مسکن مهر ریز دیده می‌شود؟

بزرگترین علامت سوال مسکن مهر میزان سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در کل این پروژه از ابتدای کار‌تا‌کنون است شاید هنوز کسی پاسخ این پرسش مهم را نداند فرید قدیری

آنچه از ابتدا تاکنون بر «مسکن مهر» گذشته فقط یک نتیجه صریح و قابل درک برای عموم داشته؛ اینکه مسیر رسیدن به کارنامه ۵/۱میلیون واحد مسکونی روی زمین‌های دولتی نامعلوم، سخت و برای همه نامشخص است.

درواقع هرچقدر به عمر «مسکن مهر» در کشور افزوده می‌شود، واقعیت این پروژه ملی، بیشتر برای مردم و دولت آشکار می‌شود و دست‌اندرکاران این طرح بهتر روی کار مسلط می‌شوند. به قول یکی از مسوولان تهرانی مسکن مهر، دولت قول داده به اندازه شهر کرج واحد مسکونی روی زمین‌های ۹۹ساله ساخته شود. اما کرج ده‌ها سال طول کشیده تا حدود ۲میلیون جمعیت ساکن در خود جای دهد. درحالی‌که براساس وعده‌ها، به استعداد همین جمعیت باید ظرف دو سال در ۳۰ استان کشور واحد مسکونی ساخته شود. آیا امکان این کار وجود دارد؟

حال اگر بی‌پاسخ ماندن این پرسش را اولین بی‌احتیاطی در برنامه‌ریزی روزهای اول مسکن مهر در نظر بگیریم. دومین عاملی که باعث شده در ماه‌های اخیر اعتماد به سرانجام این پروژه ملی با اما و اگر روبه‌رو شود، ناهماهنگی بین وزارت مسکن و وزارت تعاون با بانک‌ها است.

در بسیاری از استان‌ها گفته می‌شود بانک‌ها همکاری مناسبی با مسکن مهر نداشته‌اند. در استان تهران این همکاری در حد صفر بوده و در استان فارس نیز عملکرد ضعیف گزارش شده است.

آیا بانک‌ها پولی برای پرداخت وام ۱۴میلیون تومانی ندارند؟ اگر اینطور است پس قضیه خط اعتباری ۲۴۰۰میلیارد تومانی بانک مرکزی چیست؟

مگر نه اینکه بانک مرکزی اعتبار جداگانه مختص مسکن مهر کنار گذاشته است؟

آیا بانک‌ها مشکل قانونی در پرداخت وام به واحدهایی که روی زمین‌های دولتی ساخته خواهد شد، دارند؟ این مساله در پایان سال ۸۷ با نشست مشترک بین رییس بانک مرکزی، وزیر تعاون و وزیر مسکن مرتفع شد. اما هنوز اصل موضوع عدم پرداخت وام مسکن مهر و از همه مهمتر وام آماده‌سازی زمین با علامت سوال بزرگی روبه‌رو شده که مسوولان بخش مسکن هم جسته ‌و گریخته نسبت به این موضوع گلایه دارند.

شاید بانک‌ها نگران برگشت اصل وام هستند. به‌خاطر اینکه وام‌گیرندگان گروه‌های کم‌درآمد هستند و ممکن است نتوانند اقساط را به موقع بپردازند.

موضوع «بانک و مسکن مهر» دومین ابهام موجود در سر راه این پروژه ملی است.

بزرگترین علامت سوال

اما بزرگترین علامت سوال مسکن مهر میزان سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در کل این پروژه از ابتدای کار تا کنون است. شاید هنوز کسی پاسخ این پرسش مهم را نمی‌داند.

اطلاع از میزان هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در پروژه ملی مسکن مهر می‌تواند دولت را در اتخاذ تصمیم برای کسب بازدهی مطلوب در طرح کمک کند. ساده‌ترین نوع این کمک این است که مثلا دولت می‌تواند مقایسه‌ای بین آورده مردم (تعاونی‌ها) با آنچه خودش از بابت زمین مشارکت کرده، داشته باشد و از این طریق توانایی مالی تعاونی‌ها را برای ادامه کار مورد سنجش قرار دهد.

کسی از سرمایه‌گذاری‌های ریالی که در مسکن مهر شده خبر دارد؟

وزیر مسکن زمستان سال گذشته همین پرسش را در جمع خبرنگاران از گروهی مسوولان استانی مسکن مهر در همایشی در تهران سوال کرد که البته تا الان پاسخ‌ها و نتایج آن برای رسانه‌ها ارسال نشده است.

