بازاریابی چریکی چیست؟
نویسندگان: ساسان قاسمی و علی صمیمی* امروزه علم بازاریابی از علوم پایه دنیای تجارت محسوب می‌شود. بازاریابی گستره عظیمی از استراتژی‌ها و برنامه‌ها را برای رونق دادن به یک کسب‌وکار و حفظ این رونق به کار می‌گیرد. بازاریابی در واقع اقدام به خلق عقاید مشتریان نسبت به یک محصول و سپس حفظ این عقاید در ذهن آنان می‌کند. اما همواره آنچه که موجب ظهور علوم جدید در دنیای تجارت می‌شود تعریف روش‌هایی است که بتواند نقصان‌های موجود در یک روش را مرتفع کند یا بتواند در محیطی که تعریف می‌شود بهره‌وری بیشتری داشته باشد.
همین عامل موجب ظهور بازاریابی چریکی شد. یکی از نقص‌های موجود در بازاریابی سنتی پرهزینه بودن آن است به‌گونه‌ای که بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک با وجود تمایل به استفاده از آن، نمی‌توانند هزینه‌های آن را متقبل شوند. همین رویکرد موجب ظهور نوعی بازاریابی برای کسب‌وکارهای کوچک شد هرچند که شرکت‌های بزرگ نیز از آن بی بهره نمانده‌اند.
بازاریابی چریکی که از آن به عنوان بازاریابی بدون هزینه نیز نام برده می‌شود نوعی از برنامه‌های بازاریابی است که در آن سعی می‌شود ترویجاتی بر پایه خلاقیت و برخلاف عرف متداول انجام شود که دارای حداکثر بازده ممکن است. این بازاریابی همانگونه که از نام آن پیداست مانند چریک‌ها که از حرکات نامتعارف و نامنظمی چون کمین، خرابکاری، حملات و حرکات تعجب‌آمیز استفاده می‌کنند، این بازاریابی نیز از حرکات مشابه در صنعت بازاریابی استفاده می‌کند و با ترویجات و حرکات خود مخاطبان را متعجب و به خود جذب می‌کنند. در واقع این نوع بازاریابی با هزینه‌ای که برای ترویج و تبلیغ می‌کند حداکثر توجه و احساسات مشتری را در مقایسه با بازاریابی سنتی بر می‌انگیزد و باعث می‌شود تا تبلیغات عمیقا به یاد مشتریان بماند.
این بازاریابی ۷۰ درصد هزینه‌های خود را صرف تبلیغات و ۳۰ درصد را خرج سایر آمیخته‌های بازار می‌کند.
برای روشن‌تر شدن موضوع بهتر است به برخی از خلاقیت‌های موجود در تبلیغات بازاریابی چریکی پرداخته شود. یکی از شرکت‌های خدماتی تناسب‌اندام برای تبلیغات خود صندلی را در ایستگاه‌های اتوبوس طراحی کرده است که هنگامی که افراد روی صندلی می‌نشینند وزن آنها و اضافه وزنشان را به آنها نشان می‌دهد، سپس این شرکت خدماتی را به عنوان راه‌حلی برای تناسب ‌اندام به آنها نشان می‌دهد. شرکت نیکون در یک کمپین تبلیغات چریکی خود تعداد زیادی فلاش در برخی از مکان‌ها نصب کرده است که هنگام عبور افراد از این مکان‌ها تصویر خبرنگارانی را نشان می‌دهد که با دوربین و فلاش‌هایشان از این افراد عکسبرداری می‌کنند و دوربین نیکون را معرفی می‌کند. مثال دیگری نیز مربوط به یک شرکت فروش محصول چسب است که این شرکت سکه‌های طلا را به وسیله چسب‌های محکم خود به اطراف می‌چسباندند و هنگامی که افراد با این سکه‌ها مواجه می‌شدند و قصد داشتند آنها را بردارند، اما نمی‌توانستند آن را از محل جدا کنند، تبلیغات همراه این سکه‌ها را مشاهده می‌کردند که چسب آنها را تبلیغ می‌کرد. یک شرکت خیریه تعداد زیادی کیف پول را روی زمین ریختند و هنگامی که افراد این کیف‌ها را برمی‌داشتند در درون آنها با تبلیغی مواجه می‌شدند که حاوی این پیام بود که خود را از جهنم نجات دهید و به این روش برای موسسه خیریه تبلیغ می‌کرد. به این طریق بازاریابی چریکی ترویجاتی هوشمندانه‌تر با حداقل هزینه و حداکثر اثر بر مشتری را ارائه می‌دهد.
برخی اصولی که بازاریابی چریکی را متمایز می‌کند پایه‌گذاری آن بر روانشناختی افراد و طریقه تفکر، واکنش آنها، تاکید بر منافع به جای فروش، تمرکز بیشتر بر مخاطبان هدف در مقابل بازاریابی انبوه و استفاده بیشتر از تکنولوژی‌ها در بازاریابی است. لوینسون کسی که برای اولین بار به تعریف بازاریابی چریکی پرداخت و مراحل اجرای آن را در چند مرحله به این ترتیب بیان می‌دارد: ابتدا بازار را تحت نظر بگیرید و بازار، محصول، خدمت، گزینه‌های رسانه‌ای، رقابت، مشتریان، تکنولوژی، مزیت‌های قابل دستیابی ترکیب شدن با شرکای بالقوه بازاریابی را جست‌وجو کنید و با همفکری مشتریان، لیستی از مزیت‌های خود را شناسایی کنید و به این طریق مزیت رقابتی خود را شناسایی کنید. سپس روش‌های حمله خود را با زمان دقیق و مجریان آن بر اساس مزیت‌های رقابتی خود و به شیوه‌های خلاقانه مشخص کنید و به این طریق برنامه بازاریابی خود را بر اساس استراتژی‌های خلاقانه با زمان‌بندی دقیق تنظیم کنید.
پس از این مرحله اصلاحات و تنظیماتی را با شرکای بازاریابی و کسب‌وکارها اعمال کنید. این شرکا می‌توانند به تجارت از طریق افزایش عرضه بازار و تقسیم هزینه‌های بازاریابی کمک کنند. در مرحله بعد می‌توانید با برنامه‌های تنظیم شده به بازار هجوم ببرید و تا حصول نتایج مورد نظرتان از اجرا، حمایت لازم را به دست آورید. حمله را در زمان‌های مشخص ارزیابی کنید و روش‌هایی که کارآیی لازم را ندارد حذف کنید و آنها را با روش‌های خلاقانه جدیدی جایگزین کنید به گونه‌ای که روش‌ها بتوانند با هزینه حداقلی، حداکثر کارآیی را به دست آورند. همچنین به این طریق همواره در پی بهبود هجوم در همه زمینه‌ها از جمله پیام‌ها، نوع رسانه‌ها، حربه‌ها و بودجه باشید.حالا می‌توانید اسلحه‌های بازاریابی چریکی را به دست بگیرید و در جهت کسب‌وکار کوچک خود مبارزه کنید.
info@ala.ir