سیدمحمد اعظمی‌نژاد

رئیس کمیته آموزش و پژوهش انجمن مدیریت ایران

www.hrjournalist.com

در حال حاضر بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها تمایل شدید به ایجاد فرهنگ نوآوری برای تشویق کارکنان به ریسک‌پذیری و دستیابی به موفقیت‌های بزرگ در ارائه محصولات و خدمات دارند اما پرسش مهم آن است که برای ساختن چنین فرهنگی دقیقا چه اقداماتی باید از سوی رهبران ارشد سازمان انجام گیرد تا ضریب موفقیت حداکثر داشته باشند.نکته قابل توجه آن است که اغلب رهبران به جای سازماندهی و برنامه‌ریزی تغییراتی برای رسیدن به تصویر بزرگ(big picture) فقط به‌ آن فکر می‌کنند!‌ اما فرهنگ، تاثیر خالصی از رفتارهای مشترک است. بنابراین بروز رفتارهای نوآورانه در سازمان باید در اولویت اول قرار گیرد. شما می‌توانید فرهنگ سازمان را تنها با رفتارهایی مناسب به فرهنگی نوآورانه تبدیل کنید و برای این کار راه دیگری پیش رو ندارید!برای ایجاد فرهنگ نوآوری، شرکت‌ها باید در چند رفتار مهم خود تمرکز داشته باشند. چند رفتار کوچک و البته پراهمیت که توجه به آنها تاثیر مستقیم بر تعداد قابل توجهی از کارکنان خواهد گذاشت و در هر سازمانی که موضوع نوآوری یک دغدغه جدی باشد، تقویت این رفتارها می‌تواند به جهش سازمان در این زمینه کمک کند.

رفتار1: موضوع مشارکت را در سراسر سازمان ایجاد، تقویت و همه‌گیر کنید. نوآوری شباهت زیادی به ورزش‌های تیمی دارد و در تمام سازمان نیازمند مشارکت و همکاری عالی در بین واحدهای درون‌سازمانی و حتی شرکا و ذی‌نفعان بیرونی سازمان است. یافتن بهترین منابع در داخل و خارج از سازمان و استفاده بهینه از آنها، مشخصه مهمی از ایجاد فرهنگ موفق نوآوری است. در داخل، برای یافتن بهترین راه‌حل‌ها، باید بتوانید به‌طور گسترده در سراسر سازمان از تجربه و تخصص افراد به میزان حداکثر بهره‌برداری کنید. این اتفاق نمی‌افتد مگر آنکه کارکنان شما به جای فعالیت‌های انفرادی، به‌صورت گروهی و مشارکتی با هم همکاری کنند. همکاری‌های بیرون از سازمان نیز به همان اندازه مهم است، چراکه خارج از شرکت به اندازه بی‌نهایت استعداد قابل استفاده وجود دارد. اگر بتوانید فقط از بخش اندکی از این استعدادها بهره‌برداری کنید، مزیت رقابتی قابل توجهی نسبت به دیگر رقبای خود به‌دست خواهید آورد. معمولا بهترین محصولات و خدمات با استفاده از نظرات این گروه (به‌ویژه مشتریان) به‌دست می‌آید.

رفتار 2: به‌طور مستمر روحیه کارآفرینی و انگیزه را در سازمان اندازه‌گیری کنید. از نشانه‌های وجود روحیه کارآفرینی در سازمان‌های بزرگ، مجموعه‌ای از توانایی‌ها مانند کانال‌های ارتباطی قوی، برند‌ و هوشیاری نسبت به وضعیت بازار و کسب‌وکار است. برای ایجاد فرهنگ نوآوری نیاز است به‌طور مستمر تلاش‌های نوآورانه خود را اندازه‌گیری کنید و مورد بازنگری قرار دهید. یکی از شاخص‌های مهم اندازه‌گیری، درصد کارکنان آموزش‌دیده در فرآیندهای نوآوری و همچنین وضعیت مشارکت در سازمان از نظر تعداد و اهمیت در درون سازمان است. اندازه‌گیری وضعیت فرآیندهای نوآوری نیز یکی دیگر از اقداماتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. آیا ایده‌ها و پیشنهادهای کارکنان از کانال مناسبی مورد بررسی قرار می‌گیرند؟‌ آیا تجاری‌سازی ایده‌ها و پیشنهادها از سرعت مناسبی در سازمان برخوردار است؟‌

