گیر تولید مصالح نوین کجاست؟

فرهنگ ساخت و ساز به روش صنعتی در حد صفراست

گروه مسکن- لیلا درخشان: برخی از انبوه‌سازان که از سال گذشته با اعلام حمایت‌های دولتی، قصد داشتند کارخانه مصالح نوین وارد کنند و از این طریق هزینه و زمان ساخت‌وساز را کاهش دهند، اکنون با انتقاد از وعده‌های توخالی از عدم پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت برای صنعتی‌سازی گلایه دارند. فعالان حقیقی حوزه ساخت‌وساز به دنبال تاکید اخیر وزیر مسکن درباره توجه به صنعتی‌سازی، از بی‌توجهی‌های دولتی در این زمینه انتقاد دارند و می‌گویند: «ساخت مسکن با فناوری‌های نوین را بخش خصوصی سال‌ها پیش در کشور آغاز کرد، اما گسترش این روش نوین فقط و فقط نیازمند حمایت‌های دولت است.»

به گزارش دنیای اقتصاد یکسال و نیم پیش زمانی که مقرر شد سالانه ۵/۱میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته شود، دولت اعلام کرد حدود ۳۰۰هزار واحد مسکونی از ۵/۱میلیون مسکن مهر باید با روش‌های نوین و مصالح پیش‌ساخته، بنا شود.

همین شد که در بودجه ۸۶، تسهیلاتی ارزان‌قیمت و زمین رایگان برای واردات و احداث کارخانه‌های مصالح نوین در نظر گرفته شد، اما اکنون که یک سال از آن گذشته است: «بخش خصوصی می‌گوید «تسهیلات داده نشده است.»

آمارهای تولید مسکن مهر ایرادی که بخش‌خصوصی به عدم حمایت دولتی می‌گیرد را تایید می‌کند.

حجم ساخت مسکن مهر آن طور که در هدفگذاری‌ها آمده پیش نمی‌رود این در حالی است که اگر تولید مصالح پیش‌ساخته در حجم وسیع آغاز شده بود، سازندگان می‌توانستند از این مصالح استفاده کنند.

البته مدتی است سازمان گسترش و نوسازی صنایع (ایدرو) با دستور رییس‌جمهوری موظف شده حدود ۳۰۰ کارخانه مصالح نوین تا پایان سال ۸۸ در مناطق مختلف احداث کند.

گفته می‌شود بودجه‌ای معادل ۲میلیارد دلار در وزارت صنایع و معادن برای این منظور در نظر گرفته شده است. اما آیا سپردن مسوولیت صنعتی‌سازی به وزارت صنایع در حالی که مجموعه‌ای از صنایع با مشکلات و مسائل انبوه هم‌اکنون وزارت صنایع را بیش از حد مشغول به خود کرده، منطقی است؟

سید علیرضا قهاری، دبیر شورای فن‌آوری‌های نوین ساختمانی در این زمینه به دنیای اقتصاد می‌گوید: اکنون که پس از مدت‌ها بالاخره متولیان حوزه مسکن متوجه ضرورت صنعتی‌سازی در ساخت‌وسازها شده‌اند امیدواریم که این توجه در حد برگزاری همایش و سمینار نباشد و با بهره‌گیری از توان مالی و فنی موجود بسترهای لازم برای بهره‌گیری از صنعتی‌سازی در ساخت‌وساز فراهم شود. وی با اظهار امیدواری از اینکه بهره‌گیری از صنعتی‌سازی فقط به حرف ختم نشود در ادامه در تشریح مشکلات پیش روی صنعتی‌سازی تاکید کرد: متاسفانه فرهنگ‌سازی در زمینه صنعتی‌سازی در حد صفر است و از سویی هنوز بدنه کارشناسی بخش‌ ساخت‌وساز در وزارت مسکن و شهرسازی، نظام مهندسی و شهرداری به صنعتی‌سازی آشنا نیستند و در نتیجه فاقد مقررات لازم پیرامون صنعتی‌سازی هستند. رییس مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی معماری ایران خاطرنشان کرد: به عنوان مثال شهرداری مقرراتی برای استفاده از صنعتی‌سازی ندارد بنابراین بدیهی است که کلا سیستم‌های جدید ساختمان از طرف بدنه تخصصی در بخش ساخت‌وساز قابل درک نیست. قهاری ضمن تاکید بر اینکه فرهنگ‌سازی در این زمینه در حد صفر است،افزود: مردم ما هنوز از نظر فرهنگی بسترهای لازم را برای استفاده از فن‌آوری نوین در امر ساخت و ساز ندارند.

