حوادثی که سیستم برق‌رسانی‌ایتالیا را فلج کرد

کوشان غلامی

شرکت Enel یک تولیدکننده انرژی‌ایتالیایی است که از لحاظ سرمایه بازار، رتبه سوم را در اروپا دارد.‌ این شرکت که در گذشته انحصار دولتی داشت، اکنون با کنترل دولت‌ ایتالیا خصوصی شده است و بزرگ‌ترین سهامداران آن وزارت اقتصاد و دارایی ‌ایتالیا (با ۴/۲۱ درصد سهام) و بانک دولتی Cassa Depositi‌e Prestiti (با ۲/۱۰ درصد سهام) هستند. سهام ‌این شرکت در بورس میلان با همین نام به فروش می‌رسد. در سال ۱۹۶۰ یک همایش مهم درباره ملی‌سازی صنعت برق توسط حزب لیبرال و با پشتیبانی رادیکال‌ها برگزار شد. گزارش معرفی‌این همایش، توسط «ایگنیو اسکالفاری» روزنامه نگار برجسته مجله اسپرسو قرائت شد که بر تاثیرات پرسود قیمت‌گذاری برق از لحاظ فنی تاکید داشت و مثال‌هایی از‌این ملی‌سازی‌ها که در فرانسه و انگلستان انجام شده بود را شامل می‌شد.

این همایش، مناظرات بزرگ سیاسی به پا کرد. سیستم برق، در سطح سیاسی بسیار موثر بود. پس از‌این همایش، مذاکرات زیادی درباره مقدمات قانون‌گذاری برای ملی‌سازی برق صورت گرفت که بحث‌برانگیزترین نقطه در آنها، روش پرداخت غرامت به سهامداران سابق (که تعداد بسیار زیادی سرمایه‌گذار کوچک بودند) بود.

این مبالغ به سرعت تهیه شد و به سهامداران قبلی پرداخت گردید و شرکت ملی انرژی برق‌ ایتالیا (Enel) تاسیس شد. اولین کاری که ‌این شرکت با آن مواجه شد، ‌این بود که باید بیش از ۱۲۷۰ شرکت که در صنعت برق فعالیت می‌کردند را از آن خود کرده و برای آنها یک مدیریت واحد و سازمان عملیاتی و فنی یکپارچه تعیین کند.

یکی از پیچیده‌ترین کارهای‌این شرکت، ‌ایجاد یک مرکز اصلی کنترل برای مدیریت تولیدات برق داخلی و خارجی؛ و توزیع آن به مصرف‌کنندگان بود که اولین مرحله سازماندهی مجدد سیستم برق‌ایتالیا به حساب می‌آمد. پس از مدتی ‌این سیستم جدید روال عادی خود را پیدا کرد و چارچوب‌های آن مشخص شد.

در اکتبر سال ۱۹۶۳، «انل» با فاجعه «سد واجونت» مواجه شد.‌این سد که برای تولید مقادیر زیادی از نیروی هیدروالکتریک ساخته شده بود، در آن زمان دچار سانحه شد و ۲۶۰ میلیون متر مکعب آب به داخل مخزن آن سرریز شد.‌

این سد که به تازگی به انل واگذار شده بود، طی ‌این حادثه موج‌های شدیدی از آب ایجاد کرد وتمامی ‌شهرهای مجاور خود را به زیر آب برد. حدود دو هزار نفر جان خود را از دست دادند و انل به همراه شرکت ادیسون (سازنده ‌این سد) مجبور شدند غرامت سنگینی پرداخت کنند. بار‌این مسوولیت زمانی بیشتر شد که مشخص شد ‌این حادثه قابل پیش‌بینی بوده است.

در جریان بحران نفتی بین‌المللی که ‌ایتالیا را به اعمال سیاست‌های ریاضت اقتصادی در سال ۱۹۷۴ مجبور کرد، انل به تحقیقاتی برای پیدا کردن منابع جدید انرژی از جمله انرژی باد دست زد، ولی معضل برق همچنان ادامه داشت و به همین دلیل، تمهیدات مختلفی برای آن اندیشیدند.

از جمله ‌اینکه ساعت تعطیلی مغازه‌ها را جلو کشیدند و برنامه‌های تلویزیونی را زودتر قطع می‌کردند.

با گذشت زمان، ‌ایتالیا جزو اصلی‌ترین کشورهای اروپایی وابسته به نیروی ترمو الکتریک باقی مانده بود، بنابراین با بروز مشکل در رابطه با تهیه نفت و گاز یا افزایش قیمت آنها، دچار گرفتاری‌های متعددی می‌شد.

‌این مشکلات داشت باعث ‌ایجاد برنامه‌های جدیدی برای تولید انرژی هسته‌ای می‌شد که واقعه چرنوبیل در نیروگاه هسته‌ای اوکراین اتفاق افتاد.‌ این واقعه منجر به رفراندوم ۸ نوامبر ۱۹۸۷ شد که همه اعضا متفقا به عدم استفاده از انرژی هسته‌ای رای دادند.قانون شماره ۹ سال ۱۹۹۱ به انل اجازه داد که شرکت‌هایی در حوزه خود تاسیس کند و در عین حال مسیر را برای آزاد کردن تدریجی شبکه برق ‌ایتالیا فراهم کند. در قانونی که سال بعد به تصویب رسید، انل به یک شرکت سهامی‌ تبدیل شد که سهامدار اصلی آن، خزانه‌داری ‌ایتالیا بود.

حکم «برسانی» در سال ۱۹۹۹ باعث‌ایجاد شرکت جدیدی به نام «ترنا» گردید که تا سال ۲۰۰۴ تنها سهامدار آن، انل بود و تمامی‌دارایی‌های مربوط به تولید برق فشار قوی انل به آن منتقل شده بود.شرکت انل در سال ۲۰۰۵ حدود ۷۰ درصد از شرکت «ویند» که چهار سال قبل، از خرید و ادغام شرکت آلمانی «مانسمان» با شرکت ارتباطات سیار «ویند» تشکیل شده بود را به رییس شرکت «اوراسکام تلکام هلدینگ» فروخت. انل در سال ۲۰۰۶ با فروش ۲۶ درصد باقیمانده شرکت، از صنعت تلفن‌های بیسیم خارج شد.

انل اکنون بیش از ۸۱ هزار کارمند در سراسر جهان دارد و در سال گذشته میلادی درآمدی بالغ بر ۶۴ میلیارد دلار داشته است.