد خاصی مدنظر گرفته شده است؟
همکاران ما مانند خود اعضا پیگیر روند کار هستند. یعنی شما موردی را نمی‌یابید که تعاونی از اول سال در زمینه تشکیل و تسهیلات با مشکل مواجه شوند. اخیرا در مورد گرفتن تسهیلات، نامه‌ای برای پیگیری نمی‌دهیم، کارشناسان معینی در بانک‌ها استقرار دارند که از زمان معرفی‌نامه تا عقد قرارداد در کنار طرح تعاونی قرار دارند که در حل مشکلات احتمالی آنها را یاری دهد.
دولت زمین را به صورت رایگان در اختیار تعاونی‌ها قرار می‌دهد؟
ابلاغیه‌ای جدید برای شهرهایی با جمعیت پایین‌تر از ۱۵۰هزار نفر است که این حرکت نوین و مثبتی است.
در این زمینه تعاونی‌ها رتبه‌بندی می‌شوند؟
خیر، بر اساس تعداد اعضا زمین موردنیاز به آنها واگذار می‌شود.
آیا مناطقی را برای انجام این طرح، وزارت مسکن در نظر گرفته است؟
در مورد شهرهایی با جمعیت پایین‌تر از ۱۵۰هزار نفر است که در این زمینه بسیاری از شهرهای استان تهران را شامل نمی‌شود که چون این امر مشکل جمعیت شهر تهران را حل نمی‌کرد دولت تبصره‌ای به آن افزود که مبنی‌بر آن در شهرهای جدید نیز کاربرد داشته باشد.
این طرح شامل کدام شهرهای جدید است؟
شهرهای جدید پردیس، اندیشه و پرند .
بحث نظارت نظام مهندسی و استانداردسازی سازمان مدیریت در بسیاری از شرکت‌ها مورد توجه است. حال بخش تعاون در زمینه کیفیت ساختمان‌ها و سایر موارد چه تضمینی می‌تواند بدهد؟
اگر تعاونی‌ها در رتبه اول کیفیت‌ها قرار نگیرند، قطعا در رتبه دوم هستند. زمانی که شما قرار است واحدی را بسازید و آن را به فروش برسانید. به فکر کم کردن هزینه‌ها و افزایش سود هستید ولی زمانی که برای خودتان خانه‌سازی می‌کنید این فکر را مدنظر ندارید. تعاونی‌های مسکن برای افراد خود خانه‌سازی می‌کنند. بنابراین دلیلی برای کم کردن هزینه‌ها برای مدیران وجود دارد چون سودی در میان نیست. دلیل وجود این ذهنیت در عوام به دو دلیل است.
یکی اینکه مدیران برای کم کردن هزینه‌ها از تجملات این ساختمان‌ها کاسته‌اند مانند نمای آنها. دلیل دیگر پرداخت‌های مقطعی اعضا است. اما هیچ گاه این موارد را در کیفیت ساختمان به معنای زیبایی ساختمان دخیل نمی‌کند چون می‌داند که بعدها مشکلات عدیده‌ای بروز می‌کند. بنابراین ساختمان‌های تعاونی از پی محکم و نمای ساده با ظرافت کمتری برخوردار است. همچنین بیش از نظارت بر ساختمان‌های تعاونی‌ها است. در انبوه‌سازان سازمان نظام مهندسی از طریق مهندس ناظر و شهرداری از طریق کنترل کیفیت بر آنها نظارت دارند در حالی که در تعاونی‌ها، علاوه‌بر این دو سازمان، بخش‌های دیگری مانند اداره کل، اعضای تعاونی‌ها و نهادهای دیگری مانند سازمان بازرسی کل کشور و وزارت اطلاعات نیز بر تعاونی‌ها و کار آنها نظارت دارند. من مدعی هستم که با‌کیفیت‌ترین و بهترین ساختمان‌ها از آن تعاونی‌ها است به شرطی که ما از نمای آنها صرف‌نظر کنیم که این مساله در همایش‌‌های برگزارشده مطرح شد که به نمای آن نیز توجه بیشتری شود که من مطلع هستم در برخی تعاونی‌ها جرقه آن نیز زده شده است. به طوری که به من گزارش دادند برخی ساختمان‌ها با نمای آلومینیوم هم ساخته شده‌اند.
ارسال نظر