گروه مسکن - سحر باباخانی: شاید چندان قابل‌تصور نباشد که ۳۲ کیلومترمربع از ۷۳۰ کیلومتر مربع از مساحت پایتخت را بافت فرسوده در بر گرفته است و این رقم برابر است با ۶۵۰‌هزار خانه فرسوده و در حال ریزش که قابلیت نوسازی و اسکان نفرات بیشتری از پایتخت‌نشینان را داراست. با استناد به گفته رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران ۳۳‌هزار میلیارد تومان سرمایه لازم است تا کل بافت فرسوده نوسازی شود،در این میان، فروش اوراق مشارکت به همراه فروش متری مسکن دو راهکار کوتاه مدتی است که به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها گره‌گشای این معضل چندین و چند ساله باشند.

رسول خادم، (رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران)، در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد تاثیر فروش اوراق مشارکت را بر نوسازی بافت‌های فرسوده غیرمستقیم ارزیابی کرد و در این باره توضیح داد: اوراق مشارکت برای وصول پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و مبلغ قابل‌برداشت از این رقم، کمتر خواهد بود، چراکه وضعیت کنونی فروش اوراق مشارکت چندان مساعد نیست.

تعهد ده ساله دولت برای نوسازی بافت‌های فرسوده

خادم همچنین درباره وظایف دولت در قبال این پروژه توضیح داد: دولت مطابق برنامه چهارم توسعه باید ظرف مدت ۱۰ سال کل منابع نوسازی بافت‌های فرسوده را تامین کند، ولی واقعیت آن است که متاسفانه ظرف چند سال اخیر رقم ناچیز اوراق مشارکت به دلیل بوروکراسی‌های موجود و پیچیدگی‌های اداری محقق نشده است، در صورتی که دولت باید از طریق تسهیلات بانکی و کمک‌های نقدی به همراه بخش خصوصی به این طرح کمک کند.

سهم دولت و شهرداری ۲۰‌درصد است

به عقیده این مقام مسوول، ظرفیت‌های کافی برای نوسازی بافت‌های فرسوده وجود دارد ولی منابع کافی در این زمینه تعریف نشده است.

برای مثال از ۳۳‌هزار میلیارد تومان هزینه این پروژه ۲۰‌درصد باید در قالب سرانه‌های عمومی توسط دولت تامین شود و ۸۰‌درصد مابقی برعهده بخش خصوصی است. لازم به یادآوری است که این رقم با احتساب کمک‌های مالی بخش خصوصی ۱۶۵‌هزار میلیارد تومان (با ارزش ریالی سال ۸۷) محاسبه شده است.

خادم در ادامه با تاکید بر سرعت رسیدگی به این معضل گفت: هرچه این پروژه به تعویق بیفتد، بر مشکلات اقتصادی و فرهنگی افزوده می‌شود و ما زمان مفید را از دست می‌دهیم.

مزایای مشارکت مردم در بافت‌های فرسوده

با در نظر گرفتن کمک‌های ناچیز دولت به این طرح و لزوم مشارکت هر چه بیشتر مردم و بخش خصوصی جای تسهیلات ویژه و پشتیبانی همه جانبه شهرداری خالی به نظر می‌رسد.

رسول خادم درباره این تسهیلات توضیح داد: کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز و ارائه زمین از اراضی ذخیره شهرداری به همراه پرداخت ۵۰‌درصد از عوارض ساخت در کنار ایجاد تسهیلات بانکی (۷۰‌درصد هزینه ساخت در قالب پیش‌فروش) هم برای بخش خصوصی و هم برای مردم انگیزه ایجاد می‌کند.

رییس کمیسیون توسعه و عمران شهر تهران از فروش اوراق مشارکت و فروش متری مسکن به عنوان پروژه‌های مکمل و فرعی یاد کردو گفت: باید این دو را در کنار الگوهای اقتصادی دیگر در نظر بگیریم و باید مدل اصلی مدلی باشد که درآن از اراضی ذخیره شهرداری استفاده شود و هزینه ساخت‌وساز کاهش پیدا کند.

هیچ‌کدام از دو طرح به موفقیت نمی‌رسند

همان طور که از سرعت و پیشرفت این دو پروژه به نظر می‌رسد، فروش متری مسکن و فروش اوراق مشارکت هیچ کدام به نتیجه نمی‌رسد.

خادم نیز با تایید این موضوع گفت: فاصله منابع مورد نیاز و منابع موجود این قضیه را ثابت می‌کند.

در کنار این مباحث، چندی پیش اعلام شد که شهردار تهران طی نامه‌ای از رییس‌جمهور خواست تا سود اوراق مشارکت را افزایش دهد، ولی رییس کمیسیون عمران در این باره به دنیای اقتصاد گفت: سال گذشته سود این اوراق ۱۹‌درصد اعلام شد، ولی باز هم چندان تاثیری ندارد، چون گاهی فاصله ریالی پروژه‌ها آنقدر زیاد است که هزینه‌های مدیریتی نیز چاره ساز نیست و باید ذخیره اراضی شهرداری، آورده این سازمان در این رابطه باشد.

سرعت کار با نیاز تهران همخوانی ندارد

همیشه بحث و بررسی بر سر موفقیت و عدم‌موفقیت دو طرح فروش متری مسکن و انتشار اوراق مشارکت در نوسازی بافت‌های فرسوده وجود داشته است. به اعتقاد خادم، پروژه نوسازان شهرداری ناموفق نبوده، اما سرعت کار با نیاز پایتخت و رویکرد طرح جامع مسکن همخوانی ندارد. این نکته‌ای است که شهردار تهران نیز به آن اذعان دارد و می‌داند که با این ابزارها نمی‌شود به جنگ بافت فرسوده رفت، ولی با اولویت‌بندی درست، این عملیات اجرایی می‌شود، چراکه مدیریت شهری نشان داده که در پروژه‌های کلانی چون تونل‌های شهری موفق عمل کرده است و در حالت عادی بازسازی هر منطقه نباید بیشتر از ۲ سال زمان ببرد.