بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه‌های گرافیکی جهان

کوشان غلامی

در سال ۱۹۹۳ جن سون هوآنگ، کریس مالاچوسکى و کورتیس پریم شرکتی به نام «انویدیا» (nVIDIA) در شهر سانتا کلارای کالیفرنیا تاسیس کردند. این شرکت تا سال ۱۹۹۸ بسیار ناشناخته بود؛ اما با ارائه پردازنده گرافیکى ریوا براى کامپیوترهاى شخصى خود را مطرح و اولین پردازنده چندرسانه‌اى خود را در سال ۱۹۹۹ ارائه کرد. سپس شرکت به سهامى عام تبدیل شد و در ماه مه همان سال، ۱۰ میلیون پردازنده گرافیکى فروخت. خانواده معروف GeForce نیز در اوایل همان سال توسط این شرکت عرضه شده بود. انویدیا در سال ۲۰۰۰ شرکت DFX۳ که زمانى یک سازنده بزرگ پردازنده‌هاى گرافیکى بود، را خریدارى کرد. انویدیا تحقیقات و توسعه تراشه‌ها را در داخل شرکت انجام می‌داد؛ اما تولید تراشه‌هاى سیلیکونى را به شرکت‌هاى دیگر واگذار مى‌کرد. در ابتدا ظرفیت تولید تراشه خود را از سه شرکت STM،TSMC و IBM تامین مى‌کرد، اما از آنجا که تولید تراشه شامل مراحل متعددى بود و هر کدام از آنها به یک شرکت مرتبط بود و تاخیر زیادى در تولید به وجود می‌آمد که گاهی باعث اخلال در عرضه و تقاضا مى‌شد، شروع به داخلی کردن فرآیند کرد. در حقیقت تا آن زمان انویدیا یک شرکت غیرمستقل بود؛ چون تراشه‌ها خارج از این شرکت ساخته می‌شدند؛ ولى به دلیل در اختیار داشتن فناورى پیشرفته گرافیکى بیشتر از آن به عنوان یک شرکت جهانى یاد می‌شد.

سپس انویدیا خط تولیدى یک خانواده از ریزتراشه‌هایش به نام nForce را براى مادربوردهای AMD طراحى کرد. این ریزتراشه‌ها به دلیل کارآیی بالای خود به سرعت بازار تراشه‌ها را گرفتند و انویدیا حتی شرکت «ویا» را کنار زد و به عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده تراشه برای AMD شناخته شد.

انویدیا با معرفی تکنولوژی SLI به بهترین انتخاب برای مشتاقان بازی معرفی شد و در همان زمان شرکت اینتل با قراردادی از آنها خواست تا برای پردازنده‌های این شرکت هم تراشه بسازد. کارآیی این تراشه‌ها بسیار نزدیک به کارآیی تراشه‌های اینتل بود و در پاره‌ای از موارد حتی بهتر عمل کردند. در همین سال‌ها، انویدیا رابطه‌هاى بسیار قوى با شرکت‌هاى سازنده قطعات و دیگر موسسات مانند SGI ایجاد کرد و تا فوریه سال ۲۰۰۲، این شرکت ۱۰۰ میلیون پردازنده گرافیکى به بازار ارائه کرده بود.

انویدیا در خیلى از ابعاد شبیه به رقیب دیرینه خود؛ یعنی ATI عمل مى‌کرد. برای اینکه هر دو شرکت نقطه شروع یکسانی داشتند و هر دو با فروش کامپیوتر شخصی کار خود را آغاز کردند؛ اما بعدها به کار تخصصی‌تر و عمیق‌تر در فروش تراشه‌ها برای همه نوع سیستم ارتباطی و کامپیوتر‌های شخصی پرداختند و کار خود را به کنسول‌هاى بازى هم گسترش دادند.

انویدیا سپس به تولید کارت گرافیکى با کد NV۱ روی آورد که بر اساس فناورى سطوح چهارگانه، با خروجى صدا و پورت بازى مخصوص دسته‌هاى بازى ساخته شده بود. از آنجا که کنسول بازى سگاساترن هم از فناورى مشابه NV۱ استفاده مى‌کرد، بسیارى از بازى‌هاى آن به بازى‌هاى کامپیوترى قابل اجرا روى NV۱ تبدیل شدند؛ اما فناورى NV۲ به صورت داخلى با نام پروژه NV۲ ادامه یافت که با سرمایه‌گذارى چند میلیون دلارى شرکت سگا پشتیبانى شد. سگا فکر مى‌کرد که یک تراشه گرافیکى همراه با خروجى صدا، قیمت تمام شده کنسول بازى بعدى آن را کاهش خواهد داد. با این حال حتى سگا هم متوجه شد که فناورى سطوح چهارگانه نامناسب است.

جن سون هوآنگ، مدیرعامل شرکت متوجه شد که اگر قرار است شرکت بعد از این دو شکست پابرجا بماند، باید تغییرى صورت گیرد. او «دیوید کرک» را که محققى برجسته درگروه نرم‌افزار «کریستال داینامیکس» بود ‌(که به دلیل کیفیت تصویرى محصولاتش زبانزد بود) به کار گرفت. دیویدکرک با به کارگیرى تجربه‌اى که شرکت درباره گرافیک سه بعدى سخت‌افزارى داشت و درک نزدیکى که از به کارگیرى عملى در زمینه تبدیل ترکیبات داشت، انویدیا را متحول کرد. به عنوان اولین تحول شرکت، انویدیا فناورى‌هاى گرافیکى متفرقه را رها کرد و به پشتیبانى کامل DirectX پرداخت. در ضمن براى کاهش هزینه‌هاى تولید کارکردهاى چند رسانه‌اى محصولات خود را بسیار کم کرد. همچنین یک چرخه شش ماهه تولید را دنبال کرد که نفع اصلى آن در این بود که اگر محصولى از شرکت با شکست مواجه مى‌شد، شرکت در ورطه ورشکستگى قرار نمى‌گرفت و به زودى محصول بعدى شکست قبلى را جبران مى‌کرد. با این حال از آنجا که پروژه NV۲ سرى بود و کارکنان شرکت هم اخراج شده بودند، بسیارى از کارشناسان امور اقتصادى فکر مى‌کردند که انویدیا ورشکست شده است. به همین دلیل وقتى محصول ریوا۱۲۸ به بازار معرفى شد، به دلیل کارآیى بالا و قیمت مناسبش، انتخاب بسیار خوبی براى سازندگان کارت‌هاى گرافیکى بود. بعد از این که انویدیا محصول برجسته خود را به نحو مناسبى به فروش رساند، هدف داخلى شرکت را دو برابر کردن خط لوله‌های پیکسل درون تراشه قرار داد تا کارآیى بهترى به دست آورد.

در دسامبر ۲۰۰۴ انویدیا اعلام کرد که در ساخت کنسول بازى جدید سونى با نام PS۳ همکارى خواهد کرد و به موجب آن، سونی خواهان ساختن سری کارت RSX توسط انویدیا برای پلی استیشن ۳ بود. این کارت گرافیک یک هسته اصلی به شرکت سونی ارائه می‌کرد و در آن دوره به جز قدرت این شرکت، اعتبار انویدیا نیز می‌توانست به کمک سونی بیاید.

در مارس ۲۰۰۶ مشخص شد که انویدیا قرار است RSX را به عنوان یک هسته اولیه به سونى ارائه دهد و سونى به تنهایى مسوول ساخت و توسعه آن خواهد بود و انویدیا فقط حمایت‌هاى لازم را براى تحویل هسته اولیه به شرکتی که سونى انتخاب مى‌کند، انجام مى‌دهد. این موضوع کاملا متفاوت با قراردادى بود که مایکروسافت با این شرکت داشت که در آن ذکر شده بود که پردازنده گرافیکى XBOX۳۶۰ توسط انویدیا با خط همیشگى تولید آن تحویل شود.

در فوریه ۲۰۰۸ انویدیا شرکت آگیا تکنولوژی را از آن خود کرد که این خرید اهداف دو شرکت را برای تولید هیجان‌انگیزترین تجربه بازی، تحت تاثیر قرار داد. امروزه تراشه‌هاى این شرکت با نام‌هاى وانتا، جی فورس، ریوا و کوادرو، محصولات گرافیکى ۱۲ شرکت سازنده لوازم جانبى رایانه هستند و همچنین در PDAو گوشی‌هاى همراه استفاده می‌شوند. شرکت اکنون بیش از ۵ هزار کارمند دارد و در سال گذشته میلادی درآمدی بالغ‌بر سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار را از آن خود کرد.