شارژ بانکی برای مسکن‌مهر

«انتشار اوراق مشارکت» و «تکلیف به همه بانک‌های دولتی» برای تامین ۱۳هزارمیلیارد تومان تسهیلات مورد نیاز مسکن مهر گروه مسکن- فرید قدیری: مهلت دوهفته‌ای رییس شورای عالی مسکن به سه عضو کابینه برای تهیه بسته‌ای که بتواند خط‌اعتباری مسکن‌مهر در بانک‌مرکزی را شارژ کند، به پایان رسیده و تاکنون ۳ طرح برای تزریق منابع جدید به صندوقی که از سال ۸۸ به‌صورت ویژه برای پرداخت تسهیلات ساخت مسکن‌مهر به‌وجود آمد، پیشنهاد شده است.

بانک‌مرکزی تاکنون ۷ هزار میلیارد تومان در قالب خط‌اعتباری به‌صورت ویژه در اختیار بانک‌مسکن قرار داده که این اعتبار نه تنها به‌طور کامل به انبوه‌سازان مسکن‌مهر پرداخت شده، بلکه معادل ۸ هزار میلیارد تومان دیگر نیز در تعهد بانک برای پرداخت به سازنده‌ها قرار دارد که باید به زودی و با پیشرفت مراحل ساخت، این تسهیلات به انبوه‌سازان واگذار شود، از سوی دیگر مسوولان وزارت مسکن پیش‌بینی کرده‌اند تا پایان امسال ۴ هزار میلیارد تومان دیگر نیز برای مسکن‌مهر مورد نیاز خواهد بود که در کل، خط‌اعتباری خالی‌شده باید حداقل به اندازه ۱۲ هزار میلیارد تومان پر شود.ساده‌ترین شکل ممکن برای شارژ خط‌اعتباری مسکن‌مهر، روشی است که دو سال پیش توسط دولت به بانک‌مرکزی ابلاغ شد که در آن، بانک‌مرکزی از منابع تحت اختیار به بانک‌مسکن ارسال کرد، اما ظاهرا این شیوه در شرایط جدید و به‌رغم نظر مساعد دولت، مقبول مسوولان بانکی واقع نشده است و مقرر شده، روش‌های جدیدی برای تامین منابع ساخت مسکن‌مهر طراحی شود که آثار تورمی نداشته باشد؛ این در حالی است که طی دو سال اخیر که بانک‌مرکزی به‌صورت مستقیم خط‌اعتباری مسکن‌ مهر را تامین کرده و رقمی معادل ۷ هزار میلیارد تومان نقدینگی از این طریق به بخش مسکن -حوزه ساخت‌وساز- تزریق کرده، این اقدام کوچک‌ترین آثار تورمی به همراه نداشته است.هم‌اکنون جمع‌بندی‌ها برای نحوه تداوم پشتیبانی بانکی از مسکن‌مهر به این سمت هدایت شده که از این به بعد با اجرای قانون یارانه‌ها، نباید پول پرقدرت در بازار مسکن سرازیر شود و به همین خاطر بانک مرکزی باید روش‌های متنوع ارائه کند و اگر این روش‌ها کارآمدی خط‌اعتباری را داشته باشد، جایگزین خط یا در کنار آن، استفاده خواهد شد.

