خودروی لوکس ایتالیایی و قهرمانی مسابقات فرمول یک

کوشان غلامی

مازراتی یکی از معروف‌ترین کمپانی‌های اتومبیل‌سازی ‌ایتالیایی است که در دسامبر ۱۹۱۴ در شهر بولونیا تاسیس شده و به تولید خودروهای لوکس و گران قیمت می‌پردازد. دفتر مرکزی ‌این شرکت اکنون در شهر مودنا واقع شده است و از سال ۱۹۹۳ زیرمجموعه شرکت فیات است. مازراتی در گروه فیات، تا چندی پیش با خودرو فراری شراکت داشت، ولی به تازگی به همراه آلفارومئو، جزو گروه خودروهای اسپرت شده است. «رودولفو مازراتی» یک راننده لکوموتیو در شهر پیاچنزا بود که به همراه همسرش کارولینا روسی و هفت فرزند پسرشان در لومباردی ایتالیا زندگی می‌کردند. بزرگ‌ترین پسرشان کارلو، در سال ۱۸۸۱ به دنیا آمد و پس از او «بیندو» و «آلفیری» متولد شدند‌، ولی آلفیری پس از چند ماه درگذشت و نام خود را به پسر بعدی داد. پس از آنها ماریو، اتوره و ارنستو پسرهای بعدی خانواده بودند. جز ماریو که رشته نقاشی را ادامه داد، تمامی‌‌ این پسرها مانند پدر خود به صنعت و اتومبیل روی آوردند.

گفته می‌شود آرم مازراتی نیز توسط ماریو ابداع شده است. این آرم عبارت بود از یک نیزه سه شاخ که به نیزه‌ای اشاره می‌کند که در دست نپتون (یکی از الهه‌های یونان) قرار دارد. مجسمه ‌این الهه در میدان مرکزی شهر بولونیا (شهری که مازراتی در آن خلق شد) نصب شده است.

از میان همه پسران، ابتدا کارلو بود که با طراحی یک موتور تک سیلندر نام ‌این خانواده را بر سر زبان‌ها انداخت. او در یک کارخانه دوچرخه‌سازی کار می‌کرد و موتور خود را برای ساخت یک موتورسیکلت کوچک به کار برد. او در سال ۱۹۰۰ رکورد سرعت ۵۰ کیلومتر بر ساعت را ثبت کرد و توانست با موتورسیکلت خود در بسیاری از مسابقات برنده شود.

کارلو در سال ۱۹۰۱ به فیات و در سال ۱۹۰۳ به ‌ایزوتا فرانچینی نقل مکان کرد و در آنجا مشغول به کار شد. او برادر کوچک‌تر خود یعنی آلفیری را اگر چه ۱۶ سال بیشتر نداشت، با خود به‌ایزوتا فرانچینی برد. آلفیری پس از مرگ ناگهانی کارلو در ۲۹ سالگی، کار برادر خود را با همان جدیت دنبال کرد. بیندو و اتوره نیز کمی‌ بعد به ایزوتا فرانچینی پیوستند.

ایزوتا فرانچینی در سال ۱۹۱۲ و به لطف سعی و تلاش برادران مازراتی به یک شرکت بین‌المللی با شعباتی در آمریکا و آرژانتین تبدیل شد. حالا برادران مازراتی تجربه، اعتبار و سرمایه لازم را در اختیار داشتند. آلفیری که برادر ارشد بود در سال ۱۹۱۴ کارخانه Societ Anonima Officine Alfieri Maserat را پایه‌گذاری کرد، ولی کار مازراتی‌ها کماکان تقویت موتور اتومبیل‌های‌ ایزوتا فراچینی بود.

این برادران بر اثر علاقه بسیار زیادی که به مسابقات اتومبیلرانی داشتند در سال ۱۹۲۶ اولین اتومبیل ۱۵۰۰سی سی خود را ساختند و آلفیری توانست با‌این اتومبیل در مسابقات «فلوریو» پیروز شود. برادران مازراتی با طرح‌های جدید خود همواره در مسابقات پیروز می‌شدند. در دهه ۱۹۳۰‌ این خانواده تصمیم به تولید اتومبیل‌های جاده‌ای گرفتند که از‌ این اتومبیل‌ها تعداد بسیار کمی‌تولید کردند.

آلفیری در روز ۳ مارس ۱۹۳۲ در یک حادثه اتومبیلرانی جان خود را از دست داد و ریاست کارخانه به بیندو واگذار شد. پس از آن بود که با ورود رانندگان و مهندسان کم نظیری چون Nuvolari به کارخانه مازراتی، آوازه‌این اتومبیل در دنیا پیچید. پس از آن، برادران مازراتی با عقد قراردادی ۱۰ ساله با یک شرکت صنعتی به نام Orsi به فعالیت در زمینه تولید اتومبیل‌های مسابقه‌ای پرداختند. با ملحق شدن برادران مازراتی به Orsi‌ این کمپانی جدید، شخصی به نام «کلمبو» را که قبلا در کمپانی‌هایی مانند آلفارومئو و فراری فعالیت داشت، به خدمت گرفت.

در سال ۱۹۵۳ مدل F۲۵۰ طراحی شد که ‌این اتومبیل فرمول یک به عنوان یکی از بهترین مدل‌های مسابقه‌ای دهه ۱۹۵۰ شناخته شد و رانندگان مشهور بسیاری با استفاده از آن به پیروزی دست یافتند. در سال ۱۹۵۷ نیز ‌این اتومبیل توانست پنجمین مقام بزرگ قهرمانی جهانی خود را کسب کند.

ولی چون رانندگان اتومبیل‌های مسابقه‌ای ‌این کمپانی در تصادفات صدمه بسیاری می‌دیدند، فروش کمپانی پایین آمد و شدیدا دچار مشکلات مالی شد. در نتیجه کمپانی تصمیم گرفت تا از نو به طراحی اتومبیل‌های مسابقه‌ای و نیز به طراحی اتومبیل‌های جاده‌ای بپردازد.

مازراتی در سال‌های ۱۹۶۶ و ۱۹۶۷، موتور ۱۲ سیلندر و ۳۰۰۰سی‌سی جدیدی تولید کرد که‌این موتور در چند مسابقه «گراند پری» موفقیت‌‌هایی کسب کرد. Orsi در سال ۱۹۶۹ مدیریت مازراتی را به کمپانی سیتروئن فرانسه فروخت. مازراتی هم برای کمپانی سیتروئن موتور شش سیلندری طراحی کرد که یکی از قابل توجه‌ترین موتورهای سیتروئن تا آن زمان بود.

در اواسط دهه ۱۹۷۰ با کم شدن فروش موتورهای شش سیلندر، کمپانی سیتروئن تصمیم به فروش مازراتی گرفت، اما کسی برای خرید آن اقدام نکرد تا‌ اینکه‌ این کمپانی، توسط دولت ‌ایتالیا خریداری شد. کمپانی در سال ۱۹۸۲ دوباره به سوددهی رسید. مازراتی در آن سال ۲۲۶۵ دستگاه اتومبیل تولید کرد که‌این مقدار ۵ برابر تمام تولیدات کمپانی در طول حیاتش تا آن زمان بود.

اکنون نیز این شرکت با بیش از ۷۰۰ کارمند در کارخانه خود، سالانه مبلغی حدود ۵۰۰ میلیون یورو درآمد کسب می‌کند و کماکان تحت‌نظر فیات اداره می‌شود.