گروه‌ مسکن- کارشناسان حوزه حمل‌ونقل مصالح‌ساختمانی در یک مجتمع تحقیقاتی، به فرمول بهره‌برداری بهینه از ناوگان حمل بار جاده‌ای دست پیدا کرده‌اند که با اجرای آن، هزینه مصرف سوخت در کامیون به ازای حمل هر تن بار، ۳۹ درصد کاهش پیدا می‌کند. این فرمول بعد از آن در دستور کار این تیم تحقیقاتی قرار گرفت که از یک سو قیمت سوخت کامیون‌ها با اجرای قانون هدفمندی افزایش یافت؛ از سوی دیگر هم‌اکنون ظرفیت بار تعیین شده برای کامیون‌ها با توانایی کامیون‌های جدید همخوانی ندارد؛ به‌طوری‌که کامیون‌های جدید می‌توانند بیشتر از حد مجاز تعیین شده، بار جابه‌جا کنند.

علی‌اصغر کیهانی، مسوول این تیم تحقیقاتی و مدیر مجتمع تحقیقاتی ایران‌فریمکو درباره این فرمول به دنیای‌اقتصاد گفت: با اصلاح ظرفیت حمل بار کامیون‌ها، میزان تردد و در نتیجه مصرف سوخت کاهش پیدا می‌کند.

کیهانی افزود: سوخت ارزان‌قیمت در چند دهه گذشته بخش‌های تولید و خدمات را برای کنترل مصرف صحیح انرژی تنبل کرده و از طرفی بسیاری از قوانین نیز متاثر از قیمت پایین سوخت شکل گرفته و به همین خاطر با اصلاح قیمت حامل‌های انرژی لازم است این قوانین نیز اصلاح شوند. وی ادامه داد: تا پیش از این هزینه سوخت کمتر از ۳ درصد هزینه‌های استفاده از یک کامیون را تشکیل می‌داد، لیکن

نفت‌ـ گاز لیتری ۱۵۰۰ ریالی، ۲۴ درصد و نفت ـ گاز لیتری ۳۵۰۰ ریالی ۵۷درصد هزینه‌های استفاده از یک کامیون را تشکیل می‌دهد که رقم قابل‌توجهی است. به همین خاطر پروژه‌ای از ۳ سال قبل درباره نحوه برخورد با افزایش قیمت سوخت در بخش حمل‌و‌نقل در دستور کار مرکز تحقیقات ایران فریمکو قرار گرفت که سال گذشته نتایج اولیه آن به وزارت راه و ترابری ارسال شد.

کیهانی ادامه داد: راه‌حل دیگر کاهش آثار افزایش قیمت سوخت، اصلاح ضوابط محدودیت حمل‌و‌نقل بار جاده‌ای است. در ایران برای همه کامیون‌های فرسوده، قدیمی، نو و مدل‌های روز دنیا براساس قانون متعلق به سال ۱۳۳۶ ظرفیت بار تعیین می‌شود و یکی از دلایل عدم استقبال کامیون‌داران برای نوسازی ناوگان خود همین قوانین قدیمی است؛ چراکه هیچ‌گونه امتیازی به هنگام تعیین میزان بار برای کامیون‌های جدید در نظر گرفته نمی‌شود؛ در حالی که این کامیون‌ها توانایی حمل بار بیشتری دارند. وی افزود: نگاه امروز جامعه صنعتی و توسعه یافته به راه‌سازی و راهداری، وارد فضایی به نام «بهره‌وری اقتصادی از راه» شده است، به نحوی که آسیب‌های وارده از سوی انواع کامیون‌ها به راه، در کنار رشد اقتصادی جامعه ارزیابی می‌شود و چنانچه خسارات وارده به بخش‌های مختلف راه کمتر از بهره‌وری اقتصادی جامعه از راه باشد، این خسارت‌ها قابل قبول ارزیابی می‌شود.

کیهانی درباره فرمول طراحی شده نیز گفت که این فرمول به تایید تعدادی از اساتید و مهندسین راه‌سازی، حمل و نقل و ابنیه فنی راه و مهندسین برجسته روسازی رسیده و جهت ثبت به یکی از معتبرترین سازمان‌های مهندسی حمل و نقل دنیا ارسال خواهد شد. با اصلاح ظرفیت حمل بار انواع کامیون‌ها، بخشی از هزینه‌های ناشی از افزایش قیمت

نفت‌ ـ گاز برای کامیون‌داران جبران می‌شود. در حال حاضر متوسط مصرف سوخت برای جابه‌جایی یک هزار تن ـ کیلومتر بار جاده ای در دنیا ۳۳ لیتر، ولی در ایران ۶۹ لیتر است که علت آن ظرفیت پایین بار مجاز کامیون‌ها و قدیمی بودن ناوگان حمل بار در ایران است، اما این فرمول ما را به سمت کاهش مصرف سوخت برای جابه‌جایی بار جاده‌ای هدایت می‌کند. به نحوی که متوسط مصرف سوخت برای جابه‌جایی هر تن بار خالص جاده ای به ۴۲ لیتر کاهش می‌یابد.

این فرمول ۱۱ پارامتر و متغیر مختلف کامیون‌ها و مشخصات فنی راه‌ها را در کنار هم بررسی می‌کند و ظرفیت بار انواع کامیون‌ها را تا سقف استاندارد تعیین شده از سوی کارخانجات سازنده؛ ملاک قرار می‌دهد و با ارائه مدلی از توسعه آتی ناوگان؛ آسیب‌های روسازی جاده‌ها را به حداقل می‌رساند. این فرمول منطبق بر آیین‌نامه روسازی راه‌های آسفالتی ایران، آیین‌نامه طراحی و ساخت پل، آیین‌نامه آشتو و نشریات انستیتوی آسفالت عمل می‌کند و می‌تواند در همه کشورهای دنیا مورد استفاده قرارگیرد. کشورهای سوئد، فنلاند، دانمارک، سوئیس و هلند از سال ۲۰۰۱ با تعریف پروژه‌ای به‌دنبال طراحی این فرمول بودند و این افتخاری برای کارشناسان ایرانی است که قبل از کشورهای اروپایی به این فرمول رسیده اند که به زودی با حضور مسوولان رونمایی می‌شود.