دنیای اقتصاد- در حالی که تبلیغات سرمایه‌گذاری در بازار ساختمان و مسکن دبی حجم زیادی از برنامه‌های تلویزیون‌های بین‌المللی را پر کرده، تحقیقات موسسه معتبر پراپرتی وایر (موسسه‌ای بین‌المللی برای بررسی وضعیت آمار و ارقام ساخت‌و‌ساز و مسکن در سراسر دنیا) حاکی است: ساخت‌و‌ساز در دبی فقط تا دو سال دیگر رونق دارد و از آن به بعد با پیشی گرفتن عرضه از تقاضا وارد رکود می‌شود. سرمایه‌گذاران خارجی فریب تبلیغات را نخورند

تب ساخت و ساز در دبی سرد می شود

بازار ملک و ساختمان‌سازی در دبی تا سال ۲۰۱۰ به اوج می‌رسد و از آن به بعد با پیشی گرفتن عرضه از تقاضا وارد رکود می‌شود

هر ساعت ۳۳ نفر به شهروندان دبی اضافه می‌شود که البته این رقم جدای از آمار ورود توریست‌ به این جزیره شیخ نشین است

نیلوفر قدیری

در حالی که تبلیغات سرمایه‌گذاری در بازار ساختمان و مسکن دبی حجم زیادی از برنامه‌های تلویزیون‌های بین‌المللی را پر کرده، تحقیقات موسسه معتبر پراپرتی وایر (موسسه‌ای بین‌المللی برای بررسی وضعیت آمار و ارقام ساخت‌و‌ساز و مسکن در سراسر دنیا) حاکی است: ساخت‌و‌ساز در دبی فقط تا دو سال دیگر رونق دارد. خلاصه این تحقیقات ثابت می‌کند انبوه ساختمان‌سازی‌ها در این جزیره تا دو سال دیگر کلیه تقاضاها در بازار مسکن را پوشش خواهد داد وکارگاه‌های بزرگ ساختمان‌سازی در دبی تا دو سال دیگر تعطیل می‌شوند.

بزرگ‌ترین شیخ‌نشین حاشیه خلیج فارس اکنون به بزرگ‌ترین کارگاه ساختمان‌سازی در جهان تبدیل شده است.

ساخت‌و‌ساز مسکونی در این جزیره با حجم و سرعت زیادی در جریان است و بزرگ‌ترین و منحصر به‌فردترین برج‌ها در آن در حال ساخت است.

اما این ساخت‌و‌سازها تنها تا دو سال دیگر ادامه خواهد داشت و از سال ۲۰۱۰ هم حجم ساخت‌وساز و هم ارزش ملک در دبی افت خواهد کرد.

شرکت‌های ساختمانی دولتی و خصوصی در دبی طی چند سال گذشته آنقدر از محل ساخت مسکن در دبی سود و تجربه کسب کرده‌اند که حالا پای همین شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری خارجی به اروپا و آسیا و حتی آفریقا باز شده است.

ساخت مسکن در بزرگ‌ترین شیخ‌نشین حاشیه خلیج فارس تا دو سال دیگر رونق دارد، چون ورود جمعیت تازه به این جزیره فوق‌العاده زیاد است.

پیش‌بینی شده جمعیت دبی تا ده سال دیگر بیش از دو برابر جمعیت فعلی افزایش پیدا کند.

اوضاع بازار مسکن دبی به لحاظ ارزش املاک نیز فعلا روی بورس است. گزارش یک موسسه معتبر بین‌الملی از اوضاع بازار مسکن دبی نشان می‌دهد رونق ساخت‌و‌ساز و مسکن در این جزیره عربی همچون فواره در حال اوج گرفتن است و تا سال ۲۰۱۰ به اوج خود می‌رسد و بعد از آن با پیشی گرفتن عرضه از تقاضا ارزش ملک و حجم ساخت‌وساز به تدریج کاهش خواهد یافت.

