گسل «ناشناخته» پایتخت را لرزاند

عکس: مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک

محل دقیق وقوع زلزله: ۹۳کیلومتری شهر تهران، ۳۷کیلومتری دماوند، ۳۵کیلومتری سمنان

گروه مسکن- هاجر شادمانی: مناطقی از تهران حوالی ساعت ۱۲ و ۲۹ دقیقه روز جمعه، در اثر زمین‌لرزه‌ای که با بزرگی ۷/۴ ریشتر در ۹۳ کیلومتری پایتخت -کلان‌شهر تهران- اتفاق افتاد، تکان خورد.مرکز لرز‌ه‌نگاری کشوری وابسته به موسسه ژئوفیزیک، محل دقیق وقوع این زلزله را ۱۲ کیلومتری عمق زمین در منطقه‌ کیلان از توابع شهرستان دماوند اعلام کرده است. این زلزله، بزرگ‌ترین و نزدیک‌ترین زمین‌لرزه به شهر تهران طی سه‌سال اخیر بوده است. پیش‌تر، آخرین زلزله بزرگ -۴ ریشتر و بالاتر- در تهران، مهرماه سال۸۸ با شدت ۴ریشتر به وقوع پیوسته بود که به این ترتیب زلزله ظهرجمعه، در مقایسه با خردلرزه‌های -زمین‌لرزه‌های کمتر از ۵/۲ ریشتر- ماه‌های گذشته، کم‌سابقه ارزیابی می‌شود.بررسی‌‌های گروه زلزله‌شناسی در مرکز تحقیقات مسکن، درباره زمین‌لرزه ظهرجمعه در نزدیک تهران نشان می‌دهد: در منطقه‌ای که این زمین‌لرزه اتفاق افتاده، دو گسل مشاء و شمال‌تهران در امتداد این ناحیه به هم رسیده‌اند و «گره تکتونیکی» تشکیل داده‌اند؛ طوری‌که منشاء زلزله‌های تاریخی تهران اغلب از این محل -دماوند- بوده است.

همچنین معاون عمرانی استاندار تهران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» زلزله ۷/۴ ریشتری ظهر جمعه در شرق استان را جزو زلزله‌های نسبتا قوی عنوان کرد.

گسل جدید در تهران؟

در همین زمینه، رییس مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران نیز به «دنیای‌اقتصاد» گفت: مطالعات اولیه نشان می‌دهد منشا این زمین‌لرزه یک گسل ناشناخته بوده و هیچ کدام از گسل‌های شناخته‌شده تهران ارتباطی به این زمین‌لرزه نداشته‌اند.نوربخش میرزایی با تاکید براینکه ذکر جزییات بیشتر در این مورد نیازمند انجام مطالعات دقیق تر است تصریح کرد: کانون زمین لرزه ۷/۴ ریشتری، در ۱۵ کیلومتری جنوب غرب گسل مشاء واقع شده که احتمال می‌رود ادامه گسل فیروزکوه از این منطقه عبور کرده باشد.

وی هرگونه ارتباط زلزله اخیر با زمین لرزه بزرگ پایتخت را منتفی دانست و ادامه داد: وقوع این زمین لرزه هیچ گونه حالت غیرعادی را برای تهران پیش‌بینی نمی‌کند و با قاطعیت می‌گویم که زمین لرزه در کلیه مناطق کشور، تا شدت ۵/۵ ریشتر، در فهرست تحرکات عادی زمین محسوب می‌شود.

ناهنجاری در پوسته زمین ایران

مدیر بخش زلزله در مرکز تحقیقات مسکن‌وساختمان نیز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» تصریح کرد: منطقه دماوند و اطراف آن محدوده‌ای است که به‌طور مستمر به لحاظ زمین‌لرزه، بسیار فعال است. این منطقه جز زون فعال محسوب می‌شود و لرزه‌خیزی بسیار بالایی دارد.علی بیت‌اللهی افزود: طی ۶ ماه گذشته، زلزله‌های متعددی در نقاط مختلف کشور اتفاق افتاده که با توجه به تعداد زلزله‌ها، می‌توان نتیجه گرفت پوسته زمین ایران از نظر فعالیت لرزه‌ای، یک مقدار دچار ناهنجاری‌رفتاری شده و بازتاب‌های آن، همین زلزله‌های متعدد بوده است.وی درباره ارتباط زلزله ۷/۴ ریشتری ظهرجمعه با زلزله‌بزرگ که تهران منتظر وقوع آن است، نیز گفت: به نظر می‌رسد خیلی رابطه حساب‌شده‌ و روشنی بین این دو، وجود ندارد.

چرا همه تهران نلرزید؟

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» در پی زلزله روز جمعه در نزدیکی شرق تهران، همه ساکنان تهران، این زلزله‌ را احساس نکردند؛ به‌طوری‌که در مناطقی از غرب، لرزش ساختمان‌ها به حدی بود که وقوع زلزله کاملا حس شد اما در محله‌های شرق تهران به رغم نزدیکی با محل اصلی زلزله، این زمین‌لرزه قابل احساس نبود.

بیت‌اللهی درباره علت لرزش زمین در مناطقی از تهران در پی زلزله ظهرجمعه به‌رغم فاصله ۹۳ کیلومتری آن از شهر تهران تصریح کرد: همه مناطق و محله‌های تهران، این زمین‌لرزه‌ها را احساس نکردند و فقط در مناطقی که جنس زمین، نرم و ارتفاع ساختمان‌ها زیاد بوده، این زلزله احساس شده است.

منتظر زلزله بزرگ هستیم!

معاون فنی و عمرانی استاندار تهران در این زمینه به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: زلزله اخیر در شرق پایتخت که در محدوه شهرستان دماوند روی داده است ارتباطی به زلزله بزرگ تهران ندارد و در نتیجه فعالیت یک گسل مستقل روی داده است.محمدرضا محمودی افزود: با توجه به وقوع چندین پس لرزه با شدت و عمق کمتر، پس از زلزله ۷/۴ ریشتری نمی‌توان این زلزله را نشانه زلزله بزرگ تهران دانست.

وی با بیان اینکه براساس مشخصات لرزه نگاری و زمین‌شناسی، وقوع زلزله بزرگ پایتخت همواره از سوی کارشناسان پیش‌بینی شده و می‌شود گفت: با توجه به اینکه تهران بر روی نزدیک به ۱۵ گسل بزرگ اصلی همراه با تعداد متعددی گسل فرعی واقع شده است، پیش‌بینی برای وقوع زلزله بزرگ امری طبیعی است و ما همواره این پیش‌بینی را داشته و داریم.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، مسوولان مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران که ابراز هرگونه جزئیات بیشتر را منوط به بررسی‌های دقیق‌تر می‌دانند پیش از این نیز اعلام کرده بودند که اگرچه مشخص نیست که کدام یک از گسل‌های خطرناک شهر تهران منشاء زلزله بزرگ خواهد بود؛ اما این امکان نیز وجود دارد که زلزله بزرگ در نتیجه تحرکات گسل ناشناخته‌ای واقع شود که تا پیش از آن، تحرکات قابل توجهی نداشته است؛ امری که در زلزله بم نیز اتفاق افتاد.