دنیای اقتصاد- سال گذشته را می‌توان «دوره‌ای متفاوت» برای بازار مسکن نامگذاری کرد؛ در سال 88 به رغم آنکه خرید و فروش مسکن با وقفه‌ای پنج‌ماهه، رونق گرفت و فصل به فصل، حجم معاملات افزایش پیدا کرد، اما روند افت و خیز قیمت مسکن در نهایت به کاهش 17 درصدی نرخ میانگین - در شهر تهران- منجر شد، به‌طوری‌که متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران از یک میلیون و 847 هزار تومان در سال 87 به یک میلیون و 529 هزار تومان در سال 88 رسید. اوایل سال گذشته به دلیل همزمانی با اوج‌گیری تخلیه حباب قیمت، نرخ کاهش قیمت مسکن تا منفی 30 درصد هم سقوط کرد، که به تدریج با سه برابر شدن حجم خریدهای ملکی در نیمه دوم، شتاب تعدیل قیمت اندکی آرام گرفت.آنچه تفاوت بازار مسکن با سال‌های قبل را برجسته‌تر می‌کند سهم تهران از نوسانات قیمت در کل کشور است. آمارهای اتحادیه کشوری مشاوران املاک حاکی است به‌رغم آنکه در تهران مسکن ارزان شده، میانگین قیمت کل کشور مسیر نزول را طی نکرده است.کارشناسان در بیان علت رشد منفی قیمت مسکن در دو سال پیاپی، به ممنوعیت پرداخت تسهیلات خرید اشاره می‌کنند.

گزارش «دنیای‌اقتصاد» از جزئیات افت‌وخیز قیمت مسکن در سال۸۸
مسکن 17 درصد ارزان شد
فرید قدیری
در این گزارش بخوانید: چرا قیمت مسکن دو سال پیاپی افت کرد؟
رشد پلکانی حجم معاملات مسکن در ۴ فصل سال۸۸ اگر چه شیب منحنی کاهش قیمت مسکن -که از سال ۸۷ شروع شده بود- را ملایم کرد، اما نتوانست منجر به افزایش میانگین قیمت مسکن شود.گزارش دنیای‌اقتصاد از جزئیات افت و خیز قیمت مسکن در سال ۸۸ حاکی است ارزش معاملاتی واحدهای مسکونی شهر تهران در مقایسه با سال ۸۷، ۲/۱۷ درصد کاهش پیدا کرده است.
نرخ رشد قیمت مسکن در نیمه اول سال 88 معادل 30 درصد و در یک‌سال 87 نیز رقمی نزدیک به 20درصد افت کرده بود.در سال 88 هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران به‌طور متوسط یک‌میلیون‌و529‌هزار تومان خرید و فروش شده که این رقم در مقایسه با سال 87، 2/17 درصد کاهش را نشان می‌دهد. میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران طی سال 87 نیز، یک میلیون و 847 هزار تومان بوده است.برابر آمارهایی که اتحادیه کشوری مشاوران املاک از سامانه رهگیری معاملات مسکن استخراج کرده، میانگین قیمت مسکن در کل کشور طی سال 88 رقم یک میلیون تومان برای هر مترمربع بوده است که در مقایسه با قیمت 900 هزار تومانی در سال 87، ارزش معاملات ملکی نزدیک به 10 درصد - متری 100 هزار تومان- افزایش داشته است.به این ترتیب تهران که همواره به عنوان شهر پیشتاز در رشد قیمت مسکن مطرح بود، در سال گذشته نه تنها نقش موثری در افزایش جزئی قیمت مسکن در کل کشور نداشته است، بلکه در پایتخت متفاوت از برخی کلان‌شهرها، قیمت ملک کاهش نیز داشته است.به گزارش دنیای‌اقتصاد و براساس اعلام مرکز آمار ایران در شهر تهران متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در بهار، تابستان، پاییز و زمستان سال گذشته به ترتیب یک میلیون و 500 هزار، یک میلیون و 400 هزار، یک میلیون و 548 هزار و یک میلیون و 670 هزار تومان بوده است.در سال گذشته، قیمت مسکن نوسانی در حد متری 100 هزار تومان داشته و فصل به فصل افزایش و سپس کاهش را تجربه کرده است.روند افت و خیز قیمت مسکن در تهران طی سال قبل به این صورت بوده که در دو فصل اول سال - بهار و تابستان 88- به ترتیب کاهش 25 و 30 درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل اتفاق افتاد که علت این کاهش شدید نیز رکود معاملاتی در آن زمان بود. در اوایل سال گذشته، تقاضا برای خرید مسکن به شدت کاهش پیدا کرد و تحت تاثیر آن، حباب قیمت‌ها شروع به تخلیه شدن کرد.اما در نیمه دوم پارسال، بعد از آنکه سطح عمومی قیمت مسکن در تهران به حد طبیعی خود نزدیک شد، مراجعه‌ها برای خرید ملک افزایش پیدا کرد، به‌طوری‌که حجم معاملات مسکن از 1800 فقره در تیرماه 88 به 4800 فقره در مهرماه رسید. این رشد شدید در تقاضای خرید مسکن، قیمت‌ها را اندکی دستخوش تغییر صعودی کرد، به‌طوری‌که متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی از یک میلیون و 400 هزار تومان در تابستان پارسال به یک میلیون و 500 هزار تومان در پاییز همان سال رسید.به گزارش دنیای‌اقتصاد رشد حجم خرید مسکن در زمستان پارسال دوباره تشدید شد که این بار رشد معاملاتی، به میزان 5 درصد در تحریک قیمت‌ها موثر واقع افتاد، به‌طوری‌که متوسط قیمت مسکن در تهران از متری یک میلیون و 590 هزار تومان در زمستان 87 به‌یک‌میلیون و 670 هزار تومان در زمستان 88 رسید.