نام دبی این‌روزها در محافل اقتصادی و همچنین میان مردم عادی سراسر دنیا زیاد شنیده‌ می‌شود. این شهر کوچک عربی که عمرش به بیش از چند دهه نمی‌رسد، در مدت کوتاهی توانست در بسیاری از زمینه‌های تجاری و توسعه‌ای به پیشرفت قابل‌توجهی دست یابد. یکی از زمینه‌های پیشرفت این شهر کوچک عربی در خلیج‌فارس، ساخت‌وساز و نوآوری‌های آن در عمر مسکن و سازه است.

بلندترین، عجیب‌ترین و لوکس‌ترین برج‌ها و ساختمان‌های جهان با سرمایه‌گذاری هنگفت داخلی و خارجی توسط معماران غربی در این شهر در حال ساخت یا ساخته‌شدن ‌است. آمارها نشان می‌دهد که هر ماه ۲۵‌هزار نفر ساکن جدید به ساکنان دبی اضافه می‌شوند و این افزایش جمعیت برای شهر کوچک دبی، رونق ساخت‌وساز را به همراه می‌آورد. وجود بنگاه‌های بزرگ ملکی و ساختمانی در دبی، این شهر را به یکی از بزرگترین بورس‌های صنعت ساخت‌وساز و مسکن در منطقه خاورمیانه و حتی به تعبیری در کل دنیا تبدیل کرده‌است.

اضافه شدن ۲۵‌هزار نفر ساکن جدید به ساکنان شهر دبی در هر ماه به این معنی است که در هر ساعت ۳۳ نفر به شهروندان این شهر اضافه می‌شوند. این رقم جدای از تعداد توریست‌هایی است که از دبی دیدن می‌کنند که اکنون تعداد آنها از ۵‌میلیون نفر در سال گذشته است، جمعیت کنونی دبی اکنون به بیش از ۶/۱‌میلیون نفر رسیده و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۱۰ این رقم به ۲/۲‌میلیون نفر می‌رسد. در برنامه‌های شهری و توسعه‌ای که مسوولان این شهر در دست اجرا دارند، پیش‌بینی شده که جمعیت دبی تا سال ۲۰۲۰ به بیش از ۴‌میلیون نفر برسد.

حتی بدون این آمار و ارقام هم شکی نبود که دبی در حال پیشرفت و توسعه شهری است. بعد از ورود به فرودگاه دبی و نگاهی سطحی به این شهر بندری هم می‌توان به این نکته رسید. با ورود جمعیت رو به رشد مهاجر به دبی، همه صنایع این شهر رشد خواهد کرد. قرار گرفتن دبی میان شرق و غرب و تبدیل شدن آن به پل ارتباطی میان این دو نقطه از جهان باعث شده که این شهر جای سنگاپور را از نظر محل ترانزیت کالا و مسافر میان شرق و غرب بگیرد.

ساخت‌وساز یکی از صنایع پول‌ساز و رو به رشد دبی است. آمارها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری دولتی در ساخت‌وساز دبی تا ۵ سال آینده دو برابر شده و به ۲/۲۷۲‌میلیارد دلار می‌رسد. بسیاری از شرکت‌های ساختمانی دولتی و خصوصی دبی اکنون با توسعه کار خود در این شهر، به سراغ دیگر نقاط دنیا رفته و سرمایه‌گذاری خود را در نقاطی مانند هند، پاکستان، تونس، قطر، ازبکستان، مالدیو و ماداگاسکار گسترش داده‌اند. علاوه‌بر پروژه عظیم نخل که چندین شهرک مسکونی را در کنار هم به شکل یک نخل عظیم در ساحل خلیج فارس قرار داده، چند پروژه ساختمانی عظیم و خبرساز دیگر نیز در دبی در حال انجام است که مهم‌ترین آن، ساخت یک مجموعه شهرک به شکل نقشه جهان و همچنین پروژه ساختمانی ماه و خورشید است که این دو پروژه به گفته سازندگان و طراحان آن، از فضا قابل‌مشاهده است. از سوی دیگر، بلندترین سازه جهان در دبی در حال ساخت است. این سازه برج دبی نام دارد که آسمان‌خراشی است با ارتفاع بیش از ۸۰۰ متر. این برج در پایان سال ۲۰۰۸ تکمیل خواهد شد و عنوان بلندترین برج جهان را به خود اختصاص خواهد داد.