اما در جدید‌ترین اظهارنظر یک مقام مسوول، رقمی به عنوان سرمایه‌گذاری مشترک مردم و دولت در پروژه مسکن مهر اعلام شده که کمی عجیب و غیر واقعی به نظر می‌رسد.

مقداد همتی که خبرگزاری مهر او را به عنوان عضو شورای مرکزی مسکن مهر معرفی کرده، گفته است: «سرمایه‌گذاری مشترک مردم و دولت در پروژه‌های مسکن مهر در سراسر کشور ۴۰میلیارد تومان است.»

به دلایلی که ریز آنها در زیر آمده است این رقم نمی‌تواند واقعی باشد:

- برابر تازه‌ترین آمارهای رسمی تاکنون یک‌ میلیون و ۲۰۰هزار نفر زمین‌های ۹۹ ساله را دریافت کرده‌اند. و چون شرط دریافت زمین پرداخت یک‌میلیون تومان به عنوان هزینه آماده‌سازی از طرف اعضای تعاونی است پس یعنی اینکه تاکنون ۱۲۰۰ میلیارد تومان فقط از محل آورده مردم در بخش آماده‌سازی زمین‌های ۹۹ ساله سرمایه‌گذاری شده است.

- وزیر مسکن میزان زمین‌های واگذار شده به تعاونی‌ها را تاکنون ۱۸هزار هکتار اعلام کرده است. اگر فرض کنیم در بدترین حالت متوسط قیمت زمین‌های دولتی واگذار شده به تعاونی‌های مسکن مهر ۱۰۰هزار تومان (به‌طور قطع در بسیاری از شهرها قیمت زمین‌های ۹۹ ساله بیشتر از این رقم است)، باشد در این‌صورت کل سرمایه‌گذاری دولت فقط در بخش تامین زمین مسکن مهر ۱۸هزار میلیارد تومان خواهد بود.

- گفته می‌شود تاکنون حدود ۱۰۰ هزار پروانه ساختمانی برای مسکن مهر در سراسر کشور صادر شده و تعداد محدودی (حدود ۳۰هزار واحد مسکونی) نیز مراحل ابتدایی ساخت را شروع کرده‌اند. مسلما برای این قسمت از کار هم با فرض هزینه ۴۰۰هزار تومانی برای ساخت هر متر مربع واحد مسکونی و فرض اینکه متوسط هر واحد ۷۵ مترمربع باشد، تاکنون احتمالا حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰میلیارد تومان افراد در ساخت مسکن مهر هزینه کرده‌اند که البته این هزینه‌ها حکم سرمایه‌گذاری در این پروژه ملی را دارد.

با توجه به ارقام فوق که همگی با کمی ضریب خطا واقعی به نظر می‌رسد پیش‌بینی می‌شود تاکنون حدود ۱۹۴۰۰میلیارد تومان در مسکن مهر سرمایه‌گذاری مشترک شده است.

این رقم ۴۸۵ برابر رقمی است که مقداد همتی درباره «سرمایه‌گذاری مشترک مردم و دولت در مسکن مهر» به خبرگزاری مهر اعلام کرده است!

حال دو سناریو برای این فاصله نجومی می‌توان مطرح کرد:

اول اینکه شاید اشتباهی در متن مصاحبه مقداد همتی صورت گرفته و مثلا ۴۰هزار میلیارد تومان به اشتباه ۴۰ میلیارد تومان چاپ شده است.

دوم اینکه آمارهایی که اخیرا درباره میزان زمین‌های واگذار شده یا میزان افرادی که تاکنون زمین دریافت کرده‌اند، اعلام شده نادرست بوده است.شاید هم سازندگان ساختمان‌های طرح مسکن مهر، رایگان برای تعاونی‌ها ساخت‌و‌‌ساز می‌کنند.

گروه مسکن دنیای‌اقتصاد آماده دریافت آمار رسمی و واقعی درباره میزان سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در پروژه مسکن مهر است.امید اینکه مسوولان به احترام آنچه سخنگوی دولت زمستان سال گذشته در خصوص مسکن مهر توصیه کرد و خواستار اطلاع‌رسانی گسترده و بدون پرده درباره مسکن مهر شد، در این باره به مردم آمار و اطلاعات بدهند.