کمیته تدوین بسته حمایت از مسکن‌مهر، با این پیش‌زمینه، تاکنون ۳ روش را برای شارژ خط‌اعتباری در نظر گرفته است که ظرف روزهای آینده با اجماع نظر سایر اعضای شورای عالی مسکن، همه یا بخشی از این روش‌ها تصویب و به‌صورت آزمایشی به‌کار گرفته می‌شود.روش اول ادامه شارژ خط‌اعتباری به میزان مناسب و به همان شکل اولیه توسط بانک‌مرکزی و از محل منابع در اختیار بانک‌مرکزی است. بانک مرکزی طی دو سال اخیر دو بار خط اعتباری مسکن‌مهر را شارژ کرد و هر بار ۳۵۰۰ میلیارد تومان منابع در اختیار بانک‌مسکن قرار داد.در روش دوم پیشنهاد شده است بانک‌مسکن تا سقف ۳ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت با سود ۱۶ درصد منتشر کند؛ به‌طوری‌که سررسید اوراق سه‌ساله باشد.این روش اما به نوعی هم‌راستا با تسهیلات مسکن‌مهر نیست از آن جهت که طول بازپرداخت تسهیلات مسکن‌مهر حداقل ۱۵ ساله است، اما برای اوراق‌ مشارکت، بانک باید هر سه سال یکبار، به فکر تامین منابع برای سررسید اوراق باشد.

روش سوم نیز سایر بانک‌ها را مکلف به حمایت از مسکن‌مهر خواهد کرد. روشی که شکل ساده‌ای از آن، در اوایل طرح مسکن‌مهر، به اجرا درآمد و شکست خورد. در سال ۸۷ با شروع طرح مسکن‌مهر، همه بانک‌ها موظف بودند از منابع تحت اختیارشان، به سازنده‌های مسکن‌مهر تسهیلات بدهند، اما بی‌میلی و عدم‌همکاری موجب شد، یک‌سال بعد، دولت بانک‌مسکن را تنها بانک مسوول و مکلف در پرداخت وام مسکن‌مهر معرفی کند.

اکنون در قالب روش سوم شارژ خط‌اعتباری مسکن‌مهر، پیشنهاد شده بانک‌های دولتی قسمتی از ۱۳ هزار میلیارد تومان منابع مورد نیاز مسکن‌مهر را از طریق بانک‌مرکزی در اختیار بانک‌مسکن برای پرداخت به انبوه‌سازان قرار دهند. اگر بانک‌های دولتی این اقدام را انجام دهند، معادل رقمی که اختصاص می‌دهند، از سهم ۲۰ درصدی که در بسته سیاستی بانک‌مرکزی موظف به حمایت از بخش مسکن بودند، معاف خواهند شد.

بانک‌های تجاری طبق بسته سیاستی- نظارتی بانک‌مرکزی، در سال جاری باید ۲۰ درصد از کل تسهیلات قابل پرداخت به بخش‌های مختلف را به بخش مسکن اختصاص دهند که این سهم تاکنون پرداخت نشده است. روش سوم در بسته حمایتی مسکن‌مهر، تاکید می‌کند در صورت مشارکت بانک‌های دولتی برای تامین و شارژ خط‌اعتباری مسکن‌مهر، تکلیف ۲۰ درصدی از روی دوش آنها برداشته خواهد شد.به گزارش دنیای‌اقتصاد، در حال حاضر کمیته‌ای مشترک از نمایندگان وزارت اقتصاد، وزارت مسکن، بانک‌مرکزی، بانک‌مسکن و معاونت نظارت راهبردی رییس‌جمهور در حال بررسی این پیشنهادها هستند. بسته حمایت بانکی مسکن‌مهر از آن‌جایی فقط دو هفته برای تصویب فرصت داشت که شتاب ساخت‌وسازهای ۹۹ساله روز‌به‌روز رو به افزایش است و حجم مراجعه انبوه‌سازان برای اخذ تسهیلات از بانک نیز زیاد است، بنابراین هر نوع اختلال یا پاسخ منفی در ارائه تسهیلات، مستقیما تاثیر منفی در عملکرد مسکن‌مهر خواهد گذاشت.

هر چند، طبق گفته مسوولان بخش مسکن، رییس شورای عالی مسکن طی روزهای اخیر تاکید کرده تحت هیچ شرایطی تامین مالی مسکن‌مهر نباید دچار خدشه شود و از محافل نزدیک به وزارت مسکن نیز خبر رسید، سازنده‌ها هرگونه مشکل در پرداخت تسهیلات را می‌توانند گزارش کنند و بلافاصله به آنها رسیدگی خواهد شد.