سید محمد اعظمی نژاد* منبع: Mindtools آیا تاکنون شاهد شکست یک تیم کاری به دلیل مجادله، تعارضات داخلی یا عدم توانایی برای پاسخگویی بوده‌اید؟ چنین تجربه‌ای نگران‌کننده و مایوس‌کننده است. در این نوشتار پنج عاملی که موجب اختلال در کارتیمی می‌شود، به همراه راهکارهایی معرفی خواهد شد. معرفی ابزار

ابزاری که معرفی می‌شود توسط Lencioni در کتابی با عنوان «پنج دشمن کارتیمی» ارائه شده است. این موارد حاصل پژوهش، مشاهده و مربیگری در بیش از ۵۰۰ شرکت برتر و سه هزار مدیر اجرایی در این شرکت‌ها است. این پنج اختلال عبارتند از:

۱. عدم اعتماد: نبود اعتماد در یک تیم کاری می‌تواند به اختلال شدید در عملکرد آن منجر شود. بدون وجود اعتماد، رشد و کار بهره‌ور هرگز در یک تیم محقق نمی‌شود. در چنین وضعیتی اعضای تیم به جای تمرکز بر کار و اهداف تیم، وقت و انرژی خود را صرف دفاع از خود یا تضعیف دیگران می‌کنند. نشانه‌های عدم اعتماد در یک تیم عبارتند از:

 کینه جویی

 عدم درخواست کمک یا ارائه بازخورد

 پنهان کردن نقاط ضعف و اشتباهات

 پیدا کردن هر روشی برای جلوگیری از صرف وقت با یکدیگر

۲. ترس از تعارض: زمانی که حس قوی از اعتماد در بین اعضای تیم حاکم باشد، تعارض می‌تواند بسیار اثربخش باشد. تعارضات در تیم می‌تواند افراد و‌ ایده‌های آنها را به چالش بکشد و منجر به بهبود یا حتی تولید‌ایده‌های جدید شود. تعارضات سازنده می‌تواند از برخوردهای شخصی و لجاجت‌های مخرب جلوگیری کند. زمانی که اعضای تیم از بروز تعارض واهمه داشته باشند، وقت و انرژی خود را صرف تظاهر کرده و نظرات و‌ ایده‌های خود را مطرح نمی‌کنند. تیمی که در آن ترس از تعارض وجود دارد، نشانه‌هایی به ترتیب زیر دارد:

 همه افراد با هم در جلسات موافق هستند و از طرح مسائل واقعی اجتناب می‌کنند.

 اعضای تیم پشت سر یکدیگر صحبت می‌کنند.

۳. عدم تعهد: وقتی در تیمی مساله عدم تعهد وجود داشته باشد، تصمیم‌گیری‌های مهم به تاخیر می‌افتد و فرصت‌های طلایی از دست می‌رود. «عدم تعهد» می‌تواند ارتباط مستقیم با مساله «ترس از تعارض» داشته باشد. وقتی فرصتی برای بحث و گفت‌وگو وجود نداشته باشد، افراد احساس می‌کنند، شنیده نمی‌شوند و به همین خاطر نسبت به تصمیمات بی تفاوت می‌شوند. افراد سازمان ممکن است با علائم زیر به عدم تعهد مبتلا باشند:

 در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت نمی‌کنند.

 فرصت سوزی می‌کنند.

۴. پرهیز از مسوولیت‌پذیری: افرادی که در تیم چنین ویژگی دارند، اقدامات و اشتباهاتی را که به کل تیم آسیب می‌زنند، نادیده می‌گیرند. آنها اعضای تیم را برای بهبود وضعیت تیم تحت فشار نمی‌گذارند، در مورد نظرات و اقدامات افراد سوال نمی‌کنند و سطح استانداردهای کاری تیمی را بالا نگاه نمی‌دارند. بدتر از همه اینکه در چنین شرایطی هیچ‌کس مسوولیت شکست تیم را به عهده نمی‌گیرد. اعضای تیم با چنین نشانه‌هایی از مسوولیت‌پذیری پرهیز می‌کنند:

 تمامی اشتباهات، ارائه بازخوردها و مدیریت عملکرد را به رهبر تیم واگذار می‌کنند.

 از گفت‌وگوی مستقیم با اعضای تیم در مورد رفتار و عملکرد کارکنان اجتناب می‌کنند.

۵. بی توجهی به اهداف تیم: این اتفاق زمانی می‌افتد که اعضای تیم در جهتی فعالیت کنند که کمکی به رسیدن تیم به اهداف، تعیین نمی‌کند. نشانه‌هایی از این اختلال در اعضای تیم می‌تواند چنین باشد:

 افراد به جای تمرکز به اهداف تیم فقط بر روی اهداف شخصی خود تمرکز می‌کنند.

 افراد تمایلی به تحقق اهداف تیم ندارند.

 روحیه نتیجه گرایی بسیار پایین است.

راهکارهایی برای غلبه بر پنج دشمن کارتیمی

۱. عدم اعتماد: اعتمادسازی در تیم نیاز به زمان دارد، اما مهم است که بدانید اعتماد از خود شما آغاز می‌شود، رهبر تیم باید الگویی مناسب برای دیگران باشد. باید به افراد نشان دهید به اندازه دیگران برای کار انرژی مصرف می‌کنید و از آنها در هنگام نیاز حمایت می‌کنید. سعی کنید در مواجهه با شایعه‌سازی در تیم، با بی‌توجهی، شایعه سازان را دلسرد کنید و به رفتار خوب اعضا پاداش‌ دهید. از کارهای موثر برای اعتمادسازی، استفاده از آزمون‌های شخصیتی مانند MTBI برای شناخت بهتر اعضای تیم است (این ابزار قبلا در همین ستون معرفی شده

است)

۲. ترس از تعارض: اگر احساس می‌کنید اعضای تیم دچار این اختلال هستند، سعی کنید برای آنها توضیح دهید که چالش و تعارض‌های تیمی شخصی نیست و برای رسیدن به‌ایده‌ها مناسب‌تر و برای تحقق اهداف تیم است. آموزش مهارت‌هایی برای حل تعارض نیز می‌تواند به اعضای تیم برای حل این مساله کمک کند.

۳. عدم تعهد: برای برطرف کردن این اختلال، سعی کنید کلیه اعضا را در زمانی مناسب در فرآیند تصمیم‌گیری درگیر کنید. اطمینان حاصل کنید به همه اعضا فرصتی برای ارائه نظر داده شده است. برای هریک از اعضای ضرب‌الاجل زمانی شفافی تعیین کنید تا مجبور به انجام کارهای محوله در یک دوره زمانی معلوم باشند و البته از دخالت در جزئیات پرهیز کنید.

۴. پرهیز از مسوولیت‌پذیری: برای رفع این اختلال، سعی کنید اطمینان حاصل کنید هرشخصی مسوولیت‌های کارهای ارجاع شده را دارد. سعی کنید با شفاف کردن مسوولیت‌های هریک از اعضای تیم آنها را برای قبول مسوولیت تشویق کنید. به یاد داشته باشید برای رفع این اختلال باید گام به گام حرکت کنید.

۵. بی‌توجهی به اهداف تیم: تاکید دوباره بر اهداف و استفاده از ابزارهایی چون KPI (این ابزار در همین ستون معرفی شده است)، راهی بر خلاصی از این اختلال است. البته فراموش نکنید شما به عنوان رهبری تیم باید الگویی برای توجه و تمرکز بر اهداف تیم باشید.

* عضو هیات‌رییسه کمیته تخصصی توسعه - انجمن مدیریت منابع انسانی ایران (hrjournalist.blogfa.com)