صنعتی‌سازی مسکن به کجا رسید؟

طبق وعده دولت تا امروز باید ۱۵۰ کارخانه تولید مسکن احداث شده باشد

حاشیه‌های پروژه «ساخت مسکن ۲ ماهه»

در حال حاضر فقط زمینه احداث ۳۰ کارخانه قطعات ساختمانی فراهم است. فرید قدیری

لیلا درخشان

یک‌سال از فراخوان وزارت صنایع برای احداث کارخانه‌های تولید مسکن می‌گذرد، اما شواهد نشان می‌دهد به دلایلی این کارخانه‌ها هنوز نه احداث شده و نه به بهره‌برداری رسیده است.

تولید صنعتی مسکن اواخر سال ۸۶ به سیاستگذاری‌های بخش مسکن وارد شد و اوایل سال گذشته از سوی مقامات ارشد دولت به عنوان ماموریت جدید وزارت صنایع در نظر گرفته شد.

هم‌اکنون بسیاری از انبوه‌سازان حرفه‌ای منتظر احداث چنین کارخانه‌هایی هستند تا با استفاده از محصولات این کارخانه‌ها شیوه ساخت و ساز را تغییر دهند.

صنعتی‌سازی مسکن تا چند ماه آینده به شدت مورد احتیاج همه سازندگان مسکن قرار خواهد گرفت. در آینده‌ای نزدیک یارانه انرژی آزاد می‌شود و در نتیجه هزینه سوخت برای تولید مصالح سنتی نظیر آجر، سیمان، گچ و ... به شدت افزایش خواهد یافت. در آن زمان سازنده‌‌ها

خواه‌ ناخواه به سمت استفاده از مصالح پیش‌ساخته رو خواهند آورد، اما آیا چنین مصالحی در کشور به اندازه کافی وجود دارد؟

شکل ساخت‌وسازهایی که هم‌اکنون در سطح شهرها در حال انجام است، اثبات می‌کند که تلاش دولت برای به‌کارگیری فناوری‌های نوین ساختمانی در کشور فعلا در حد تاکید و سخنرانی برخی مسوولان و هشدار در پشت تریبون‌ها پیش رفته و فعلا آنچه که سخنگوی دولت خرداد ماه سال ۸۷ درباره صنعتی‌سازی ساختمان مورد توجه قرار داده بود، محقق نشده است. بر مبنای آنچه دولت به نقل از سخنگوی خود در ۱۱ خرداد سال ۸۷ وعده داده بود، باید تا پایان امسال ۳۰۰ کارخانه تولید مسکن در کشور ساخته شود؛ یعنی هر دو روز یک کارخانه!

پس تاکنون باید ۱۵۰ واحد صنعتی با تولید مصالح پیش‌ساخته به مرحله بهره‌برداری رسیده باشد. آیا این اتفاق افتاده است؟

به نظر می‌رسد اکنون وقت آن رسیده که نمایندگان ویژه رییس‌جمهور در شورای عالی مسکن درباره به نتیجه رسیدن یا نرسیدن این مصوبه دولت تحقیقاتشان را آغاز کنند تا دستگاه‌هایی که در این‌باره احتمالا کوتاهی کرده‌اند، پاسخگو باشند.

به گزارش دنیای اقتصاد، مرکز تحقیقات ساختمان به عنوان نماینده وزارت مسکن ماموریت تایید فناوری‌های نوین -که عمدتا وارداتی است- را بر عهده دارد و تاکنون بیش از ۴۰ فناوری را تایید کرده است.

از سوی دیگر سازمان گسترش و نوسازی صنایع نماینده وزارت صنایع برای حمایت از احداث کارخانه‌های تولید مسکن است؛ ماموریتی که ماموران آن بعید است تا این لحظه دفاعی از عملکردشان داشته باشند.

در حال حاضر بیش‌از ۹۵‌درصد ساختمان‌های جدید به روش سنتی و با استفاده از مصالح خام و کارگران زیادی ساخته می‌شود. این درحالی است که اگر مصوبه سال ۸۶ دولت در استفاده از مصالح نوین تاکنون به نتیجه رسیده بود، سرعت ساخت مسکن و بهره‌وری از مصالح ساختمانی افزایش چشمگیر یافته بود.

هرچند وزارت صنایع خرداد ماه سال گذشته فراخوانی در این زمینه صادر کرد، اما به دلیل رغبت اندک سرمایه‌گذاران به این رشته صنعتی، فراخوان به نتیجه مطلوب نرسیده است.

سرمایه‌گذاران صنعتی به دو دلیل رغبتی به ورود در این حوزه را ندارند. تولید صنعتی مسکن سرمایه زیادی می‌خواهد، اما بازار مصرف این نوع تولیدات قابل تضمین نیست.

سرمایه‌گذاران صنعتی سازی ساختمان با چشم می‌بینند که تقریبا همه بساز و بفروش‌ها همچنان با شیوه سنتی کار می‌کنند و در واقع علاقه‌ای به استفاده از فناوری نوین وجود ندارد. به همین دلیل آنها در این حرفه تامل می‌کنند.

به نظر می‌رسد بازار مسکن با تولید صنعتی مسکن میانه خوبی ندارد، چون نمایندگان دولت در این زمینه فرهنگ‌سازی خوبی انجام نداده‌اند.

کارشناسان مسکن درحالی که به شدت بر رونق ساخت صنعتی مسکن تاکید دارند، توصیه می‌کنند: دولت قبل از احداث یا تولید فناوری‌های نوین، فرهنگ استفاده از این تولیدات را نهادینه کند. توصیه‌ای که متولیان در این حوزه پشت گوش انداخته‌اند.