این برج دارای بیش از ۱۶۰ طبقه خواهد بود، و تقریبا ۸۰۸ متر ارتفاع خواهد داشت و پس از اتمام احداث ساختمان در ۳۰ دسامبر ۲۰۰۸ بلندترین برج جهان خواهد بود. هرچند اکنون برج دیگری با نام البرج در منطقه جبل‌علی دبی در مراحل اولیه ساخت است که ۱۲۰۰ متر طول خواهد داشت و رکورد ارتفاع برج دبی را خواهد شکست.

برج دبی احتمالا در سپتامبر ۲۰۰۹ به روی عموم گشوده خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که برج دبی به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های شهر دبی تبدیل شود. این برج در خیابان شیخ‌ زاید در بر دبی ساخته می‌شود و دارای بخش‌هایی با کاربردهای تفریحی، مسکونی، تجاری و اداری می‌باشد. بخشی از آن نیز به عنوان هتل در نظر گرفته شده است.

از سال ۲۰۰۲ که دبی با تصویب و تسهیل قوانین خود، امکان سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در بخش ساخت‌و‌ساز را فراهم کرد، این بخش هر ساله با رشد دو رقمی همراه بوده‌است. اما این وضعیت تا سال آینده به پایان خود نزدیک می‌شود و رویای رشد املاک دبی به پایان می‌رسد.

یکی از نشانه‌های به پایان رسیدن این رویا، خروج نسبی سرمایه‌گذاران غربی از بازار املاک دبی در ماه‌های اخیر است. البته بعضی کارشناسان دلیل این خروج را بیشتر وخیم‌شدن وضعیت وام و اعتبارها در سراسر دنیا می‌دانند. در سال ۲۰۰۸ بیش از یک پنجم خریدهای ملکی دبی توسط سرمایه‌گذاران آمریکایی و انگلیسی انجام می‌شد.

پایان یک رویا

موسسه تحقیقات مسکن پراپرتی وایر که موسسه‌ای بین‌المللی برای بررسی وضعیت آمار و ارقام ساخت‌وساز و مسکن در سراسر دنیا است، هفته گذشته گزارشی درباره وضعیت ساخت‌وساز و مسکن دبی منتشر کرد که نشان می‌دهد این رونق چشمگیر همچون فواره‌ای که وقتی به اوج برسد دچار سقوط می‌شود، تا سال میلادی آینده به اوج خود خواهد رسید و بعد مسیر فرود را طی می‌کند. آمار این گزارش نشان می‌دهد که قیمت مسکن در دبی تا پایان سال ۲۰۰۸، ۳۵‌درصد دیگر رشد خواهد داشت.

بر اساس این آمار، تا پایان سال ۲۰۰۹، رشد قیمت مسکن در دبی کند شده و به ۵/۸‌درصد می‌رسد و سپس در سال ۲۰۱۰ با سقوط ارزش رو‌به‌رو خواهد شد. تا امسال یعنی سال ۲۰۰۸ میلادی، دبی برای پاسخ گفتن به نیاز ساکنان قدیم و جدید به مسکن، هر سال به ۳۰ تا ۳۵‌هزار واحد مسکونی جدید نیاز داشت. اما به گفته کارشناسان تا سال ۲۰۱۰ میزان عرضه مسکن در دبی از تقاضای آن پیشی می‌گیرد و به این ترتیب قیمت‌ها کاهش خواهد یافت.

بر اساس این گزارش پیش‌بینی وضعیت املاک و قیمت آن در دبی، در بدترین شرایط، املاک دبی شرایط سنگاپور در اواخر دهه ۱۹۹۰ را خواهد داشت. در سنگاپور طی ۱۸ ماه قیمت مسکن ۸۰‌درصد کاهش یافت. البته بعضی کارشناسان و تحلیلگران بروز این وضعیت را در دبی بعید و بدبینانه می‌دانند. قیمت مسکن در دبی از آغاز سال ۲۰۰۷ تاکنون بیش از ۷۹‌درصد رشد کرده‌است. اما در سال ۲۰۰۹ این بازار دچار مازاد عرضه خواهد شد.

این وضعیت برای دیگر بازارهای ملکی در خاورمیانه پیامدهایی به همراه خواهد داشت. در نیمه نخست سال ۲۰۰۸ قیمت مسکن در دبی ۲۵‌درصد رشد داشت.

