چاره‌اندیشی سه جانبه برای گره‌گشایی از مسکن مهر

بهمنی، سعیدی‌کیا و عباسی سکانداران پول، مسکن و تعاون در همایش دیروز مسکن مهر- عکس: دنیای اقتصاد، حمید جانی‌پور. میزبان اولین همایش «مسکن مهر» نواقص مهم‌ترین پروژه ملی را شرح داد

چاره‌جویی سه دستگاه دولتی برای مسکن مهر

تحلیل محاسبات سعیدی‌کیا: حدود ۴میلیون تقاضای انباشته در بازار مسکن داریم

نگاه بهمنی به مسکن: خرید ملک بزرگ‌ترین معامله اقتصادی هر ایرانی است

نقد عباسی از رسانه‌ها: بحث‌های ناامیدکننده انصراف از طرح را افزایش می‌دهد.

فرید قدیری

مسوولان ارشد و مدیران زیرمجموعه سه دستگاه دولتی صبح دیروز به ساختمان شیشه‌ای بانک مرکزی آمدند تا درباره تعیین تکلیف مهم‌ترین پروژه ملی دولت نهم تصمیم‌گیری کنند.

مسکن مهر موضوع میهمانی غیرمنتظره بانک مرکزی بود که وزرای مسکن، تعاون، رییس کل بانک مرکزی، مدیران عامل ۶ بانک دولتی و حدود ۴۰۰مدیر استانی و ستادی بانک‌ها را راس ساعت ۳۰/۷صبح دور هم جمع کرد.

یکسال و نیم از شروع پروژه ملی مسکن مهر می‌گذرد در حالی که روند پیشرفت آن طور که مسوولان و مردم انتظار دارند، نبوده است.

تا الان تصور این بود که چون بانک‌ها با تعاونی‌های مسکن مهر همکاری نمی‌کنند کار خوب پیش نمی‌رود، اما آنچه رییس کل بانک مرکزی در میهمانی که دیروز ترتیب داده بود، عنوان کرد نشان می‌دهد همچنان توپ مشکلات در زمین وزارت مسکن و وزارت تعاون قرار دارد نه نظام بانکی.

عبرت از بحران آمریکا

رییس کل بانک مرکزی قبل از ورود به بحث مسکن مهر از تغییر جهت رویکرد نظام بانکی به بخش مسکن خبر داد و در تشریح دلایل آن به موضوع بحران اقتصادی آمریکا و بحران مسکن به عنوان سرمنشا آن اشاره کرد.

به گفته «رییس‌کل» اگر بانک‌ها تا چند ماه پیش همچنان به اعطای تسهیلات نامحدود به بخش تجارت مسکن ادامه می‌دادند، الان به دلیل کاهش قیمت مسکن با انبوهی از بدهی‌های صاحبان مسکن شبیه آنچه در اقتصاد مسکن آمریکا اتفاق افتاد، روبه‌رو می‌شدند.

به همین خاطر چند ماهی است همه بانک‌ها از پرداخت تسهیلات خرید مسکن منع شده‌اند و جز بانک مسکن که مجاز به پرداخت وام ۱۸میلیونی خرید مسکن آن هم به تعداد محدود است، مابقی بانک‌های دولتی و خصوصی باید معادل ۲۰درصد از کل تسهیلات قابل پرداخت در نظام بانکی را به ساخت و ساز اختصاص دهند.

رییس کل بانک مرکزی در جمع مدیران شعب استانی بانک‌های دولتی تاکید کرد: «ریالی از منابع بانکی نباید بدون حساب و کتاب و کنترل طرح، به متقاضیان داده شود.»

بهمنی سپس به موضوع مسکن مهر و لزوم تمرکز دولت بر آن اشاره کرد و گفت: در کشور ما برعکس بعضی کشورها که درصد بسیار کمی از درآمد ماهانه‌شان را به تامین مسکن اختصاص می‌دهند، خانواده‌ها به طور متوسط ۲۵ تا ۳۰درصد و گروه‌های کم‌درآمد تا ۵۰درصد از درآمدشان را بابت اجاره مسکن هزینه می‌کنند.

مشکلات مسکن مهر از نگاه بهمنی

وی دغدغه‌های مربوط به تامین مسکن را تاثیر نوسانات قیمت دانست و گفت: «خرید مسکن بزرگ‌ترین معامله‌ای است که اکثریت مردم در طول عمر خود انجام می‌دهند و بنابراین هر تغییر کوچک در قیمت مسکن و اجاره‌بها می‌تواند آثار مخرب و جبران‌ناپذیری بر زندگی افراد داشته باشد.»

وی افزود: «در کشور ما نسبت قیمت مسکن به درآمد سرانه خانوار ۱۹ است، در حالی که این رقم در جهان عدد ۵ است.»

رییس کل بانک مرکزی با این توضیح به سراغ مسکن مهر و تدابیر بانک مرکزی برای احداث آن رفت و با اشاره‌ به تخصیص ۷هزار و ۵۰۰میلیارد تومان جهت تولید و عرضه مسکن در کشور گفت: از این رقم ۱۵۰۰میلیارد تومان برای آماده‌سازی زمین، ۳۶هزار و ۶۰۰میلیارد برای مسکن شهری در قالب مسکن مهر، مسکن اجاره‌ای، بافت فرسوده و تولید صنعتی ساختمان، ۱۵۰۰میلیارد برای مسکن روستایی و ۸۴۰۰میلیارد تومان نیز برای مسکن ایثارگران اختصاص داده شده است.

بهمنی گفت: علاوه بر این یک خط اعتباری ۵۰۰میلیارد تومانی نیز برای آماده‌سازی زمین‌های ۹۹ساله در نظر گرفته شده که تاکنون ۴۰ میلیارد تومان از آن به تعاونی‌ها تحویل شده است.

رییس‌کل بانک مرکزی خطاب به مدیران بانک‌ها در همایش مسکن مهر به برخی موانع موجود بر سر راه پرداخت تسهیلات مسکن مهر هم اشاره کرد و گفت: در بانک‌ها منابع موجود است، اما تعاونی‌ها برای دریافت مراجعه نمی‌کنند، چون در برخی از تعاونی‌ها مدارک تکمیل نیست و از همه مهم‌تر دفاتر ثبت اسناد و املاک تفاهم‌نامه وزارت مسکن با متقاضیان را به عنوان وثیقه قبول نمی‌کنند و این باعث شده پرداخت تسهیلات ساخت با مشکل روبه‌رو شود.

همچنین حدود اربعه برخی پروژه‌های معرفی شده به بانک مشخص نیست و در برخی موارد سهم آورده نقدی از سوی متقاضیان هنوز تامین نشده است.

رییس‌کل بانک مرکزی همایش مسکن مهر را که تا پایان وقت اداری دیروز ادامه داشت، فرصتی برای آشنایی بیشتر با مشکلات اجرایی طرح مسکن مهر و یافتن راه‌حل آنها، یکسان‌سازی رویه بانک‌ها در اعطای تسهیلات مسکن مهر و ایجاد عزم فراگیر در سطح استان‌ها برای اجرای هرچه سریع‌تر این طرح دانست تا در نهایت تسریع در عملیاتی نمودن طرح‌های مسکن مهر مهیا شود.

چرخ بانک‌ها به آرامی به حرکت افتاده

«ما عادت داریم مشکلات را گردن هم بیندازیم، اما بنده هیچ وقت نشده مشکل را بخواهم منتقل کنم. از شما می‌خواهم راه را باز کنید.»

این سخنان وزیر مسکن در همایش دیروز بود که از مجموعه‌های سه دستگاه دولتی درگیر در امر مسکن مهر خواست راه را برای تکمیل این پروژه ملی هر چه سریعتر باز کنند.

محمد سعیدی‌کیا در باب مسکن چنین گفت: «اگر مساله مسکن را در داخل کشور حل کنیم، بسیاری از مشکلات مردم در دهک‌های پایین حل می‌شود.

در برخی کشورها نام وزارتخانه‌ای شبیه ما، وزارت مسکن و فقرزدایی است، این نشان می‌دهد بین موضوع تامین مسکن و فقر رابطه وجود دارد.»

سعید‌ی‌کیا از به حرکت افتادن چرخ بانک‌ها با سرعت آهسته خبر داد و گفت: امیدواریم سرعت این چرخ بزرگ زیاد شود.

محاسبات وزیر مسکن در این همایش از تقاضای انباشته در بازار مسکن نشان می‌دهد در‌حال‌حاضر حدود ۴میلیون متقاضی صاحبخانه شدن در کشور وجود دارد.

سعید‌ی‌کیا در این باره گفت: «۵/۱میلیون خانواده در کشور وجود دارد که نه صاحبخانه و نه مستاجر هستند بلکه با بقیه خانواده‌ها در یک خانه مشترک زندگی می‌کنند. همچنین ۱۵درصد از کل خانواده‌های کشور اجاره‌نشین تمایل به صاحبخانه شدن دارند و ۸۴۰هزار ازدواج نیز سالانه در کشور اتفاق می‌افتد که مجموعه‌ این آمارها تعداد متقاضیان بالفعل در بازار مسکن را نشان می‌دهد.»

رابطه انصراف از مسکن مهر و مصاحبه مسوولان

سخنران بعدی همایش دیروز بانک مرکزی محمد عباسی، وزیر تعاون بود.

عباسی که وزارتخانه تحت مدیریتش اجرای فاز اول پروژه مسکن مهر که ثبت نام از متقاضیان و پالایش آنها است را برعهده دارد در گردهمایی دیروز دست‌اندرکاران مسکن مهر به رابطه انصراف متقاضیان و صحبت‌هایی که برخی در رسانه‌ها مطرح می‌کنند، اشاره کرد و گفت: آمارهای هفتگی ما نشان می‌دهد هر زمان مطالب ناامیدکننده‌ای در رسانه‌ها منتشر می‌شود، انصراف ثبت نام کنندگان مسکن مهر بیشتر می‌شود و بالعکس.

وزیر تعاون تاکید کرد: باید پاسخ دقیق به تعیین تکلیف ثبت نام کنندگان داده شود و زمین‌ها بلافاصله بعد از جانمایی به تعاونی‌ها نشان داده شود.

وی همچنین خطاب به مسوولان بانک‌ها گفت: هر چالشی که در ارتباط با پرداخت تسهیلات است، بگویید تا بررسی و رفع شود نه اینکه در جلسات پاسخ مثبت داده شود، اما در عمل شاهد عدم پیشرفت باشیم.

عکس: حمید جانی‌پور