وی افزود: مجموع این عوامل بازدارنده در حالی سد راه صنعتی‌سازی در ساخت و ساز کشورمان است که شرایط طبیعی به گونه‌ای است که ناگزیر به استفاده از سیستم‌های فن‌آوری‌های نوین در امر ساخت و ساز هستیم.

دبیر شورای فن‌آوری‌های نوین ساختمانی تاکید کرد: از آنجا که کشور ما بر روی خط زلزله قرار دارد و ساخت‌وسازهای منسوخ و متداول نمی‌توانند مانع از بروز خسارات مالی و جانی ناشی از وقوع زلزله شوند در نتیجه در فرآیند ساخت و ساز حق انتخاب نداریم و صنعتی‌سازی تنها گزینه پیش رو است. قهاری اظهار داشت: به منظور جلوگیری از خسارات جانی و مالی ناشی از زلزله باید در عرصه ساخت و ساز به سمت مقاوم‌سازی و سبک‌سازی حرکت کنیم تا بتوانیم پناهگاهی امن برای مردم کشورمان فراهم کنیم و اجرای این مهم صنعتی‌سازی را طلب می‌کند.

رییس مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران در ادامه از نحوه واگذاری تسهیلات به صنعتی‌سازی ساخت‌وسازها انتقاد کرد و گفت: به‌رغم اینکه در پایان سال ۸۶ و براساس بند ۶ قانون بودجه مقرر شد تسهیلاتی در اختیار فن‌آوران و تولیدکنندگان صنعتی‌سازی قرار گیرد، ولی هیچ‌گاه به صورت جدی این تسهیلات تامین و توزیع نشده است و اکنون که بیش از یکسال از زمان این ابلاغیه می‌گذرد، واگذاری تسهیلات در این زمینه در حد صفر است.

دبیر شورای فن‌آوری‌های نوین ساختمانی همچنین گفت: به‌رغم اینکه مسوولان وزارت مسکن و شهرسازی به صنعتی‌سازی اذعان دارند و آن را تنها راهکار افزایش تولید مسکن می‌دانند اما وزارت مسکن برای اجرای این مهم فقط یک دفتر فن‌آوری در نظر گرفته است این در حالی است که مقوله‌ای با این اهمیت ، تشکیلات گسترده‌تری را در وزارت مسکن و شهرسازی می‌طلبد. قهاری با ابزار تاسف از اینکه تاکنون در هیچ برهه‌ای از تاریخ در کشورمان ساخت‌و‌سازها تا این حد نزول نکرده است، گفت: اگر در مورد ترویج فرهنگ‌سازی صنعتی‌سازی و اجرای آن اقدام عملی صورت نگیرد ساخت و ساز دچار وقفه و فعالان ساخت و ساز ناامید خواهند شد که این مساله پیامدهای جبران‌ناپذیری برای عرصه مسکن به دنبال خواهد داشت.

در همین حال رییس انجمن فن‌آوری‌های نوین ساختمانی- دکتر بهروز سرابندی- از یکی دیگر از مشکلات عمده فرآوری صنعتی‌سازی سخن راند و اظهار داشت: مشکل اصلی و پاشنه آشیل صنعتی‌سازی در کشور ما به عدم همکاری بانک‌ها برمی‌گردد. این در حالی است که اگر بانک مرکزی تعهدات خود را در قبال وزارت مسکن و شهرسازی و انجمن فن‌آوری‌های نوین ساختمانی عملی کند صنعتی‌سازی در ساخت و ساز‌ها به مرحله عمل خواهد رسید. سرابندی تاکید کرد: کوشش دو ساله فرهنگ‌سازی صنعتی‌سازی که یکی از عوامل آن نیز روزنامه‌ دنیای‌اقتصاد بوده است بالاخره به نتیجه رسید که ماحصل آن تاکید متولیان ساخت و ساز بر صنعتی‌سازی است. وی خاطرنشان ساخت: انجمن فن‌آوری‌های نوین ساختمانی با شهرداری و مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن به توافقی رسیده و تفاهم‌نامه‌ای نیز در این زمینه امضا کرده است که به موجب آن بخش کوچکی از مشکلات صنعتی‌سازی مرتفع خواهد شد.