دو عامل تاثیرگذار بر ارزانی‌ دوسال اخیر
به گزارش دنیای‌اقتصاد، اگرچه هنوز مرکز آمار ایران میانگین قیمت مسکن را در تهران طی سال 88 اعلام نکرده، اما ارزش معاملات ثبت شده در سامانه رهگیری - وابسته به وزارت بازرگانی- حاکی از آن است که پارسال به عنوان دومین سال پیاپی، بازار مسکن دوره تعدیل قیمت‌ها را تجربه کرد. دوره‌ای که در طول 17 سال اخیر تقریبا بی‌سابقه بوده و تا این حد، ارزش معاملات املاک مسکونی کاهش نیافته بود.
درباره اینکه چرا قیمت مسکن در سال‌های ۸۷ و ۸۸ با رشد منفی روبه‌رو شده، تحلیل‌های متنوعی مطرح است که مهم‌ترین آن تاثیر مسدودشدن پرداخت تسهیلات خرید مسکن توسط بانک‌ها است.
کارشناسان مسکن در خصوص کنترل بازار مسکن معتقدند، تسهیلات خرید مسکن تاثیر تورمی در بازار دارد. تجربه دو سال اخیر نشان داده ممنوعیت در پرداخت این تسهیلات، محرک‌های قیمتی را از بازار مسکن خارج کرده، به‌طوری‌که به‌رغم افزایش خرید‌ها، قیمت، روند کاهشی خود را حفظ کرده است.
طی ماه‌های اخیر، نیاز بازار مسکن به وام خرید بیشتر از گذشته احساس شد به دلیل آنکه کاهش قیمت مسکن، سهم تسهیلات مثلا ۲۰ میلیون تومانی- به شرط پرداخت- در کل ارزش ملک را افزایش داده بود. از سوی دیگر، گروهی از کارشناسان مسکن نزدیک به دولت، درباره دلایل افت قیمت مسکن موضوع مسکن‌مهر را پیش می‌کشند و می‌گویند ساخت‌وسازهای مسکن‌مهر باعث شده عرضه در بازار افزایش و در نتیجه قیمت‌ها تعدیل شود!
درباره این قبیل اظهارنظرها می‌توان گفت: طرح مسکن‌مهر فقط در اوایل سال 87 زمانی‌که نزدیک به 4 میلیون خانوار در این طرح ثبت نام کردند، در بازار مسکن تاثیر گذاشت.آن زمان معادل ثبت‌نامی‌ها، تقاضا از بازار خارج شد، اما به تدریج که تعدادی از افراد انصراف دادند، تعدادی حائز شرایط شناخته نشدند و تعدادی هم از انتظار طولانی ناامید و به ناچار قصد خرید آنی را کردند، تاثیر مثبت طرح کمرنگ شد.
در حال حاضر به دلیل آنکه فقط حدود ۹۰۰ هزار نفر واجد شرایط مسکن‌مهر هستند که تقریبا همه این افراد متقاضی موثر در بازار مسکن محسوب نمی‌شوند، بنابراین رابطه منطقی بین این طرح و ارزانی مسکن وجود ندارد. هر چند نقش روانی طرح مسکن‌مهر در کنترل قیمت‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت.