رهبری در قرن بیست‌ویکم مدیریت در عصر تحول

مترجم: مریم رضایی

منبع: McKinsey

بخش نخست

اصول مدیریت در بعد وسیع، بی‌انتها و بر اساس حقایق تغییرناپذیر است. اما وقتی با مردان و زنانی روبه‌رو می‌شویم که بزرگ‌ترین سازمان‌های جهان را اداره می‌کنند، دائما می‌شنویم که همه این اصول با یک دهه گذشته فرق اساسی کرده‌اند. مدیران می‌گویند در محیط بسیار درهم و جدیدی کار می‌کنند که هیچ چیز در آن قطعی نیست، زمان با سرعت بیشتری می‌گذرد و دینامیک‌ها پیچیده ترند. مدیران اجرایی نمی‌توانند برای انجام کارشان بر همه اموری که احتیاج دارند تسلط داشته باشند. برای درک بهتر چالش‌های مدیریتی در دورانی که همه چیز متغیر است و ارتباطات جهانی گسترده شده، موسسه مک کینزی گفت‌وگوی سازمان یافته‌ای با تعدادی از مدیران بزرگ‌ترین و فعال‌ترین سازمان‌های جهان ترتیب داده است. ژوزف آکرمن، مدیر سابق دویچه بانک؛ کارلوس گوسن، مدیر کمپانی نیسان و رنو؛ مویا گرین، مدیر اداره پست انگلستان؛ الن کالمن، مدیرعامل شرکت دوپونت آمریکا و دانیل واسلا، مدیرعامل شرکت نووارتیس، پنج مدیری هستند که در این گفت‌وگو توضیح داده‌اند چگونه به شیوه‌های گوناگون با شرایط فعلی محیط دست و پنجه نرم کرده‌اند. اما مفهوم مشترکی که از همه این مصاحبه‌ها به دست آمده، نقطه شروع خوبی برای درک چشم‌انداز مدیریت در عصر جدید است.

مدیریت بحران در دنیای متغیر

مجموعه نیروها، شکل اقتصاد امروز جهان را تغییر می‌دهند. بازارهای نوظهور، مانند آفریقا، برزیل، چین و هند، به عنوان موتورهای رشد اقتصاد جهان، بر اقتصادهای غربی غلبه کرده‌اند. سرعت نوآوری‌ها در حال افزایش است و تکنولوژی‌های جدید، صنایع جدید به وجود آورده‌اند. هر کدام از این تغییرات، بر سازمان‌ها و بر افرادی که آنها را مدیریت می‌کنند، اثرات ژرفی خواهد داشت. این نیروها در کنار هم، قالب جدیدی برای مدیریت سازمان ایجاد می‌کنند:

ژوزف آکرمن: در موازنه قدرت جهانی، تحول عظیمی را تجربه کرده‌ایم که جلوه آن در کسب و کارمان نمایان می‌شود. در دهه ۸۰ میلادی، بیش از ۸۰ درصد درآمد دویچه بانک در خود آلمان به دست می‌آمد. در اواسط دهه ۹۰ همچنان ۷۰ درصد درآمد بانک از خود آلمان تامین می‌شد. اما امروز، به‌رغم اینکه آلمان هنوز یک قدرت اقتصادی به شمار می‌آید، تنها ۳۸ درصد درآمدهای جهانی بانک، از خود کشور حاصل می‌شود. در طول چند سال گذشته، کارکنان شعبه مرکزی دویچه بانک در فرانکفورت، نسبت به کاهش حضور فیزیکی من در شعبه اعتراض می‌کردند. این اتفاق دلیل واضحی دارد. رشد اقتصادی دنیا به سمت نقاط دیگری از جهان، یعنی آسیا، آمریکای لاتین و خاورمیانه تغییر جهت داده که در نتیجه باید زمان بیشتری در این مناطق صرف کرد.

از سوی دیگر، مدیریت ریسک برای بانک‌ها پیچیده‌تر شده است. چون علاوه بر ریسک بازار، ریسک‌های سیاسی و اجتماعی هم زیاد شده‌اند. بازارهای مالی به طور فزآینده‌ای به بازارهای سیاسی تبدیل می‌شوند. این موضوع نیازمند مهارت‌های گوناگون است؛ مهارت‌هایی که هیچ کدام را در دانشگاه‌ها کسب نکرده‌ایم.

کارلوس گوسن: فکر می‌کنم مدیریت، در زمان بحران اهمیت می‌یابد. این بحران‌ها بر دو نوع هستند. یکی بحران‌های داخلی که در نتیجه عدم مدیریت صحیح یک شرکت به وجود می‌آیند و دیگری بحران‌های خارجی مانند فروپاشی بانک لمن برادرز، زلزله ژاپن یا سیل تایلند. در بحران نوع دوم، شما شرکت‌تان را به خوبی مدیریت می‌کنید، اما عوامل خارجی ناگهان روی سر شما خراب می‌شوند.

دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی بازرگانی، شما را برای مواجه شدن با بحران‌های داخلی آماده می‌کنند، اما برای بحران‌های خارجی که جزو استراتژی شرکت نبوده‌اند، باید آمادگی بیشتری داشته باشیم. این توانایی مدیران است که کشف کنند چگونه باید خود را با این استراتژی وفق دهند. چون در دنیای بسیار متغیری زندگی می‌کنیم که تکنولوژی در آن به سرعت حرکت می‌کند، با بحران‌های خارجی زیادی روبه‌رو هستیم.

من فکر می‌کنم یکی از دلایلی که نیسان بهتر از بقیه رقبا توانسته با بحران‌های خارجی کنار بیاید این است که ما فرهنگ چند ملیتی متنوع‌تری داشته‌ایم. نباید منتظر بمانیم که شعبه مرکزی شرکت همه مشکلات را حل کند. باید تلاش کنیم کسانی که بهترین ایده‌ها را دارند شناسایی کنیم.

الن کالمن: اتفاقاتی که این روزها رخ می‌دهد، مثل تیری که از کمان شلیک می‌شود، ناگهان همه چیز را متحول می‌کنند؛ اتفاقاتی مثل اوضاع بد اقتصادی جهان یا اثر حوادث طبیعی مثل زلزله و سونامی سال گذشته ژاپن. به عنوان یک مدیر باید بتوانید در مقابل این اتفاقات به سرعت واکنش نشان دهید. این واکنش، به دلیل اینکه همه چیز در دنیا به شدت به هم مرتبط است، پیچیده‌تر می‌شود. رشد سریع جمعیت جهان (سال گذشته جمعیت جهان از مرز هفت میلیارد نفر عبور کرد)، نگرانی‌ها را در مورد تامین غذای مردم دنیا، ایجاد انرژی کافی یا حفاظت از محیط زیست، افزایش داده است.

در طول پنج سال گذشته، سعی کرده‌ایم تمرکز، تحقیقات، توسعه و هزینه‌های سرمایه‌ای خود را با رویدادهای بزرگ این‌چنینی هماهنگ کنیم. این کار برای ساختن آینده ضروری است.