و در نهایت آخرین شاخصی که اغلب مدیران از ابتدا فقط به آن فکر می‌کنند، درآمد حاصل از محصولات جدید، ‌سود حاصله و تاثیر اقدامات نوآورانه بر نام تجاری سازمان است. اما موضوع انگیزه نیز نیروی محرک بزرگی برای کارکنان است. شما نیاز دارید افراد نوآور در سازمان خود را به‌طور دقیق شناسایی کنید. ممکن است که در خفا به این افراد برای اقدامات نوآورانه‌شان پاداش بزرگی بدهید، اما هیچ‌کس این اقدام را نمی‌بیند. بهتر است براساس میزان مشارکت، همکاری و موفقیت در نوآوری به افراد توجه کنید و در حضور دیگران از ایشان قدردانی کنید. این رفتار، نمایانگر تعهد مدیریتی شما به موضوع نوآوری است.

رفتار 3: بر سرعت و چابکی تاکید کنید. بهترین نوآوری‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که افراد در سرعت، چابکی و تحرک باشند. البته این به معنای شتابزدگی و بی‌دقتی در نوآوری نیست.‌ نوآوری به ترکیبی از گردآوری داده‌ها در لحظه و تصمیم‌گیری هوشمندانه درباره سرمایه‌گذاری یا تغییر مسیر درباره موضوع مورد بررسی نیاز دارد. به نظر می‌رسد آغازگرهای موفق به خوبی از اهمیت این موضوع آگاهی دارند و چالاکی اغلب به آنها کمک می‌کند بتوانند نتایج بسیار بزرگ‌تری نسبت به منابع در اختیار خود به دست آورند. برای سازمان‌های بزرگ، ‌شناسایی روش‌هایی برای بالا بردن سرعت و چالاکی برای تجاری‌سازی ایده‌های نوآورانه به همین دلیل بسیار حائز اهمیت است.

رفتار4: مثل یک سرمایه‌گذار فکر کنید. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بر ایده‌های بزرگی تمرکز می‌کنند که با وجود مخاطره منجر به ارزش و بازگشت سرمایه شود. شما نیز باید در سازمان دقیقا به همین شیوه عمل کنید. وقتی ایده جدیدی مطرح می‌شود، اگر وجه تمایز جدی در آن احساس می‌کنید، وقت بگذارید و وارد جزئیات آن شوید. اگر ایده ارائه‌شده با اهمیت و بزرگ نیست، بررسی آن را به رده‌های پایین‌تر سازمان واگذار کنید و به دنبال ایده‌های بزرگ برای نوآوری در سازمان باشید.

رفتار 5: میان عملکرد روزمره و نوآوری تعادل ایجاد کنید. ذهنیت مدیران ارشد در اغلب شرکت‌های بزرگ آن است که نوآوری را مخل عملکرد روزمره کارکنان می‌دانند. غافل از اینکه نوآوری باید بخشی از انتظارات مدیران از کارکنان به‌عنوان عملکرد روزانه باشد. نتایج یک نظرسنجی که به‌تازگی از سوی موسسه PwC انجام شده، نشان می‌دهد ۶۴درصد از مدیران عامل شرکت‌ها معتقدند نوآوری به همان اندازه فعالیت‌های روزانه مهم و قابل توجه است. این بدیهی است که نه شما و نه هیچ شخص و سازمان دیگری آماده تغییر رفتار در یک روز نیست. اما سازمان‌هایی که برای فرهنگ نوآوری وقت و انرژی اختصاص می‌دهند و رهبران آنها نقش خود را برای ایجاد این فرهنگ به خوبی ایفا می‌کنند، خیلی زودتر از دیگران به نتیجه مطلوب می‌رسند.

منبع: strategy+business