از سوی دیگر وزارت صنایع قول حمایت‌های بانکی از سرمایه‌گذاران را داده است، در حالی‌که گفته می‌شود تعدادی از طرح‌ها به دلیل عدم پرداخت وام بانکی معطل مانده است.

به گزارش خبرنگار دنیای اقتصاد در حال حاضر ۱۱۷ درخواست تولید مسکن پیش‌ساخته به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ارسال شده است که تاکنون برابر اعلام معاون وزیر صنایع (سید طاهر طاهری) فقط زمینه احداث این کارخانه‌ها آن هم در حد ۳۰ واحد صنعتی فراهم شده است!

«ساخت مسکن ۲ ماهه» فعلا مسکوت است؟

در همین راستا ۶ ماه از اعلام دستیابی به فناوری «ساخت مسکن دائمی در عرض ۲ ماه» می‌گذرد، اما به دلایلی که هنوز مشخص نیست، عوامل این پروژه تمایلی به تشریح جزئیات طرح ندارند.

آذرماه سال گذشته فاطمی عقدا، معاون وزیر مسکن از دستیابی به فناوری ساخت ۲ ماهه مسکن خبر داد و همان زمان اظهار امیدواری کرد: خط تولید این فناوری حداکثر تا یک ماه بعد به بهره‌برداری برسد.

اکنون ۶ ماه از آن یک ماه می‌گذرد و نه‌تنها جزئیات این روش بدیع صنعتی‌سازی مسکن اعلام نشده است، بلکه خبری هم از بهره‌برداری از خط تولید سریع‌سازی مسکن نیست.

جالب آنکه رییس مرکز تحقیقات مسکن

۲۳ خرداد (ماه گذشته) مجددا از دستیابی به فناوری تولید صنعتی واحدهای مسکونی در عرض ۲ ماه خبر داد و در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر باز تاکید کرد، ساخت نمونه مسکن دائم با استفاده از این روش تا یک ماه دیگر به اتمام می‌رسد. خبرنگار دنیای اقتصاد با توجه به سررسید شدن این وعده، تلاش کرد از طریق روابط عمومی این مرکز درباره ساخت مسکن با روش جدید کسب اطلاع کند، اما در پاسخ شنید این پروژه فعلا مسکوت است و در این باره از ما سوال نکنید. البته رییس مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان در این‌باره به دنیای اقتصاد گفت: هیچ سکوت یا تعلیقی مطرح نیست. فقط قرار است بزودی با حضور وزیر مسکن از این پروژه رونمایی شود.

این گفته فاطمی عقدا بدان معناست که پروژه ساخت ۲ ماهه مسکن با همه جزئیات نهایی شده و فقط منتظر افتتاح است.

این درحالی است که اعلام دستیابی به چنین فناوری ارزشمندی با استقبال بی‌نظیر از سوی سازندگان مسکن روبه‌رو شده که تعدادی از آنها در تماس با دنیای‌اقتصاد خواستار تشریح جزئیات طرح، نظیر قیمت ساخت آن شده بودند. در همین حال برخی از محافل کارشناسی تاکید دارند که اگر چه مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان پروژه ساخت مسکن دوماهه را در قالب مسکن دائمی ترویج کرده است، اما واقعیت این است که این خانه‌ها کارکرد موقت دارند که در حوادث طبیعی باید مورد استفاده قرار گیرند. .به اعتقاد این کارشناسان همین امر باعث شده تا بخش خصوصی برای راه اندازی خط تولید این نوع محصول پیش‌قدم نشود، چرا که به اعتقاد آنان در وضعیت فعلی مردم به دنبال مسکن دائمی هستند و مسکن موقت برای آنان استفاده‌ای ندارد.

نقش انبوه‌سازان در صنعتی‌سازی

رییس انجمن انبوه‌سازان تهران معتقد است، در حالی‌که نیاز سالانه تولید مسکن کشور در سال ۵/۱میلیون واحد مسکونی است، اما می‌بینیم که تنها ۴۰۰هزار واحد مسکونی تولید می‌شود، پس چاره‌ای جز حمایت از صنعتی‌سازی مسکن نیست.

ایرج رهبر در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه صنعتی‌سازی راهگشای حل مشکل کمبود مسکن خواهد بود، اظهار داشت: رکود کنونی بازار مسکن در حال طولانی شدن است و این وضعیت لطمات جبران‌ناپذیری به تولید مسکن وارد می‌کند، چرا که انگیزه برای سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.

وی ادامه داد: انبوه‌سازان مسکن همواره درخواست داشته‌اند که اگر قرار است امسال روش صنعتی‌سازی مسکن در کشور پیاده شود، پس باید انگیزه برای تولید مسکن در کشور افزایش یابد، اما می‌بینیم که رکود موجود در بازار این انگیزه را کاهش می‌دهد.

رییس انجمن انبوه‌سازان مسکن تهران

خاطر نشان کرد: اعطای تسهیلات به انبوه‌سازان، صنعتی‌سازی مسکن را گسترش خواهد داد، چرا که با صنعتی‌سازی می‌توان روش‌های سنتی را کنار گذاشته و همزمان کمیت مسکن و کیفیت مسکن را گسترش داد.

رهبر در ادامه با بیان اینکه منحنی رکود و رونق مسکن هر چند سال یک بار در بخش مسکن رخ می‌دهد، گفت: طولانی و فشرده شدن رکود بازار مسکن خطرناک است، چرا که انباشت تقاضا برای مسکن به دلیل رکود افزایش و احتمال جهش قیمت مسکن نیز افزایش می‌یابد.