تاریخچه دبی

دبی (تحت تاثیر املای انگلیسی دبی هم نوشته می‌شود) یکی از شهرهای مهم امارات متحده عربی است. دبی یکی از هفت امارت امیرنشین امارات متحده عربی است. دبی بیشترین جمعیت را در میان این هفت امارت دارد و دومین امارت بزرگ آن بعد از ابوظبی است. دبی از دیگر امارت‌های امارات متحده‌عربى متمایز است و دلیل آن هم این است که درآمد نفت آن تنها ۶درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و اکثر درآمد امارت دبى از منطقه آزاد جبل علی یا (JAFZ) و همچنین از گردشگری و دیگر خدمات تجاری تامین می‌شود. تاسیسات و پیشرفت‌های زیاد در صنایع و فعالیت‌های مختلف در دبی باعث شده تا توجهات جهانی را در تمام زمینه‌ها و پروژه‌ها جلب کند. دبی مدتی هم «الوصل» نامیده می‌شد.

دبی واقع در جنوب خلیج فارس در سال ١٩٣٠ با جمعیتی در حدود ۲۰‌هزار نفر که حدود یک چهارم آن را خارجی‌ها که غالبا ایرانی و ما بقی از کویت ، بحرین و هند بودند شکل گرفت. دبی به صورت پیشرفته در طی ۲۵ سال گذشته و با تلاش شیخ راشد بن سعید آل مکتوم شکل گرفت. در طی این سالیان دبی به صورت یک مرکز داد و ستد برای ایران و هند و اینک به صورت پل ارتباطی داد و ستد در میان آفریقا و آسیای شرقی میانه در آمده است.

خور دبی شهر دبی را به ۲ بخش دیره و بردبی تقسیم کرده. دو پل به نام‌های قرهود و آل مکتوم که از روی خور و یک تونل به نام نفق الشندقه که از زیر آب می‌گذرد این ۲ قسمت را به هم مربوط می‌کنند. (دیره در شرق (راست)و بر دبی در غرب (چپ) قرار دارند) دیره محلی بازاری، سنتی و قدیمی و کارگری است. اما بخش بر دبی محلی است که مسوولین دبی قصد دارند از آن شهری مدرن با بافت مدرن درست کنند.

حدود ۵۰‌درصد سرمایه وارد شده در سال‌های اخیر به دبی از طریق بخش املاک بوده، به طوری که متقاضیان با خرید خانه‌ها و آپارتمان‌ها به صورت هوایی و ۹۹ ساله، صاحب امتیاز اقامت خواهند شد. قبلا اختیار خانه بدون اجاره کردن آن برای بیگانه‌تباران امکان‌پذیر نبود. ساخت‌وساز در دبی خیلی سریع‌تر از کشورهای غربی پیش می‌رود و علتش این است که نیروی کار ارزانی از آسیا در اختیار گرفته است. یکی از مهم‌ترین علل پیشرفت در ساخت‌وساز این است که دبی در حال متنوع ساختن اقتصادش است. در واقع دبی نمی‌خواهد به درآمد نفت که تصور می‌شود تا سال ۲۰۱۰ تمام شود، تکیه کند.

دبی و دیرا، بنادر مهمی برای تولید‌کنندگان غربی است. بیشتر مراکز مالی و بانک‌ها در منطقه بندری است.

دبی اهمیتش را به عنوان یک مسیر تجاری در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به دست آورد. شهر دبی تجارت آزاد طلا دارد. بندر جبل علی در دهه ۱۹۷۰ ساخته شده و بزرگ‌ترین بندر دست‌ساز بشر در جهان است. اما دبی به صورت فزاینده‌ای در حال پیشرفت به عنوان مرکزی برای صنایع خدماتی از قبیل فناوری اطلاعات و سرمایه گذاری است. خطوط حمل‌ونقل توسط هواپیمایی امارات تقویت شده و در سال ۲۰۰۶ حدود ۲۸ میلیون مسافر را جا به جا کرده است.

همچنین در دبی مناطق آزاد برای صنایع به‌خصوص وجود دارد از قبیل شهر اینترنتی دبی و شهر رسانه‌ای دبی.